مقاله پژوهشی
حسین رنجبر اقدم؛ راحله محمودیان
چکیده
در این تحقیق تأثیر ارقام مختلف برنج به‌عنوان حلقۀ اول زنجیرۀ غذایی بر فراسنجههای جدول زندگی و رشد جمعیت زنبور پارازیتوئید Trichogramma brassicaeبه‌عنوان حلقۀ سوم زنجیرۀ غذایی، بررسی شد. در این راستا، چهار رقم برنج رایج در استان مازندران شامل دو رقم زودرس طارم محلی و طارم هاشمی و دو رقم دیررس فجر و ندا به‌عنوان میزبانهای کرم ساقه‌خوار ...
بیشتر
در این تحقیق تأثیر ارقام مختلف برنج به‌عنوان حلقۀ اول زنجیرۀ غذایی بر فراسنجههای جدول زندگی و رشد جمعیت زنبور پارازیتوئید Trichogramma brassicaeبه‌عنوان حلقۀ سوم زنجیرۀ غذایی، بررسی شد. در این راستا، چهار رقم برنج رایج در استان مازندران شامل دو رقم زودرس طارم محلی و طارم هاشمی و دو رقم دیررس فجر و ندا به‌عنوان میزبانهای کرم ساقه‌خوار برنج انتخاب شدند. ساقه‌خوار برنج روی هر یک از ارقام ذکرشده دو نسل پرورش داده شد. تخمهای نسل دوم آفت داخل لولههای آزمایش برای پارازیتیسم در معرض زنبور قرار داده شدند. براساس اطلاعات ثبت‌شده، مهم‌ترین فراسنجههای جدول زندگی زنبور پارازیتوئید مورد بررسی شامل نرخ بقا (lx)، بارآوری ویژۀ سنی (mx)، احتمال بقا (px)، احتمال مرگ (dx)، اختلاف بین نسبت بقا در دو سن متوالی (dx) و امید به زندگی (ex) و فراسنجههای رشد جمعیت شامل نرخ خالص تولیدمثل (R0)، نرخ ذاتی افزایش جمعیت rm)) ، نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ)، متوسط مدت زمان یک نسل(T) و مدت زمان لازم برای دو برابر شدن جمعیت (DT) برآورد شد. براساس نتایج به‌دست‌آمده مشخص شد، کلیۀ فراسنجههای جدول زندگی و رشد جمعیت زنبور پارازیتوئید در حلقۀ سوم غذایی در اثر تغییر رقم برنج در حلقۀ اول غذایی تغییر کرد و تفاوت معنادار آماری داشت. بررسی برآوردهای انجام‌گرفته برای مقادیر فراسنجههای یادشده نشان داد فراسنجههای جدول زندگی و رشد جمعیت زنبور T. brassicae روی ساقهخوارانی که از ارقام دیررس تغذیه کرده بودند، نسبت به ارقام زودرس در وضعیت مطلوبتری بودند. بیشترین مقدار امید به زندگی در اولین روز ظهور زنبور بالغ مربوط به رقم دیررس ندا با مقدار عددی 14/3 و کمترین مقدار در همان سن مربوط به رقم زودرس طارم محلی 69/2 بود. به همین ترتیب بیشترین مقدار نرخ ذاتی رشد جمعیت نیز 452/0 عدد نتاج ماده / ماده / روز بود. این مقدار مربوط به زنبورهایی بود که تخمهای ساقهخواران مورد استفاده برای پارازیتیسم آنها، دورۀ رشد و نمو خود را در نسل قبل روی رقم دیررس فجر سپری کرده بودند. کمترین مقدار فراسنجۀ یادشده در رقم زودرس فجر با مقدار عددی 442/0 عدد نتاج ماده / ماده / روز بود. بر این اساس مشخص شد تغییر ارقام گیاهی در حلقۀ اول غذایی میتواند فراسنجههای مهم زیستی و جمعیتی موجودات زندۀ حلقۀ سوم غذایی را به‌طور مشخص متأثر سازد.
مقاله پژوهشی
پریسا شریفی نظام آباد؛ مینا کوهی حبیبی؛ اکبر دیزجی؛ سیامک کلانتری؛ معصومه رنجبر اقدم
چکیده
در سالهای 1388-1387، تعداد 154 پداژه از مراکز توزیع پداژههای گلایل در کرج جمع‌آوری و پس از کشت، بررسی بافت برگ بوتهها با آزمونDAS-ELISA حاکی از آلودگی 02/74 درصد بوتهها به ویروس موزاییک زرد لوبیا (Bean yellow mosaic virus, BYMV) بود. پس از خالصسازی بیولوژیکی و تکثیر جدایهای به نام BYMV-GPK، دامنه میزبانی آن تعیین شد. وزن مولکولی پروتئین پوششی ...
