نویسندگان

• محمدرضا زرگران ¹
• محمدحسن صفر علیزاده ²
• علی اصغر پور میرزا ³

¹ دانشجوی دکتری‌دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه

² دانشیار دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه

³ استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه

چکیده

گیاه‌خواری به شکل‌های متفاوت دیده می‌شود و تشکیل گال یک نوع از آنها است. در بین حشرات گالزا، زنبورهای گالزای بلوط (Hymenoptera: Cynipidae) روی قسمت‌های مشخصی از درختان میزبان گال تولید می‌کنند. در این تحقیق و در بهار سال 1389، زنبورهای گالزای بلوط از جنگل‌های بلوط استان آذربایجان‌غربی جمع‌آوری گردیدند. گالهای جمع‌آوری شده از مناطق قبرحسین، میرآباد، واوان، ربط، شلماش و دارقبر (از تعداد 40 درخت در هر منطقه)، به طریق زیر بررسی شدند. در هر درخت یک شاخه‌ی 50 سانتی‌متری به عنوان یک واحد نمونه‌برداری انتخاب و در چهار جهت جغرافیایی، تعداد گال‌های تشکیل شده روی آن شمارش گردیدند. غنای گونه‌ای به دو روش ریرفکشن و جک‌نایف و 4 شاخص شباهت نیز محاسبه شدند. در این تحقیق، تعداد 7 گونه زنبور گالزای بهاره (نسل جنسی) روی سه گونه بلوط Quercus infectoria، Q. brantii و Q. libani شناسایی شدند به طوری که بیشترین تعداد گال روی بلوط ایرانی Q. brantii تشکیل شده بود. گونه‌های زنبورهای گالزا متعلق به سه جنس Andricus، Chilaspis و Biorhiza بودند. بیشترین میزان غنای گونه‌ای به روش ریرفکشن و جک نایف به ترتیب 86/4 و 2/5 گونه بود که در میرآباد ثبت گردید. بیشترین میزان شباهت گونه‌ای زنبورهای گالزای بهاره (نسل‌جنسی) نیز با استفاده از شاخص‌های موریستا (Morisita)، هورن (Horn)، رنکونن (Renkonen) و سورنسن (Sorensen) بین مناطق قبرحسین و میرآباد محاسبه شد. پراکنش گونه‌های مختلف درختان بلوط و زیرگونه‌های آنها، به‌عنوان میزبان زنبورهای گالزا، عامل اصلی تنوع گونه‌ای این زنبورها و پراکنش مختلف آنها می‌باشند.

کلیدواژه‌ها

• پراکنش
• تنوع
• جمعیت
• حشرات گالزا.

عنوان مقاله [English]

Survey on Oak Gall-Forming Wasp (Hym.: Cynipidae) Species’ Richness through Rarefaction and Jackknife Methods and Measurement of Similarity Indices, West Azerbaijan

نویسندگان [English]

• Mohammadreza Zargaran ¹
• Mohammad hassan Safar alizadeh ²
• Ali asghar Pourmirza ³

چکیده [English]

Herbivory is observed in different forms, one of these forms leading to gall production. Among gall–inducing insects, oak gall wasps (Hymenoptera: Cynipidae) are found on the oak trees producing galls on certain parts of the host. In this survey, oak gall wasps were collected from oak forests in West Azerbaijan in spring (2010). The occurred galls on oak trees (in spring) were collected from such locations as Ghabre-hosein, Mirabad, Vavan, Shalmash, Rabat and Dar-ghabr (a number of 40 trees in each site). In each tree, as a unit of sampling, all the occurred galls on 4 branches (each branch of 40 cm length, and each in any of the 4 geographical directions) were counted. Species richness was evaluated through Rarefaction and Jackknife methods and four similarity indexes calculated. During the survey, 7 oak gall wasp species (sexual generation) were indentified on oaks (Quercus infectoria, Q. brantii and Q. libani) in West Azerbaijan. Most of the galls occurred on Q. brantii. All collected oak gall wasps belonged to 3 genera, namely: Andricus, Chilaspis and Biorhiza. The highest number of expected species’ richness as determined through Rarefaction and Jackknife methods was estimated at 4.68 and 5.2 species respectively, in Mirabad region. The highest similarity indexes of Morisita, Horn, Renkonen and Sorensen were recorded between Ghabre-hosein and Mirabad in the sexual generation of oak gall wasp species. Difference in the local distribution of oak species (Quercus sp.) and subspecies shall be considered as one main factor involved in species diversity, and as well in the oak gall wasp species’ distribution in different locations under study.

کلیدواژه‌ها [English]

• Distribution
• Diversity
• Galling-insect.
• population