c3518cb17d976b8

بررسی بیماری پژمردگی شاخۀ درخت و نهال زیتون و کاهش جمعیت عامل بیماری با استفاده از روش آفتاب‌دهی خاک(Soil solarization) در استان‏های زنجان و گلستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد، گروه گیاه‌پزشکی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی کرج، دانشگاه تهران

2 محقق، پژوهشکدۀ فناوری‏های نوین زیستی دانشگاه زنجان

چکیده

خشکیدگی شاخه در درختان، نهال‌ها و قلمه‏های زیتون در ایران و بسیاری از مناطق دنیا یکی از مهم‌ترین بیماری‏های زیتون محسوب می‏شود. این بیماری در بسیاری از مناطق زیتون‏کاری کشور از جمله زنجان (طارم)، گرگان و مشهد خسارات زیادی وارد می‌آورد و شیوع آن رو به گسترش است. به‌منظور مطالعۀ علل بیماری و کنترل آن، باغ‏ها و نهال‌های زیتون در دو استان زنجان و گلستان در طی سال‌های 1388،1389 و1390 بررسی شد. نمونه‏هایی از شاخه‏های خشک‌شدۀ درختان زیتون (آلوده)، نهال‏های گلدانی با یک شاخۀ خشک و نیز خاک و ریشۀ گیاهان، جمع‌آوری شد و پس از ضدعفونی سطحی با هیپوکلریت سدیم نیم درصد، روی محیط کشت‏های عمومی PDA وSDA  انتقال یافت. خاک مزارع و باغ‌های آلوده نیز با تهیۀ محلول خاک در محیط آب آگار، نیم گرم در یک لیتر، بررسی و سپس قارچ عامل بیماری جدا شد. به استناد مشخصات ظاهری قارچ، عامل بیماری Verticillium dahliae تشخیص داده شد. برای کنترل بیماری از روش آفتاب‌دهی (Soil Solarization) در مزرعه و بهره‏وری از آن در گلخانه به‌همراه کشت قلمۀ تهیه‌شده از درختان به‌نسبت مقاوم استفاده شد. اثر دو عامل، نوع بستر کشت (Solarized soil وNon-solarized soil) و منشأ قلمه یا کولتیوار (حساس به ورتیسیلیوم و نسبتاً مقاوم) با استفاده از آزمایش‌های فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در شرایط گلخانه‏ای انجام گرفت. برای این منظور، قلمه‏های نیمه‌خشبی مناسب هم‌اندازه از درختان آلوده و نیز نسبتاً مقاوم زیتون تهیه شد. قلمه‏های زیتون در شرایط گلخانۀ میست، ریشه‏دار شده و سپس در گلدان‏های حاوی دو نوع بستر کشت شد. کاربرد آفتاب‌دهی به‌مدت دو تا شش هفته، جمعیت قارچ عامل بیماری را به‌شدت کاهش داد. متوسط جمعیت اندام‏های قارچ بعد از آفتاب‏دهی در خاک چهار ناحیۀ مطالعه‌شده در هر دو استان تا 30 درصد و بعد از شش هفته تا 75 درصد کاهش یافت. بدین ترتیب استفاده از خاک آفتاب‌دهی‌شده (Solarized soil) و همچنین تهیۀ قلمه از پایه‌های به‌نسبت مقاوم در کاهش بیماری مذکور روی قلمه‏های تولیدی بسیار مؤثر است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Wilting of Olive and Seedling Branches and its Relative Control by Soil Solarization in Zanjan, Gorgan and Mashhad

نویسندگان [English]

  • Hossein Saremi 1
  • Ali Ammarlou 2
چکیده [English]

Wilt of one branch of olive trees and seedlings is one of main important disease in most parts of Iran and other countries. The disease was surveyed in various areas including Zanjan and Golestan provinces during recent years. Wilting branch, leaves, plant roots and soils around the roots have been collected from the studied areas. The samples were cultured on PDA and SDA media after surface sterilization with 0.5% sodium hypochlorite. Soil samples were diluted in water agar for isolation of the pathogen. Morphological characteristics in particular phialide and sporse showed that the causal agent of the disease was Verticillum dahliae which is a soil borne fungi and isolated from all samples and soil. Investigation showed that some olive varieties were relatively resistant to the pathogen. After two to six weeks application of the soil solarization treatment on infected soil, the average population density of the pathogen was decreased from 30 -75% separately. Using solarized soil and resistant olive seedlings on pots in glasshouse showed the lessening of the disease visibly.

کلیدواژه‌ها [English]

  • olive
  • Branch wilt
  • Verticillium dahliae
  • Solarization