c3518cb17d976b8

بـررسی تأثیر ارقـام مختلف بـرنج بر فـراسنجه‏ های جـدول زندگی و رشـد جمعیت زنبـورTrichogramma brassicae ، پـارازیتوئید تخم ساقه ‏خوار برنج Chilo suppressalis

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار بخش تحقیقات کنترل بیولوژیک مؤسسۀ تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور

2 کارشناس ارشد، گروه حشره‌شناسی کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

چکیده

در این تحقیق تأثیر ارقام مختلف برنج به‌عنوان حلقۀ اول زنجیرۀ غذایی بر فراسنجه‏های جدول زندگی و رشد جمعیت زنبور پارازیتوئید Trichogramma brassicaeبه‌عنوان حلقۀ سوم زنجیرۀ غذایی، بررسی شد. در این راستا، چهار رقم برنج رایج در استان مازندران شامل دو رقم زودرس طارم محلی و طارم هاشمی و دو رقم دیررس فجر و ندا به‌عنوان میزبان‏های کرم ساقه‏خوار برنج انتخاب شدند. ساقه‌خوار برنج روی هر یک از ارقام ذکرشده دو نسل پرورش داده شد. تخم‏های نسل دوم آفت داخل لوله‏های آزمایش برای پارازیتیسم در معرض زنبور قرار داده شدند. براساس اطلاعات ثبت‌شده، مهم‏ترین فراسنجه‏های جدول زندگی زنبور پارازیتوئید مورد بررسی شامل نرخ بقا (lx)، بارآوری ویژۀ سنی (mx)، احتمال بقا (px)، احتمال مرگ (dx)، اختلاف بین نسبت بقا در دو سن متوالی (dx) و امید به زندگی (ex) و فراسنجه‏های رشد جمعیت شامل نرخ خالص تولیدمثل (R0)، نرخ ذاتی افزایش جمعیت rm)) ، نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ)، متوسط مدت زمان یک نسل(T) و مدت زمان لازم برای دو برابر شدن جمعیت (DT) برآورد شد. براساس نتایج به‏دست‌آمده مشخص شد، کلیۀ فراسنجه‏های جدول زندگی و رشد جمعیت زنبور پارازیتوئید در حلقۀ سوم غذایی در اثر تغییر رقم برنج در حلقۀ اول غذایی تغییر کرد و تفاوت معنادار آماری داشت. بررسی برآوردهای انجام‌گرفته برای مقادیر فراسنجه‏های یادشده نشان داد فراسنجه‏های جدول زندگی و رشد جمعیت زنبور T. brassicae روی ساقه‏خوارانی که از ارقام دیررس تغذیه کرده بودند، نسبت به ارقام زودرس در وضعیت مطلوب‏تری بودند. بیشترین مقدار امید به زندگی در اولین روز ظهور زنبور بالغ مربوط به رقم دیررس ندا با مقدار عددی 14/3 و کمترین مقدار در همان سن مربوط به رقم زودرس طارم محلی 69/2 بود. به همین ترتیب بیشترین مقدار نرخ ذاتی رشد جمعیت نیز 452/0 عدد نتاج ماده / ماده / روز بود. این مقدار مربوط به زنبورهایی بود که تخم‏های ساقه‏خواران مورد استفاده برای پارازیتیسم آنها، دورۀ رشد و نمو خود را در نسل قبل روی رقم دیررس فجر سپری کرده بودند. کمترین مقدار فراسنجۀ یادشده در رقم زودرس فجر با مقدار عددی 442/0 عدد نتاج ماده / ماده / روز بود. بر این اساس مشخص شد تغییر ارقام گیاهی در حلقۀ اول غذایی می‏تواند فراسنجه‏های مهم زیستی و جمعیتی موجودات زندۀ حلقۀ سوم غذایی را به‌طور مشخص متأثر سازد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of Different Rice Varieties on Age Specific Life Table and Population Growth Parameters of Trichogramma brassicae, the Egg Parasitoid of the Striped Stem Borer, Chilo suppressalis

نویسندگان [English]

  • Hossein Ranjbar Aghdam 1
  • Raheleh Mahmoudian 2
چکیده [English]

Effect of different rice varieties, as the first link of the food chain, on age specific life table and population growth parameters of the egg parasitoid wasp, Trichogramma brassicae Bezdenko, as the third link of the food chain was studied. Four commonly planted rice varieties, including two early maturity cultivars namely, Tarom-Mahalli and Tarom-Hashemi and two late maturity cultivars namely, Fajr and Neda were considered as the hosts of stripped stem borer, Chilo supressalis Walker. Stripped stem borer was reared on each variety for two generations. The eggs of the 2nd generation from each rice variety exposed to egg parasitoid wasps inside test tubes for experiments. Based on the collected data, the most important life table parameters, survival rate (lx), age specific fertility (mx), probability of surviving (px), probability of dying (qx), difference in survivorship (dx), life expectancy (ex) and population growth parameters, net reproductive rate (R0), intrinsic rate of increase (rm), finite rate of increase (λ), mean generation time (T), and doubling time (DT) of were estimated.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Trichogramma brassicae
  • Demography
  • population
  • egg parasitoid
  • Biological contro