صبا دلفان؛ محمدرضا بی همتا؛ سید طاها دادرضایی؛ علیرضا عباسی؛ هادی علیپور
چکیده
شناسایی منابع ژن‌های مقاومت گیاهچه‌ای و گیاه کامل برای هرمی کردن ژن‌ها، آرایش ژنی و ایجاد ارقام گندم دارای مقاومت پایدار، برای کنترل زنگ قهوه‌ای گندم، با عامل .Puccinia triticinea Erickss امری ضروری است. در این پژوهش تعداد 218 ژنوتیپ گندم بومی ایران که از مناطق مختلف جمع‌آوری شده بود، در مزرعه آزمایشی ایستگاه تحقیقات کشاورزی گلستان اهواز طی ...
بیشتر
شناسایی منابع ژن‌های مقاومت گیاهچه‌ای و گیاه کامل برای هرمی کردن ژن‌ها، آرایش ژنی و ایجاد ارقام گندم دارای مقاومت پایدار، برای کنترل زنگ قهوه‌ای گندم، با عامل .Puccinia triticinea Erickss امری ضروری است. در این پژوهش تعداد 218 ژنوتیپ گندم بومی ایران که از مناطق مختلف جمع‌آوری شده بود، در مزرعه آزمایشی ایستگاه تحقیقات کشاورزی گلستان اهواز طی سال 99-1398 به صورت خطوط یک متری کشت شده و با پاتوتیپ‌های شایع زنگ قهوه‌ای خوزستان شامل LR-98-8، LR-98-14، LR-94-5 و LR-97-4 تیمار شدند. واکنش گیاهچه‌ای نیز در گلخانه‌های واحد بیماری‌شناسی غلات موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج با پنج پاتوتیپ شایع ایران در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با دو تکرار انجام شد. برای ارزیابی مقاومت از شاخص‌هایی تیپ آلودگی، سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری، شدت نهایی آلودگی و ضریب آلودگی استفاده شد. نتایج نشان داد که به ترتیب 10 و هفت درصد از ژنوتیپها در شرایط گلخانهای و مزرعه‌ای مقاومت نشان دادند. در مرحله گیاه کامل واکنش 23 ژنوتیپ به صورت نیمه‌مقاوم (MR: moderately resistant) و 14 ژنوتیپ به‌صورت نیمه‌حساسMS: moderately susceptible) ) بود. ضریب همبستگی بین شدت نهایی آلودگی، با مقادیر ضریب آلودگی و سطح نسبی زیر منحنی پیشرفت بیماری (rAUDPC)، به ترتیب 989/0 و 949/0 بود. در نهایت 30 ژنوتیپ با خصوصیات مورد نظر یعنی شدت نهایی آلودگی 40-0 درصد، ضریب آلودگی 40-0 وrAUDPC بین 30-0 درصد به عنوان ژنوتیپهای مطلوب انتخاب شدند. تجزیه خوشه‌ای ژنوتیپهای مورد نظر را در چهار گروه حساس (S: Sensetive)، نیمه‌حساس (MS)، نیمه‌مقاوم (MR) و مقاوم (R: Resistance) طبقه‌بندی کرد.
مژگان قلی زاده وزوانی؛ حسین دشتی؛ روح اله صابری ریسه؛ محمد رضا بی همتا
چکیده
بیماری پاخورۀ گندم با عامل (Gaeumannomyces graminis var. tritici) یکی از بیماریهای زیانبار ریشۀ گندم در سراسر جهان است. تابه‌حال رقم مقاومی نسبت به این بیماری در ذخایر توارثی (ژرمپلاسم) گندم نان معرفی نشده است. در این بررسی 416 ژنوتیپ گندم نان، تهیه‌شده از نقاط مختلف ایران و خارج از کشور، در برابر جدایۀ T-41 این قارچ ارزیابی گلخانهای شدند. وزن ...