بیشتر
در سالهای 1388-1387، تعداد 154 پداژه از مراکز توزیع پداژههای گلایل در کرج جمع‌آوری و پس از کشت، بررسی بافت برگ بوتهها با آزمونDAS-ELISA حاکی از آلودگی 02/74 درصد بوتهها به ویروس موزاییک زرد لوبیا (Bean yellow mosaic virus, BYMV) بود. پس از خالصسازی بیولوژیکی و تکثیر جدایهای به نام BYMV-GPK، دامنه میزبانی آن تعیین شد. وزن مولکولی پروتئین پوششی جدایه با استفاده از روش SDS- PAGE، 34 کیلودالتون محاسبه گردید و از طریق آزمون وسترن بلات تأیید شد. بررسی حساسیت آزمونهای سرولوژیکی ایمنیسنجی اثر بافت (TPIA) وDAS-ELISA در ردیابی BYMV در بافتهای برگ و پداژهها نشان داد هر دو روش ویروس را بهآسانی در بافت برگ بوتههای گلایل آلوده ردیابی کردند اما هیچیک از این دو روش قادر به ردیابی ویروس در بافت پداژههای آلوده نبود. دو بخش انتهای ´3 و ناحیه HC-Pro ژنوم این جدایه، به‌ترتیب به اندازۀ 600 و 1100 جفت باز، با روش RT-PCR تکثیر گردید. در تحلیل فیلوژنتیکی براساس ترادف نوکلئوتیدی و ترجمۀ اسید آمینهای این نواحی، جدایه‌های مختلف ویروس تفکیک شد و جدایة GPK در کنار جدایه‌های گلایل یا شبدر قرار گرفت.
مقاله پژوهشی
خشنود نوراللهی؛ زینب حقی؛ علی اشرف مهرابی اولادی
چکیده
بیماری پوسیدگی ریشۀ ناشی از Fusarium verticillioides یکی از مهم‌ترین بیماری‌های برنج در ایلام است. برای تعیین تنوع ژنتیکی بیمارگر در شالیزارهای استان ایلام، تعداد 56 نمونۀ آلوده از مزارع شهرستان‌های مختلف جمع‌آوری شد. پس از کشت، خالصسازی و شناسایی جدایه‌ها، آزمون مولکولی با استفاده از پنج جفت آغازگر ریزماهواره انجام گرفت. از آغازگرهای ریزماهواره ...
بیشتر
بیماری پوسیدگی ریشۀ ناشی از Fusarium verticillioides یکی از مهم‌ترین بیماری‌های برنج در ایلام است. برای تعیین تنوع ژنتیکی بیمارگر در شالیزارهای استان ایلام، تعداد 56 نمونۀ آلوده از مزارع شهرستان‌های مختلف جمع‌آوری شد. پس از کشت، خالصسازی و شناسایی جدایه‌ها، آزمون مولکولی با استفاده از پنج جفت آغازگر ریزماهواره انجام گرفت. از آغازگرهای ریزماهواره 26 آلل در جدایه‌ها تکثیر شد. میانگین تعداد آلل در هر جایگاه 2/5 است، بیشترین تعداد به میزان 40 آلل در جایگاههای ژنی 5H08 و5H09 و کمترین تعداد به میزان 24 در جایگاه 5H12 مشاهده شد. شاخص چندشکلی نشانگرها در آغازگر 5H07 با 37/0 بیشترین و آغازگر 4H18 با 14/0 کمترین مقدار را دارا بودند. توزیع مقادیر PIC به‌طور میانگین برای کل نشانگرها 25/0 بود. براساس دندروگرام در سطح تشابه 8 درصد، جدایه‌ها در 10 گروه قرار گرفتند. نتایج تجزیۀ واریانس مولکولی نشان داد که 98 درصد از تنوع ژنتیکی در بین کلیۀ جدایه‌ها و تنها 2 درصد آن به مناطق مختلف جغرافیایی اختصاص دارد. بنابراین بین جدایه‌ها از مناطق مختلف شباهت ژنتیکی زیادی وجود داشت. شباهت ژنتیکی بالا را میتوان به مهاجرت ژن یا ژنوتیپ در اثر عوامل مختلف نسبت داد
مقاله پژوهشی
محمد جواد سلمانی؛ رقیه حبیبی؛ ناصر صفایی؛ محمد علی آقاجانی؛ مریم امینی
چکیده
یکی از مهم‌ترین بیماری‌های گیاه روغنی آفتابگردان در استان گلستان، پوسیدگی ذغالی است که توسط قارچ خاکزی Macrophomina phaseolina ایجاد می‌شود. تاکنون راه‌حل قطعی و مؤثری جهت مبارزه با این بیماری یافت نشده است و تنها روش معقول و به‌صرفه، استفاده از ارقام مقاوم است. بر این اساس، میزان مقاومت هجده رقم مختلف متداول و توصیه‌شده برای منطقه، در ...
بیشتر
یکی از مهم‌ترین بیماری‌های گیاه روغنی آفتابگردان در استان گلستان، پوسیدگی ذغالی است که توسط قارچ خاکزی Macrophomina phaseolina ایجاد می‌شود. تاکنون راه‌حل قطعی و مؤثری جهت مبارزه با این بیماری یافت نشده است و تنها روش معقول و به‌صرفه، استفاده از ارقام مقاوم است. بر این اساس، میزان مقاومت هجده رقم مختلف متداول و توصیه‌شده برای منطقه، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در برابر جدایه‌هایM.phaseolina ارزیابی شد. آنالیزهای آماری نتایج، نشاندهندة اختلاف معنادار ارقام آفتابگردان از نظر درصد بوتههای آلوده به بیماری است. سایر صفات یادداشتشده (طول دورة رویش، قطر ساقه، قطر طبق، ارتفاع بوته، عملکرد دانه و وزن هزاردانه) نیز در سطح معناداری بین تیمارها تفاوت نشان داد. بر اساس نتایج این تحقیق، رقم R-244 و رقم Cms60/52XR-256 به ترتیب مقاومترین و حساسترین رقم نسبت به بیماری پوسیدگی ذغالی معرفی شدند (به ترتیب با 25/0 و 5/8 درصد بوتههای آلوده)، در حالی که بیشترین و کمترین عملکرد دانه به ترتیب در رقم پروگرس و رقم R-256 مشاهده شد.
