c3518cb17d976b8

بررسی مقاومت به بیماری زنگ زرد در رگه‌های دابل‌هاپلویید گندم نسبت به نژاد پرآزار 98E150A+

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

2 مربی پژوهش، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران

3 دانشجوی دکتری، گروه بیوتکنولوژی و به نژادی، دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران

4 دانشجوی دکتری، رشته اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، ایران

5 کارشناس آزمایشگاه ژنتیک، مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

6 کارشناس آزمایشگاه کشت بافت، موسسه بیوتکنولوژی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

چکیده

زنگ زرد Puccinia striiformis f.sp. tritici، از مهم‌ترین و زیانبارترین بیماری در زراعت گندم است که پراکندگی گسترده‌ای در سراسر جهان داشته و در اغلب مناطق کشور نیز وجود دارد. در سال­های همه­گیری می­تواند آسیب بسیار زیادی به محصول گندم وارد ­کند. تولید رقم‌های مقاوم مؤثرترین روش کنترل در مقابل نژادهای زنگ زرد است. در این پژوهش از یک نژاد پرآزار زنگ زرد که از منطقۀ ساری گردآوری‌شده و بر پایۀ واکنش­های رقم‌های افتراقی، 198E150A+, Yr27 نام‌گذاری شده بود، برای ارزیابی مقاومت 64 رگۀ (لاین) دابل­هاپلویید ناشی از روش حذف کروموزومی تلاقی گندم و ذرت به همراه شاهدهای حساس (بولانی و موروکو) و مقاوم (مروارید، پارسی و سیوند) گندم در قالب طرح کامل تصادفی با سه تکرار استفاده شد. گیاهچه­ها در مرحلۀ دو برگی، با نژاد یادشده مایه­زنی شدند. اجزای مقاومت شامل، تیپ آلودگی (Infection type)، دورۀ نهان (Latent period)، اندازۀ جوش­ها (Pustule size) و تراکم جوش­ها (Pustule density) در شرایط گلخانه اندازه­گیری شد. تجزیۀ واریانس برای همۀ صفات، تفاوت بسیار معنی­دار بین ژنوتیپ­ها را نشان داد. همچنین نتایج نشان داد، بین صفات اندازه­گیری شده همبستگی شدید وجود دارد. بنا بر  نتایج به‌دست‌آمده، شمار 21 رگه از ژنوتیپ­های مورد بررسی دارای واکنش مقاومت و دیگر رگه­ها واکنش­هایی از نیمه مقاوم تا حساس نسبت به زنگ زرد داشتند. رگه­های مقاوم می­توانند به­عنوان منابع مقاومت جدید در مرحلۀ گیاهچه نسبت به بیماری زنگ زرد استفاده شوند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Study on resistance to hot race (198E150A+) of yellow rust disease in wheat doubled haploid lines

نویسندگان [English]

  • Reza Bozorgipour 1
  • Gholamabbas Ayeneh 2
  • Tayebe Bakhshi 3
  • Ali Omrani 4
  • Mohsen Sarhangi 5
  • Azadeh Irannejad 6
1 Associate Professor, Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran
2 Instructor, Agricultural and Natural resources Research Center of Khozestan, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Ahvaz , Iran
3 Ph.D. Candidate, Biotechnology and Breeding Department, Agriculture college, University of Ferdowsi, Mashhad, Iran
4 Ph.D. Candidate, Plant Breeding Department, Agriculture college, University of Tabriz, Tabriz, Iran
5 Genetics laboratory technician, Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran
6 Tissue culture laboratory technician, Agricultural Biotechnology Research Institute Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran
چکیده [English]

Yellow or stripe rust, Puccinia striiformis f.sp. tritici, the most damaging wheat disease that has been widely distributed around the world including most parts of our country. Yellow rust can cause heavy damage during the epidemic to wheat production. Producing new resistant varieties is the most effective way to control yellow rust disease. In this study, hot race of yellow rust which was collected from Sari and according to reactions standard and differential varieties, 198E150A+, Yr 27 was named to evaluate the resistance of 64 doubled haploid lines, produced by chromosome elimination method crosses between wheat and maize along with resistant (Morvarid, Parsi and Sivand) and susceptible (Bolani and Morocco) control varieties in form of completely randomized design. To assess the resistance of doubled haploid lines of wheat, the first or second leaves of the seedling grown in the greenhouse were inoculated with spores of pathogen. Resistance was measured by infection type, latent period, pustule size and density. The analysis of variance showed a significant difference among the genotypes. The results indicated that there is a high correlation between the measured traits. Besides the result of data analysis indicated that 21 DH lines were the most highly resistant lines and other lines were semi-resistant to highly susceptible. These lines can be used as resistance resources relative to pathogen in improvement wheat programs.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Differential varieties
  • doubled haploid line
  • Resistance
  • yellow rust

