نویسندگان

• رقیه کریم زاده ¹
• میرجلیل حجازی ²
• حسین هلالی ³
• شهزاد ایرانی پور ⁴
• سید ابوالقاسم محمدی ²

¹ استاد یار دانشگاه تبریز

² استاد دانشگاه تبریز

³ استادیار دانشگاه تبریز

⁴ دانشیار دانشگاه تبریز

چکیده

سن گندمPut. Eurygaster integriceps مهم‌ترین حشره‌ی آفت گندم و جو در ایران می‌باشد. بررسی‌های مختلف نشان داده‌اند که عوامل مختلف زنده و غیر زنده‌ی محیطی جمعیت‌های‌ این آفت را تحت تأثیر قرار می‌دهند. در این مطالعه رابطه‌ی موجود بین تغییرات جمعیت سن گندم با عوامل مختلف محیطی شامل متغیرهای اقلیمی، سطح زیر کشت گندم و جو و سطح کنترل شیمیایی مورد بررسی قرار گرفت. همچنین تأثیر احتمالی عوامل محیطی و وزن سن‌های زمستان‌گذران روی مرگ و میر سن‌ها در ارتفاعات مورد مطالعه قرار گرفت. داده‌های مزرعه‌ای طی سه سال از شش شهرستان سن خیز استان آذربایجان شرقی شامل بستان‌آباد، تبریز، سراب، میانه، هریس و هشترود جمع‌آوری شدند. در بین متغیرهایی که رابطه‌ی آن‌ها با مرگ و میر سن در محل‌های زمستان‌گذرانی بررسی شدند فقط ارتفاع از سطح دریا، میانگین وزن سن‌های زمستان‌گذران، میانگین ماهانه‌ی رطوبت نسبی کمینه و میزان بارندگی ماه‌های آذر، دی، بهمن و اسفند با مرگ و میر سن رابطه‌ی معنی‌دار داشتند (به‌ترتیب 51/0 = r، 45/0= r، 392/0= r، 47/0= r). رابطه‌ی بین تغییرات سطح زیر کشت گندم و جو و جمعیت سن گندم معنی‌دار نبوده اما بین وضعیت طغیانی و غیر طغیانی سن گندم و سطح کنترل شیمیایی سال قبل ارتباط نزدیکی وجود داشت (47/0= R2). از جمع‌بندی نتایج حاصل، اطلاعات مفیدی بوجود خواهد آمد که می‌‌توانند در پیش‌بینی طغیان‌های سن مفید باشند.

کلیدواژه‌ها

• اقلیم
• تغییرات جمعیت
• سن گندم
• عوامل محیطی

عنوان مقاله [English]

A Study of the Relationship between Population Fluctuations of Sunn Pest Eurygaster integriceps and Environmental Factors in East Azarbaijan Province

نویسندگان [English]

• roghaye karimzade ¹
• mir jalil hejazi ²
• hossein hellali ³
• shahzad iranipoor ⁴
• seyed abolghasem mohammadi ²

چکیده [English]

Sunn pest is considered as the most important insect pest of wheat and barley in Iran. Different studies have shown that various biotic and abiotic factors affect sunn pest populations. These factors can influence the population density of the pest which in turn can play a role in the control of the pest. In this study the relationship between sunn pest population fluctuations and climatic conditions, the area under wheat and barley cultivation as well as the area under chemical control was investigated. In addition, the possible influence of overwintering adults’ weight and environmental factors on sunn pest mortality in the overwintering sites was studied. Field data were collected from six infested counties of East Azarbaijan province, including Tabriz, Bostanabad, Sarab, Mianeh, Heris and Hashtrood during three study years. From the variables under study, only mean weights of the overwintering insects, altitude, mean monthly minimum relative humidity, as well as rainfall during the months of December, January, February and March indicated significant relationships with sunn pest mortality in the overwintering sites. The relationship between the area under wheat and barley cultivation and sunn pest population changes was not significant but there was a close relationship observed between the area under chemical control and sunn pest population fluctuations. Similar studies in other regions with long history of sunn pest outbreaks will produce valuable information that can be helpful in predicting sunn pest outbreaks.

کلیدواژه‌ها [English]

• Climate
• Environmental Factors.
• Population changes