مقاله پژوهشی
هانا کمانگر؛ رقیه همتی؛ علیرضا یزدی نژاد؛ مرتضی موحدی فاضل
چکیده
پوسیدگی ریشه از بیماری‌های پراهمیت لوبیا در استان زنجان دارد و دو بیمارگر قارچی Rhizoctonia solani و Fusarium solani عوامل اصلی ایجادکنندة این بیماری در منطقه‌اند. در این تحقیق بازدارندگی عصارة ان-هگزانی، دی اتیل اتری، کلروفرمی و اتانولی پنج گونة گیاهی شامل اسپند (Peganum harmala)، آویشن کوهی (Thymus kotschyanus)، بومادران (Achillea wilhelmsii)، پونه(Mentha pulegium) و سیر(Allium ...
بیشتر
پوسیدگی ریشه از بیماری‌های پراهمیت لوبیا در استان زنجان دارد و دو بیمارگر قارچی Rhizoctonia solani و Fusarium solani عوامل اصلی ایجادکنندة این بیماری در منطقه‌اند. در این تحقیق بازدارندگی عصارة ان-هگزانی، دی اتیل اتری، کلروفرمی و اتانولی پنج گونة گیاهی شامل اسپند (Peganum harmala)، آویشن کوهی (Thymus kotschyanus)، بومادران (Achillea wilhelmsii)، پونه(Mentha pulegium) و سیر(Allium sativum) در رشد رویشی F. solani و R. solani با استفاده از روش اختلاط عصاره با محیط کشت در چهار غلظت 100، 250، 500 و 1000 پیپیام با سه تکرار مطالعه شده است. پس از بررسیهای آزمایشگاهی، مؤثرترین عصارهها در شرایط گلخانهای علیه بیماری پوسیدگی ریشة لوبیا ارزیابی شد. براساس نتایج آزمایشگاهی به‌دست آمده، فاز هگزانی عصارة آویشن و پونه (هر دو در غلظت 1000 پیپیام)، بیشترین اثر بازدارندگی را علیه هر دو بیمارگر داشت. همچنین، موجب گرانوله شدن سیتوپلاسم هیفهای هر دو گونة قارچی و نشت مواد درونسلولی آنها شد. در آزمونهای گلخانهای، عصارة هگزانی آویشن و پونه نهتنها موجب کاهش معنادار درصد پوسیدگی ریشه شد، بلکه بر شاخصهای رشدی گیاه لوبیا نیز آثار افزایشی معناداری در سطح 5 درصد داشت.
مقاله پژوهشی
بهار کریمیان؛ محمد جوان نیکخواه؛ دوستمراد ظفری؛ خلیل بردی فتوحی‌فر؛ شهرام نعیمی
چکیده
استرین‌های قارچ Trichoderma harzianum به‌دلیل کاربرد در کنترل بیولوژیک بیماری‌های گیاهی و تأثیر بر زندگی بشر، اهمیت فراوانی دارند. در تحقیق حاضر، ساختار فیلوژنتیکی این گونه به‌دست‌آمده از مناطق جغرافیایی مختلف و زیستگاه‌های متنوع در برخی اقلیم‌های ایران (NC، SCD و CSW) بررسی شد. به‌منظور بررسی و غربال اولیه، انگشت‌نگاری 239 جدایۀ به‌دست‌آمده ...
بیشتر
استرین‌های قارچ Trichoderma harzianum به‌دلیل کاربرد در کنترل بیولوژیک بیماری‌های گیاهی و تأثیر بر زندگی بشر، اهمیت فراوانی دارند. در تحقیق حاضر، ساختار فیلوژنتیکی این گونه به‌دست‌آمده از مناطق جغرافیایی مختلف و زیستگاه‌های متنوع در برخی اقلیم‌های ایران (NC، SCD و CSW) بررسی شد. به‌منظور بررسی و غربال اولیه، انگشت‌نگاری 239 جدایۀ به‌دست‌آمده از جنس Trichoderma با استفاده از نشانگر RAPD-PCR انجام گرفت. براساس گروهبندی انجام‌گرفته، تعدادی جدایه از هر گروه به‌منظور تعیین توالی ناحیۀ ITS1-5.8 s-ITS2 از rDNA انتخاب شدند. در مجموع، 176 جدایه از گونۀ T. harzianum به‌دست آمد. از این میان، 76 جدایه که برای ناحیۀ ITS آنها تعیین توالی انجام گرفته بود، با روش ماکسیمم پارسیمونی تجزیهوتحلیل فیلوژنتیکی شدند. در نتیجه، این جدایه‌ها در 10 فیلوتیپ (phylotype) جای گرفتند. فیلوتیپ A با یک جدایه (4414) نمایندۀ آالل جدیدی از ITS در گونۀ T.harzianum میباشد، که بومی ایران است. یافتن این آلل منحصر به فرد در اقلیم CSW در شمال ایران، میتواند بیانگر تأثیر این شرایط اقلیمی در ظهور این آلل جدید در گونۀ T. harzianum باشد.
مقاله پژوهشی
اکبر قاسمی کهریزه؛ قدیر نوری قنبلانی؛ نورالدین شایسته؛ ایرج برنوسی
چکیده
در این بررسی ترجیح میزبانی و دورة زیستی سوسک کلرادوی سیب‌زمینی، Leptinotarsa decemlineata (Say)، روی 33 رقم زراعی سیب‌زمینی بررسی شد. در مورد تمام صفات مورد بررسی بین ارقام مختلف اختلاف معنادار مشاهده شد. کمترین تعداد حشرات کامل جلب‌شده روی ارقام راجا، کاردینال و بریجت به ترتیب با میانگین 33/0، 5/0 و 5/0 عدد در هر بوته و کمترین تعداد تخم روی ارقام برایت، ...
