محبوب قمری؛ وحید حسینی نوه؛ خلیل طالبی جهرمی؛ جاماسب نوذری؛ حسین اللهیاری
چکیده
پسیل معمولی پسته (Agonoscena pistaciae) آفت کلیدی باغ‌های پسته در ایران به شمار می‌رود. در حال حاضر ترکیبهای حشره‌کش علیرغم تأثیرات منفی خود بر سلامت انسان و محیط‌زیست، بیشتر تنها و واپسین گزینۀ ممکن در مهار پسیل معمولی پسته هستند. بااین‌حال فشار گزینشی آفتکشها باعث به وجود آمدن جمعیت‌های بسیار مقاوم از پسیل معمولی پسته شده است. ...
بیشتر
پسیل معمولی پسته (Agonoscena pistaciae) آفت کلیدی باغ‌های پسته در ایران به شمار می‌رود. در حال حاضر ترکیبهای حشره‌کش علیرغم تأثیرات منفی خود بر سلامت انسان و محیط‌زیست، بیشتر تنها و واپسین گزینۀ ممکن در مهار پسیل معمولی پسته هستند. بااین‌حال فشار گزینشی آفتکشها باعث به وجود آمدن جمعیت‌های بسیار مقاوم از پسیل معمولی پسته شده است. امروزه ترکیبهای آلی فرّار گیاهان امیدواری‌هایی را در گسترش روش‌های پایدار مدیریت آفت‌ها ایجاد کرده‌اند. در این راستا، ترکیبهای آلی فرّار از برگ درختان پستۀ رقمهای اوحدی (Ohadi) و کله قوچی (Kale ghoochi) جمع‌آوری شده و با روش کروماتوگرافی گازی-طیف‌سنجی جرمی (GC-MS) شناسایی شدند. به ترتیب 43 و 37 ترکیب آلی فرّار ازجمله ترکیبهای مونوترپن، استری، اسیدی، الکلی، آلدهیدی و آروماتیک در دو رقم اوحدی و کله قوچی شناسایی شدند. در میان ترکیبهای، سه ترکیب (E)- β-Ocimene، Limonene و Methyl benzoate به ترتیب با 5/32، 8/14 و 1/12 درصد در رقم اوحدی و سه ترکیب (E)- β-Ocimene، Limonene و α-Thujene به ترتیب با 2/29، 1/20 و 6/6 درصد در رقم کله قوچی بیشترین مقدار را به خود اختصاص دادند. بررسی پاسخ بویایی حشرههای بالغ پسیل معمولی پسته در بو سنج (Olfactometer) Y شکل نشان داد که حشرههای نر (03/0>P) و ماده (001/0>P) به‌طور معنی‌داری به بوی برگ درختان پسته (رقم اوحدی) جلب می‌شوند. نتیجههای برآمده از این پژوهش می‌تواند در گسترش روش‌های مهاری بر پایۀ به‌کارگیری مواد رابط شیمایی همانند شکار انبوه و یا دور کردن پسیل معمولی پسته و یا جلب دشمنان طبیعی آن مورد استفاده قرار گیرد.
