نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمد جواد سلمانی ¹
• رقیه حبیبی ²
• ناصر صفایی ³
• محمد علی آقاجانی ⁴
• مریم امینی ⁵

¹ دانشجوی کارشناسی‌ارشد، گروه گیاه‌پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس

² دانشجوی دکتری بیماری‌شناسی گیاهی، گروه گیاه‌پزشکی، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

³ دانشیار، گروه گیاه‌پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس

⁴ عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان

⁵ دانشجوی کارشناسی‌ارشد، گروه گیاه‌پزشکی، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

یکی از مهم‌ترین بیماری‌های گیاه روغنی آفتابگردان در استان گلستان، پوسیدگی ذغالی است که توسط قارچ خاکزی Macrophomina phaseolina  ایجاد می‌شود. تاکنون راه‌حل قطعی و مؤثری جهت مبارزه با این بیماری یافت نشده است و تنها روش معقول و به‌صرفه، استفاده از ارقام مقاوم است. بر این اساس، میزان مقاومت هجده رقم مختلف متداول و توصیه‌شده برای منطقه، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در برابر جدایه‌هایM.phaseolina ارزیابی شد. آنالیزهای آماری نتایج، نشان‌دهندة اختلاف معنادار ارقام آفتابگردان از نظر درصد بوته‌های آلوده به بیماری است. سایر صفات یادداشت‌‌شده (طول دورة رویش، قطر ساقه، قطر طبق، ارتفاع بوته، عملکرد دانه و وزن هزاردانه) نیز در سطح معناداری بین تیمارها تفاوت نشان داد. بر اساس نتایج این تحقیق، رقم R-244 و رقم Cms60/52XR-256 به ترتیب مقاوم‌ترین و حساس‌ترین رقم نسبت به بیماری پوسیدگی ذغالی معرفی شدند (به ترتیب با 25/0 و 5/8 درصد بوته‌های آلوده)، در حالی که بیشترین و کمترین عملکرد دانه به ترتیب در رقم پروگرس و رقم R-256 مشاهده شد.

کلیدواژه‌ها

• ارقام آفتابگردان
• استان گلستان
• بیماری پوسیدگی ذغالی
• مقاومت
• Macrophomina phaseolina

عنوان مقاله [English]

Resistance assessment of different sunflowers varieties to Charcoal rot disease in Golestan province

نویسندگان [English]

• Mohammad Javad Salmani ¹
• Roghayeh Habibi ²
• Naser Safaei ³
• Mohammad Ali Aghajani ⁴
• Maryam Amini ⁵

چکیده [English]

Charcoal rot, caused by Macrophomina phaseolina, is one of the most important diseases of sunflower in Golestan province. Host resistance may be the only feasible method to manage this disease. Accordingly, the resistance of 18 varieties of common recommendations for the region in the form of a randomized complete block design (RCBD) against isolates of M. phaseolina was assessed. Statistical analysis of the results showed a significant difference in sunflower varieties used in this study, in case of infected plants percentage. The other recorded traits (growth period, stem diameter, head diameter, plant height, seed yield and seed weight) also showed significant differences among treatments. Based on these results, Var. R-244 and Var. Cms60/52XR-256 were introduced as the most resistant and the most susceptible varieties to charcoal rot, respectively (0.25 and 8.5% of infected plants, respectively), while the highest and lowest seed yield were belonged to Var. Progress and Var. R-256, respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

• Charcoal rots disease
• Macrophomina phaseolina
• sunflower varieties
• Resistance
• Golestan province