بیشتر
در این بررسی ترجیح میزبانی و دورة زیستی سوسک کلرادوی سیب‌زمینی، Leptinotarsa decemlineata (Say)، روی 33 رقم زراعی سیب‌زمینی بررسی شد. در مورد تمام صفات مورد بررسی بین ارقام مختلف اختلاف معنادار مشاهده شد. کمترین تعداد حشرات کامل جلب‌شده روی ارقام راجا، کاردینال و بریجت به ترتیب با میانگین 33/0، 5/0 و 5/0 عدد در هر بوته و کمترین تعداد تخم روی ارقام برایت، بالتیکا و راجا به ترتیب با میانگین 50/23، 58/28 و 90/30 عدد بر بوته مشاهده شد. طولانیترین دورة نموی آفت روی ارقام ساتینا، ایدول و ابا به ترتیب با میانگین 6/36، 02/36 و 6/35 روز و بیشترین تلفات دورة نموی آفت روی ارقام دلیکات، کارلیتا، آرمادا، راجا و بریجت به ترتیب با میانگین 1/91، 9/88، 4/84، 80 و 80 درصد مشاهده شد. بیشترین طول چرخة زندگی آفت از تخم تا حشرة کامل در ارقام ایدول، ساتینا و الس به ترتیب با میانگین 9/42، 6/42، 2/42 روز مشاهده شد. از میان 33 رقم سیب‌زمینی بررسیشده در این تحقیق، ارقام بریجت، راجا و برایت نامطلوبترین ارقام میزبان برای سوسک کلرادوی سیب‌زمینی محسوب میشوند و میتوان از آنها در مدیریت تلفیقی این آفت استفاده کرد.
مقاله پژوهشی
آزاد لاوا؛ محمد سالاری
چکیده
قارچ Fusarium culmorum عامل بیماری بلایت فوزاریومی سنبلة گندم، قادر به تولید داکسی‌نیوالنول، نیوالنول و مشتقات استیلی آنها است. بررسی حاضر به منظور ردیابی ژن Tri13 با استفاده از جفت‌آغازگرهای Tri13DONR/Tri13F و Tri13R/Tri13NIVF جهت تعیین پتانسیل جدایه‌های قارچ F. culmorum استان آذربایجان غربی در تولید داکسی‌نیوالنول و نیوالنول صورت پذیرفته است. بدین منظور ...
بیشتر
قارچ Fusarium culmorum عامل بیماری بلایت فوزاریومی سنبلة گندم، قادر به تولید داکسی‌نیوالنول، نیوالنول و مشتقات استیلی آنها است. بررسی حاضر به منظور ردیابی ژن Tri13 با استفاده از جفت‌آغازگرهای Tri13DONR/Tri13F و Tri13R/Tri13NIVF جهت تعیین پتانسیل جدایه‌های قارچ F. culmorum استان آذربایجان غربی در تولید داکسی‌نیوالنول و نیوالنول صورت پذیرفته است. بدین منظور از مزارع گندم ارومیه، خوی، میاندواب، ماکو، تکاب و مهاباد نمونه‌برداری انجام گرفت. نود و هشت جدایه بر اساس خصوصیات ریختشناسی ماکرو کنیدیها، کلامیدوسپورها و شکل پرگنهها به عنوان F. culmorum شناسایی شدند. جهت شناسایی تکمیلی جدایه‌ها از جفتآغازگر اختصاصی C51F/C51R استفاده شد. قابلیت تولید توکسینهای داکسی‌نیوالنول و نیوالنول در جدایه‌های قارچی بر اساس ردیابی ژن Tri13 انجام گرفت. نتایج نشان داد 2/60 درصد جدایه‌ها پتانسیل تولید داکسی‌نیوالنول و 8/39 درصد آنها پتانسیل تولید نیوالنول را دارایند.
مقاله پژوهشی
لیلا زنگنه؛ حسین مددی؛ حسین اللهیاری؛ مجید کزازی
چکیده
در پژوهش حاضر، تأثیر دو رقم حساس و مقاوم گندم بر تعدادی از ویژگیهای دموگرافیک و نرخ شکارگری تمام مراحل لاروی و حشرات کامل نر و مادة کفشدوزکHippodamia variegata Goeze با تغذیه از شتة روسی پرورش‌یافته روی هر دو رقم بررسی شد. تجزیة دادههای دموگرافی با استفاده از روش جدول زندگی دوجنسی سن - مرحله و دادههای نرخ شکارگری با استفاده از برنامة نرخ ...
بیشتر
در پژوهش حاضر، تأثیر دو رقم حساس و مقاوم گندم بر تعدادی از ویژگیهای دموگرافیک و نرخ شکارگری تمام مراحل لاروی و حشرات کامل نر و مادة کفشدوزکHippodamia variegata Goeze با تغذیه از شتة روسی پرورش‌یافته روی هر دو رقم بررسی شد. تجزیة دادههای دموگرافی با استفاده از روش جدول زندگی دوجنسی سن - مرحله و دادههای نرخ شکارگری با استفاده از برنامة نرخ مصرف تجزیهوتحلیل شد. نتایج نشان داد طول دورة پیش از بلوغ و کل دورة پیش از تخمگذاری کفشدوزکهایی که از شتههای پرورش‌یافته روی رقم امید تغذیه کرده بودند به‌ترتیب 04/0±99/14و 09/0±96/16 روز بود که در مقایسه با تغذیه از شتههای رقم سرداری بهصورت معناداری کوتاهتر بود. طول دوره از تخم تا مرگ (2/3±09/54 روز)، طول عمر حشرة کامل (8/2±67/48روز) و دورة تخمگذاری کفشدوزکها (42/1±24/24روز) بهصورت معناداری با تغذیه از شتههای رقم امید بیشتر بود. همچنین، متوسط نرخ شکارگری در طول دورة سنین لاروی اول، دوم، سوم، چهارم و حشرات کامل ماده و نر در رقم امید به‌ترتیب 77/1±37/30، 57/2±51/50، 39/4±39/83، 03/6±52/259، 35/241±47/4965 و 67/406±62/8516 شتة روسی و در رقم سرداری به‌ترتیب 16/1±1/28، 53/2±37/39، 12/4±86، 66/6±210، 11/376±4750 و 29/438±04/6971 به‌دست آمد.
