c3518cb17d976b8

بررسی پراکنش فضایی و تغییرات جمعیت گونه‌های مهم بال‌ریشکدار روی گندم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه گیاه‌پزشکی دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین، ملاثانی، اهواز

2 استادیار گروه گیاه‌پزشکی دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین، ملاثانی، اهواز

چکیده

دینامیسم جمعیت و پراکنش فضایی دو گونۀ بال‌ریشکدار رایج روی غلات، Thrips tabaci Lindeman, 1888  و Haplothrips tritici Kurdjomov, 1912 طی سال‌های 1388-1390 بررسی شد. یک مزرعۀ گندم به وسعت یک هکتار در محوطۀ دانشگاه رامین خوزستان، واقع در جنوب غرب اهواز انتخاب شد و از بال‌ریشکداران موجود نمونه‌برداری هفتگی به‌عمل آمد. با استفاده از شاخص‌های تیلور و آیوائو، پراکنش فضایی مراحل بالغ و نابالغ این گونه‌ها برآورد و تغییرات جمعیت آنها محاسبه شد. بررسی نوسان‌های جمعیت نشان داد که اوج جمعیت هر دو گونه در اواخر اسفند و اوایل تا اواسط فروردین ماه به‌ترتیب برای جمعیت بالغ و لارو است. بررسی ارتباط بین نوسان‌های جمعیتی مراحل لاروی و بالغ هر دو گونه با دما و رطوبت نشان داد که تغییرات جمعیت با دما ارتباط مثبت دارد؛ در صورتی که هیچ‌گونه ارتباط مثبت و معنا‌داری بین رطوبت با نوسان‌های جمعیت وجود ندارد. همچنین بر اساس مقادیر ضرایب تبیین و F، مدل آیوائو برای برآورد پراکنش فضایی هر دو گونه مناسب‌تر از مدل تیلور ارزیابی شد، لذا بر اساس این مدل پراکنش لارو و مجموع مراحل (لارو و بالغین) در هر دو گونه به‌صورت تجمعی بوده است. در صورتی که هر کدام از مراحل بالغ ماده و نر پراکنش تصادفی دارند. از آنجا که افزایش جمعیت این دو گونه تابع افزایش دما و هم‌زمان با دورۀ خوشه‌دهی گندم است، این مرحله از رشد گیاه بهترین مرحله در نمونه‌برداری به منظور بررسی تغییرات جمعیت این دو گونه آفت روی گندم محسوب می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Population Dynamics and Spatial Distribution of Important Thysanoptera Species on Wheat

نویسندگان [English]

  • Leila Ramazani 1
  • Nooshin Zandi Sohani 2
1 Assistant Professor, Department of Plant Protection, College of Agriculture, Ramin University of Agriculture and Natural Resources, Mollasani, Ahvaz
2 Assistant Professor, Department of Plant Protection, College of Agriculture, Ramin University of Agriculture and Natural Resources, Mollasani, Ahvaz
چکیده [English]

Population dynamics and spatial distribution of two harmful species of Thysanoptera
prevalent on cereal crops (Thrips tabaci Lindman, 1888 and Haplothrips tritici Kurdjomove,
1912), were investigated during 2009-2011. Weekly sampling was carried out in a one hectar
of wheat field in Ramin University of Khuzestan, South-West of Ahvaz. Spatial distribution of
immature as well as adults of either species was investigated throughTaylor’s power law and
Iwao’s patchiness regression methods. The results revealed that the population peak for either
species occurs in late March and on the first to middle of April respectively for adults and for
larvae. Results of correlation between population dynamics (larval and adult stages) and the
factors temperature and precipitation revealed that thereis positive vs negative correlations
between population fluctuation and the factors of temperature vs humidity. An investigation of
the spatial distribution throughTaylor’s power law and Iwao’s patchiness regression method
indicated that larval stage and total stages in both species are clumped. Based upon R2 and F of
regression analysis, Iwaos patchiness provided a more adequate description of spatial
distribution than Taylor’s power law for either of the species. Because the seasonal peak in
these two species' density corresponded with the period of peak bloom, thus, in order to study
the population dynamics, the earing stage is the most suitable for sampling the thrips on wheat.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hoplothrips tritici
  • Population Dynamics
  • Spatial Distribution
  • Thrips tabaci