بیشتر
بیماری پاخورۀ گندم با عامل (Gaeumannomyces graminis var. tritici) یکی از بیماریهای زیانبار ریشۀ گندم در سراسر جهان است. تابه‌حال رقم مقاومی نسبت به این بیماری در ذخایر توارثی (ژرمپلاسم) گندم نان معرفی نشده است. در این بررسی 416 ژنوتیپ گندم نان، تهیه‌شده از نقاط مختلف ایران و خارج از کشور، در برابر جدایۀ T-41 این قارچ ارزیابی گلخانهای شدند. وزن خشک ریشه، ساقه و کل زی‌توده (بیوماس)، ارتفاع، شاخص نشانه‌های بیماری، شدت بیماری، وزن دانه در خوشه و شمار دانه در خوشه اندازهگیری شدند. تجزیۀ واریانس صفات نشانگر اختلاف بسیار معنیدار بین ژنوتیپها بود. ژنوتیپهای پاییزه مقاومتر از بهارهها بودند. در بعضی از ژنوتیپها نظام ریشهای تیمارهای آلوده به‌طور شایان‌توجهی گسترش یافته بود و ریشه‌های اضافی در رویارویی با بیماری ایجادشده و بعضی از ژنوتیپهای پاییزۀ آلوده در گلخانه بدون رفع نیاز سرمایی آن‌ها به خوشه رفتند. احتمال دارد قارچ عامل بیماری سبب بهارهسازی بعضی از ژنوتیپهای پاییزه شده و وزن خشک ریشه همبستگی منفی و معنیداری ***510/0-=r) با شدت بیماری داشت. ژنوتیپها بر پایۀ میانگین نمرۀ بیماری به شش گروه تقسیم شدند؛ بنابراین یازده ژنوتیپ در گروه کامل مقاوم، 59 ژنوتیپ در گروه مقاوم، 64 ژنوتیپ در گروه نیمه مقاوم، 105 ژنوتیپ در گروه نیمه حساس، 104 ژنوتیپ در گروه حساس و 73 ژنوتیپ در گروه کامل حساس قرار داده شدند.
مژگان قلی زاده؛ حسین دشتی؛ روح اله صابری ریسه؛ محمدرضا بی همتا
چکیده
بیماری پاخوره گندم ناشی از قارچGaeumannomycs graminis var. tritici از بیماریهای مهم گندم است که ریشه و طوقه را دچار آسیب میکند. ارزیابی ژرمپلاسم و شناسایی منابع مقاومت، اولین مرحله در تولید ارقام مقاوم به این بیماری است. در این بررسی 221 ژنوتیپ گندم نان، تهیه شده از نقاط مختلف ایران و خارج از کشور، در مقابل جدایه T-41 این قارچ مورد ارزیابی ...
بیشتر
بیماری پاخوره گندم ناشی از قارچGaeumannomycs graminis var. tritici از بیماریهای مهم گندم است که ریشه و طوقه را دچار آسیب میکند. ارزیابی ژرمپلاسم و شناسایی منابع مقاومت، اولین مرحله در تولید ارقام مقاوم به این بیماری است. در این بررسی 221 ژنوتیپ گندم نان، تهیه شده از نقاط مختلف ایران و خارج از کشور، در مقابل جدایه T-41 این قارچ مورد ارزیابی گلخانهای قرار گرفتند. صفات میزان آلودگی ریشه و طوقه (نمره بیماری)، وزن خشک بیولوژیک و ارتفاع در ژنوتیپهای بهاره اندازهگیری شد (از آنجایی که نیاز سرمایی ژنوتیپهای پاییزه در گلخانه برطرف نشد، لذا ژنوتیپهای بهاره به ساقه رفتند و ارتفاع فقط در ژنوتیپهای بهاره اندازهگیری شد). بر اساس میانگین نمره بیماری (Sc) ژنوتیپها به 6 دسته تقسیم شدند، بر این اساس 4 ژنوتیپ کاملا مقاوم (Sc=.)، 42 ژنوتیپ مقاوم (1<Sc≤0)، 42 ژنوتیپ نیمه مقاوم (2<Sc≤1)، 70 ژنوتیپ نیمه حساس (3<Sc≤2)، 45 ژنوتیپ حساس (4<Sc≤3) و 18 ژنوتیپ کاملا حساس (5<Sc≤4) شناسایی شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس، رگرسیون لجستیک و کای اسکوئر به خوبی تنوع ژنتیکی موجود در جمعیت را از نظر مقاومت به بیماری و رابطه بین عکسالعمل به بیماری و نوع رشد نشان داد. انواع پاییزه، نسبت به بهاره مقاومت بیشتری داشتند. همچنین با مقایسه تیمارهای شاهد با آلوده مشخص شد که احتمالاً این بیماری سیستم دفاعی گیاه را تحریک میکند که منجر به رشد بیشتر تیمارهای آلوده نسبت به شاهد میشود.