مقاله پژوهشی
حامد غباری؛ جاماسب نوذری؛ حسین الهیاری؛ مارک کالاشیان
چکیده
سوسکهای خانوادۀ Buprestidae یکی از اجزای تنوع زیستی در جنگلهای استان کردستان هستند. در این تحقیق خصوصیات مختلف تنوع زیستی این سوسکها در جنگلهای مذکور بررسی و مطالعه شد. با استفاده از تله‌های چسبندۀ رنگی، سطلی رنگی و تلۀ پنجرهای، طی سالهای 1389 و 1390، تعداد 1205 عدد از سوسکهای مذکور متعلق به 44 گونه جمع‌آوری شد. ارزیابی ...
بیشتر
سوسکهای خانوادۀ Buprestidae یکی از اجزای تنوع زیستی در جنگلهای استان کردستان هستند. در این تحقیق خصوصیات مختلف تنوع زیستی این سوسکها در جنگلهای مذکور بررسی و مطالعه شد. با استفاده از تله‌های چسبندۀ رنگی، سطلی رنگی و تلۀ پنجرهای، طی سالهای 1389 و 1390، تعداد 1205 عدد از سوسکهای مذکور متعلق به 44 گونه جمع‌آوری شد. ارزیابی ساختار غالب ترکیب گونهای با روش طبقهبندی Heydemann مشخص کرد که 3 گونه حالت غالب، 3 گونه حالت نیمهغالب، 12 گونه حالت نادر و 26 گونه حالت خیلی نادر را نشان دادند. نتیجۀ آزمون برازش نیکویی مربع کای شاخصهای پارامتری نیز نشان داد که ساختار کلی تنوع گونهای در این زیستگاه از سری لگاریتمی پیروی میکند. علاوه بر این، بررسی تغییرات غنای گونهای و تنوع گونهای در طول فصل پیدایش حشرات بالغ نشان داد که بیشترین میزان غنای گونهای به مقدار 30 گونه در خردادماه و کمترین آن به مقدار 1 گونه در مهرماه است، همچنین بیشترین مقدار شاخص تنوع گونهای در اردیبهشت و خرداد به مقدار Bit 02/4 به ثبت رسید.
مقاله پژوهشی
حسین صارمی؛ علی عمارلو
چکیده
خشکیدگی شاخه در درختان، نهال‌ها و قلمههای زیتون در ایران و بسیاری از مناطق دنیا یکی از مهم‌ترین بیماری‌های زیتون محسوب می‌شود. این بیماری در بسیاری از مناطق زیتونکاری کشور از جمله زنجان (طارم)، گرگان و مشهد خسارات زیادی وارد می‌آورد و شیوع آن رو به گسترش است. به‌منظور مطالعۀ علل بیماری و کنترل آن، باغها و نهال‌های زیتون ...
بیشتر
خشکیدگی شاخه در درختان، نهال‌ها و قلمههای زیتون در ایران و بسیاری از مناطق دنیا یکی از مهم‌ترین بیماری‌های زیتون محسوب می‌شود. این بیماری در بسیاری از مناطق زیتونکاری کشور از جمله زنجان (طارم)، گرگان و مشهد خسارات زیادی وارد می‌آورد و شیوع آن رو به گسترش است. به‌منظور مطالعۀ علل بیماری و کنترل آن، باغها و نهال‌های زیتون در دو استان زنجان و گلستان در طی سالهای 1388،1389 و1390 بررسی شد. نمونههایی از شاخههای خشک‌شدۀ درختان زیتون (آلوده)، نهال‌های گلدانی با یک شاخۀ خشک و نیز خاک و ریشۀ گیاهان، جمع‌آوری شد و پس از ضدعفونی سطحی با هیپوکلریت سدیم نیم درصد، روی محیط کشتهای عمومی PDA وSDA انتقال یافت. خاک مزارع و باغ‌های آلوده نیز با تهیۀ محلول خاک در محیط آب آگار، نیم گرم در یک لیتر، بررسی و سپس قارچ عامل بیماری جدا شد. به استناد مشخصات ظاهری قارچ، عامل بیماری Verticillium dahliae تشخیص داده شد. برای کنترل بیماری از روش آفتاب‌دهی (Soil Solarization) در مزرعه و بهرهوری از آن در گلخانه به‌همراه کشت قلمۀ تهیه‌شده از درختان به‌نسبت مقاوم استفاده شد. اثر دو عامل، نوع بستر کشت (Solarized soil وNon-solarized soil) و منشأ قلمه یا کولتیوار (حساس به ورتیسیلیوم و نسبتاً مقاوم) با استفاده از آزمایش‌های فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در شرایط گلخانهای انجام گرفت. برای این منظور، قلمههای نیمه‌خشبی مناسب هم‌اندازه از درختان آلوده و نیز نسبتاً مقاوم زیتون تهیه شد. قلمههای زیتون در شرایط گلخانۀ میست، ریشهدار شده و سپس در گلدانهای حاوی دو نوع بستر کشت شد. کاربرد آفتاب‌دهی به‌مدت دو تا شش هفته، جمعیت قارچ عامل بیماری را به‌شدت کاهش داد. متوسط جمعیت اندامهای قارچ بعد از آفتاب‌دهی در خاک چهار ناحیۀ مطالعه‌شده در هر دو استان تا 30 درصد و بعد از شش هفته تا 75 درصد کاهش یافت. بدین ترتیب استفاده از خاک آفتاب‌دهی‌شده (Solarized soil) و همچنین تهیۀ قلمه از پایه‌های به‌نسبت مقاوم در کاهش بیماری مذکور روی قلمههای تولیدی بسیار مؤثر است.
مقاله پژوهشی
اکبر شیرزاد؛ وحید فلاح زاده ممقانی؛ مقصود پژوهنده؛ علیرضا علی زاده
چکیده
در این تحقیق، از 21 استرین سودوموناس فلورسنتمختلف به منظور بررسی قدرت بازدارندگی آنها علیه قارچ عامل پاخورة غلات، (Ggt) Gaeumannomyces graminis var. triticiاستفاده شد. بدین ترتیب که بعد از بررسی ویژگیهای بیوشیمیایی استرین‌های باکتریایی، آزمون بازدارندگی جدایه‌ها علیه عامل بیماری پاخورة گندم صورت پذیرفت. نتایج نشان داد برخی از این استرین‌ها قدرت ...
بیشتر
در این تحقیق، از 21 استرین سودوموناس فلورسنتمختلف به منظور بررسی قدرت بازدارندگی آنها علیه قارچ عامل پاخورة غلات، (Ggt) Gaeumannomyces graminis var. triticiاستفاده شد. بدین ترتیب که بعد از بررسی ویژگیهای بیوشیمیایی استرین‌های باکتریایی، آزمون بازدارندگی جدایه‌ها علیه عامل بیماری پاخورة گندم صورت پذیرفت. نتایج نشان داد برخی از این استرین‌ها قدرت بیوکنترلی قابلتوجهی در بازداری قارچ Ggt دارند. در نهایت، از نشانگر مولکولی REP-PCR به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی جدایه‌ها و بررسی ارتباط تنوع ژنتیکی و قدرت بازدارندگی جدایه‌ها استفاده شد. الگوی انگشت‌نگاری DNA و دندروگرام رسمشده نشان داد، نوزده استرین باکتری در سطح تشابه 100- 25 درصد از هم جدا شدند و در قالب نه دودمان کلونی یا گروه انگشت‌نگاری قرارگرفتند که با حروف A تا I از هم مشخص شدند. با توجه به این نتایج، مشخص شد که بین آزمونهای بازدارندگی در محیط غذایی PDA، تولید سیانید هیدروژن و دیاستیل فلوروگلوسینول با گروههای انگشت‌نگاری DNA به روش REP-PCR رابطة مستقیمی وجود دارد. با توجه به نتایج این تحقیق پیشنهاد می‌شود، نشانگر مولکولیREP-PCR به عنوان ابزار مفیدی در شناسایی و غربالگری استرین‌های سودوموناس فلورسنتمؤثر در کنترل بیولوژیک استفاده شود.
مقاله پژوهشی
روشن محمدی؛ دوستمراد ظفری
چکیده
در طی مطالعه درباره بیماری ریزوکتونیایی سیب زمینی در سال 1385، از مزارع و انبارهای سیب‌زمینی استانهای همدان و کردستان، پنجاه جدایه با مشخصات قارچ Rhizoctonia. solani از ساقه و ریشه و هشت جدایه از سختینه های موجود در سطح غده ها جداسازی شد. بعد از رنگ آمیزی هسته و بررسی های فیزیولوژیکی، تمام جدایه های تحت مطالعه با عنوان گونۀ ...
بیشتر
در طی مطالعه درباره بیماری ریزوکتونیایی سیب زمینی در سال 1385، از مزارع و انبارهای سیب‌زمینی استانهای همدان و کردستان، پنجاه جدایه با مشخصات قارچ Rhizoctonia. solani از ساقه و ریشه و هشت جدایه از سختینه های موجود در سطح غده ها جداسازی شد. بعد از رنگ آمیزی هسته و بررسی های فیزیولوژیکی، تمام جدایه های تحت مطالعه با عنوان گونۀ R. solani شناسایی شدند. برای تعیین گروههای آناستوموزی جدایه‌ها، عمل آناستوموز با جدایه های استاندارد انجام گرفت و در مجموع 56 جدایه به‌عنوان گروه آناستوموزی 3 و یک جدایه به‌عنوان گروه آناستوموزی 4 شناسایی شد و یک جدایه با هیچ‌کدام از گروههای آناستوموزی موجود در این مطالعه آناستوموز نداد. آزمایش بیماریزایی 25 جدایه، آنها را در گروه بیماریزا قرار داد. توانایی بیوکنترلی چهار گونه از جنس تریکودرما شامل Trichoderma brevicompactum، T. koningiopsis، T. andinensis و T. virens روی دو جدایه از بیمارگر (6 و 16) که در آزمایش‌های بیماریزایی، شدیدترین بیماریزایی را داشتند، در شرایط آزمایشگاه مطالعه شد. نتایج نشان داد که به جز گونه T. andinensis، سایر گونه های تریکودرما بعد از متوقف کردن رشد بیمارگر شروع به پیشروی، استقرار و اسپورزایی روی پرگنه آن کردند و ضمن پیچش به اطراف ریسه ها سبب تخریب آنها شدند. تأثیر متابولیت های فرّار تمام گونه های تریکودرما در کاهش رشد جدایه های ریزوکتونیا در مقایسه با تیمار شاهد معنادار بود و در این میان گونه های T. virens، T. koningiopsis و T. brevicompactum به‌ترتیب دارای بیشترین تأثیر بودند. در بررسی تأثیر متابولیت های غیرفرّار نیز گونة T. brevicompactum رشد جدایه های ریزوکتونیا را به‌طور کامل متوقف کرد.
مقاله پژوهشی
امیر خادم پور؛ پرویز شیشه بر؛ آرش راسخ
چکیده
واکنش تابعی و عددی زنبور پارازیتوئید Eretmocerus delhiensis Mani روی سفیدبالک نیشکر Neomaskellia andropogonis Corbett در وضعیت آزمایشگاهی بررسی شد. در آزمایش، واکنش تابعی یک زنبور ماده (با عمر کمتر از یک روز) به‌مدت 24 ساعت روی تراکم های 5، 10، 20، 40، 60 و 100 عدد پورۀ سن سوم سفیدبالک نیشکر در درون یک قفس گیرهای (با قطر 2 سانتیمتر و ارتفاع 1 سانتیمتر) بررسی ...
بیشتر
واکنش تابعی و عددی زنبور پارازیتوئید Eretmocerus delhiensis Mani روی سفیدبالک نیشکر Neomaskellia andropogonis Corbett در وضعیت آزمایشگاهی بررسی شد. در آزمایش، واکنش تابعی یک زنبور ماده (با عمر کمتر از یک روز) به‌مدت 24 ساعت روی تراکم های 5، 10، 20، 40، 60 و 100 عدد پورۀ سن سوم سفیدبالک نیشکر در درون یک قفس گیرهای (با قطر 2 سانتیمتر و ارتفاع 1 سانتیمتر) بررسی شد. زنبورE. delhiensis واکنش تابعی نوع دوم را نشان داد و در تراکمهای مذکور به‌طور میانگین به‌ترتیب 7/4، 9/6، 3/12، 5/17، 8/20 و 7/25 پوره را پارازیته کرد. نرخ جستوجو و زمان دستیابی این پارازیتوئید به‌ترتیب 06/0 بر ساعت و 76/0 ساعت محاسبه شد. در آزمایش واکنش عددی میانگین تخم کل پارازیتوئید در تراکمهای یادشده به‌ترتیب 1/21، 2/31، 7/63، 4/76، 2/85 و 4/101 عدد تخم بود. میانگین طول عمر زنبورهای ماده در تراکمهای مذکور 15 تا 17 روز بود.
مقاله پژوهشی
مریم بزرگ امیرکلائی؛ سید علی اصغر فتحی؛ علی گلی زاده؛ سید اسمعیل مهدویان
چکیده
کفشدوزک Cryptolaemus montrouzieri Mulsantیکی از کارامدترین شکارگرهای بالشک مرکبات Pulvinaria aurantii Cockerell است. در این تحقیق، ویژگیهای زیستی کفشدوزک C. montrouzieri با تغذیه از کیسههای تخم P. aurantii پرورش‌یافته روی برگهای دو گیاه میزبان (نارنگی کلمانتین و نارنج) در شرایط کنترل‌شده در دمای 1±26 درجۀ سانتیگراد، رطوبت نسبی 5±70 درصد و دورۀ نوری 14 ساعت ...
بیشتر
کفشدوزک Cryptolaemus montrouzieri Mulsantیکی از کارامدترین شکارگرهای بالشک مرکبات Pulvinaria aurantii Cockerell است. در این تحقیق، ویژگیهای زیستی کفشدوزک C. montrouzieri با تغذیه از کیسههای تخم P. aurantii پرورش‌یافته روی برگهای دو گیاه میزبان (نارنگی کلمانتین و نارنج) در شرایط کنترل‌شده در دمای 1±26 درجۀ سانتیگراد، رطوبت نسبی 5±70 درصد و دورۀ نوری 14 ساعت روشنایی و 10 ساعت تاریکی بررسی شد. دادهها براساس مدل جدول زندگی دوجنسی سن- مرحلۀ زیستی، تجزیهوتحلیل شدند. این کفشدوزک با تغذیه از کیسههای تخم بالشک روی نارنگی کلمانتین در مقایسه با نارنج به‌طور معناداری نشو و نمای سریعتر و باروری بیشتری داشت. اختلافات معناداری در پارامترهای رشد جمعیت کفشدوزک در دو تیمار مشاهده شد. نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm)، نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ)، نرخ خالص تولیدمثل (R0) و طول دورۀ یک نسل (T) به‌ترتیب، 122/0 روز1-، 129/1 روز1-، 0/309 نتاج ماده و 1/47 روز روی نارنگی کلمانتین و 110/0 روز1-، 116/1 روز1-، 2/214 نتاج ماده و 8/48 روز روی نارنج محاسبه شد. نتایج نشان داد که تأثیرات مثبت گیاه میزبان روی پارامترهای رشد جمعیت کفشدوزک در تغذیه از کیسههای تخم P. aurantii روی نارنگی کلمانتین در مقایسه با نارنج بیشتر است.
مقاله پژوهشی
مهدی مهرابی کوشکی؛ حمید روحانی؛ عصمت مهدیخانی مقدم
چکیده
بعضی سویههای تریکودرما به عنوان عامل کنترل بیولوژیک علیه بیمارگرهای گیاهی استفاده شده‌اند. روش نمایش افتراقی تکثیر نسخههای معکوس mRNA (DDRT-PCR) استفاده شد تا ژنهای متمایز بیان‌شدة سویة T. harzianum T7 در طول مراحل کلونیزه‌شدن اسپرموسفر و سطح ریشه گوجه فرنگی ردیابی شود. تولیدات DDRT-PCR روی ژل آگارز تفکیک و 42 باند افتراقی برش خالصسازی، ...
بیشتر
بعضی سویههای تریکودرما به عنوان عامل کنترل بیولوژیک علیه بیمارگرهای گیاهی استفاده شده‌اند. روش نمایش افتراقی تکثیر نسخههای معکوس mRNA (DDRT-PCR) استفاده شد تا ژنهای متمایز بیان‌شدة سویة T. harzianum T7 در طول مراحل کلونیزه‌شدن اسپرموسفر و سطح ریشه گوجه فرنگی ردیابی شود. تولیدات DDRT-PCR روی ژل آگارز تفکیک و 42 باند افتراقی برش خالصسازی، همسانه سازی و توالییابی شد. قطعه توالی های بیان‌شده به‌دست آمده با استفاده از جست‌وجوی BLAST2GO به پایگاه اطلاعات NCBI معرفی و نسبشناسی ژنی آنها بررسی شد. اغلب قطعه توالیهای بیان‌شده مرتبط با پروتئینهای شناخته شده یا فرضی بود. این پروتئینها مرتبط با گروه های کارکردی مختلف بودند و عمدتاً در سوخت‌وساز، انتقال سیگنال درون و بین‌سلولی، برهم‌کنش با میزبان، انتقال پروتئین، ترجمة پروتئینها، کنترل رشد و بقای سلولی، عادت به تغییرات محیطی، انتقال مولکولهای زیستی بین هسته و سیتوپلاسم، تنظیم کارکرد پروتئینها، تقسیم سلولی، تسریع در واکنشهای آنالوگ، تعمیر مولکولهای آسیب‌دیده DNA و دیگر کارکردهای حیاتی در موجودات مختلف نقش داشتند. بعضی قطعه توالیهای بیان‌شده ردیابی‌شده در این مطالعه مرتبط با ژنهایی بودند که آنزیمهای درگیر در تأمین غذایی تریکودرما را در زیستگاه‌شان کد میکنند.
مقاله پژوهشی
رحیم عبدالهی مصباح؛ جاماسب نوذری؛ بابک قرالی
چکیده
مگس‌های زنبورنما (bee flies) از گردهافشانهای مهم در طبیعت به‌شمار می‌روند و لاروهای آنها پارازیت یا شکارگر حشراتی از قبیل سوسکها و کپسول تخم ملخها هستند. این حشرات از لحاظ تنظیم طبیعی مهم محسوب میشوند. در این بررسی با استفاده از تور حشرهگیری و تله‌های تشتکی (pan traps)، حشرات بالغ مگس‌های Bombyliidae در استان البرز از تاریخ ...
بیشتر
مگس‌های زنبورنما (bee flies) از گردهافشانهای مهم در طبیعت به‌شمار می‌روند و لاروهای آنها پارازیت یا شکارگر حشراتی از قبیل سوسکها و کپسول تخم ملخها هستند. این حشرات از لحاظ تنظیم طبیعی مهم محسوب میشوند. در این بررسی با استفاده از تور حشرهگیری و تله‌های تشتکی (pan traps)، حشرات بالغ مگس‌های Bombyliidae در استان البرز از تاریخ فروردین تا شهریور 1391 جمع‌آوری شد. نمونه‌برداری بیشتر در ارتفاعات مختلف مناطق مرتعی گرم و خشک و نیمه‌خشک صورت گرفت. نمونههای جمع‌آوری‌شده از تله‌های تشتکی در الکل اتانول 96% و نمونههای جمع‌آوری‌شده توسط تور عمدتاً با سوزن حشرات اتاله شدند. تشخیص نمونهها در سطح جنس با استفاده از کلید Greathead & Evenhuis (2001) و در سطح گونه با استفاده از کلیدهایی همچون Paramonov (1940, 1929, 1928)، Engel (1937-1932)، Linder (1975) ، Zaitzev (1966) و Gharali (2010) انجام گرفت و نمونهها توسط دکتر بابک قرالی در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان قزوین تأیید شد. کلید شناسایی مناسب در سطح جنس و گونه برای استان فراهم شد. در این بررسی 18 گونه حشره از این خانواده که به 12 جنس تعلق داشتند شناسایی شد. تمامی گونهها برای استان گزارش جدید بوده و دو گونه (با علامت ستاره مشخص شده‌اند) برای ایران جدید است. گونه‌های شناسایی‌شده به‌شرح زیر است:
Exoprosopa pectoralis Loew, 1862, E. grandis (Weidemann, 1820), E. amseli Oldroyd, 1961*, Caecanthrax arabicus (Macquart, 1840), Thyridanthrax. elegans (Weidemann, 1820), T. griseolus (Klug, 1832), Lomatia belzebul (Fabricius, 1794), Usia bicolor Macquart, 1855, Conophorus pseudaduncus Paramonov, 1929, Heteralonia kirgizorum (Paramonov, 1928)*, H. megerlei (Meigen, 1820), H. suffusa (Klug, 1832), Callostoma soror Loew, 1873; Veribubo misellus (loew, 1869), Hemipenthes subvelutina Zaitzev, 1966, Phthiria pulicaria Mikan, 1796, P. vagans Loew, 1846, Micomitra stupida (Rossi, 1790).