مراجع

  1. Bakhtiar, F., Bozorgipour, R. & Shahabi, S. (2006). Production of doubled haploid lines of wheat using detached tillering method in cross between wheat and maize, and evaluation of some agronomic characters. Seed and Plant Improvement Journal, 22(3), 351-367. (in Farsi)
  2. Bakhtiar, F., Afshari, F., Seraj-Azari, M., Ebrahimnejad, Sh., Soghi, H. A., Bozorgipour, R. & Shahabi, S. (2010). Responses of some Doubled Haploid Lines of Bread Wheat (Triticum aestivum L.) to Yellow Rust and Fusarium Head Blight and Evaluation of some Agronomic Traits. Seed and Plant Improvement Journal, 25-1, 171-182. (in Farsi)
  3. Bakhtiar, F., Farshadfar, E.A., Aghaee, M., Afshari, F. & Ghazvini, H. A. (2015). Evaluation of resistance to stripe rust in doubled haploid lines of bread wheat. Seed and Plant Improvement Journal, 31(1), 679-698. (in Farsi)
  4. Broers, L. H. M. & Lopez-Atilano, R. M. (1993). Components of adult resistance in bread wheat to stripe rust. In: Proceding of the 6th international congress of plant pathology. pp 85.
  5. Chen, X. M. (2005). Epidemiology and control of stripe rust (Puccinia striiformis f.sp. tritici) on wheat. Plant Pathology, 27, 314-337.
  6. Hodson, D. & Nazari, K. (2010). Stripe or yellow rust in central and west Asia and North Africa. Borlaug Global Rust Initiative, Newsroom, Rust in the news. www.BGRI.org
  7. Imtiaz, M., Ahmad, M., Cromey, M. G., Hampton, J. G. & McNeil1, D. (2001). Molecular mapping of durable stripe rust (Puccinia striiformis West.) resistance gene(s) in wheat. Agronomy (New Zealand), 31, 281-286.
  8. Inagaki, M. (1997). Technical advances in wheat haploid production using ultra-wide crosses. Jircas Journal, 4, 51-62.
  9. Kasha, K. J. & Kao, K. N. (1970).  High frequency of haploid production in barley (Hordeum  vulgare L.). Nature, 225, 874-876
  10. Kolmer, J. A., Mert, Z., Akan, K., Demir, L., Unsal, R., Sermet, C., Keser, M., Akin, B. & Morgounov, A. I. (2013). Virulence of Puccinia triticina in Turkey and leaf rust resistance in Turkish wheat cultivars. European Journal of Plant Pathology, 135, 703-716.
  11. Laurie, D. A. & Bennet, M. D. (1986). Wheat × maize hybridization. Canadian Journal of Genetics and Cytology, 28, 313-316.
  12. Laurie, D. A. & Bennet, M. D. (1987). The effect of cross ability loci Kr1 and Kr2 on fertilization frequency in hexaploid wheat × maize crosses. Theoretical Applied Genetics, 73, 403-409.
  13. Ma, H. & Singh, R. P. (1996). Expression of adult-plant resistance to stripe rust at different growth stage of wheat. Plant Disease, 80, 375-379.
  14. Matzk, F. & Mahn, A. (1994). Improvement techniques for haploid production in wheat using chromosome elimination. Plant Breeding, 113, 125-129.
  15. McIntosh, R. A., Wellings, C. R. & Park, R. F. (1995). Wheat rusts: An atlas of resistance genes. Csiro, Australia. pp 200.
  16. McIntosh, R. A., Yamazaki, Y., Devos, K. M., Dubcovsky, J., Rogers, J. & Appels, R. (2012). Catalogue of gene symbols for wheat. Supplement. KOMUGI Integrated Wheat Science Database. Available on line: http://www.shigen.nig.ac.jp/wheat/komugi/genes /symbolclasslist. jsp.
  17. Mc Neal, F. H., Konzak, C. F., Smith, E. P., Tale, W. S. & Russell, T. S. (1971). A uniform system for recording and processing cereal research data. U. S. Department of Agricultural Research Service, Article, ARS, PP: 34-121.
  18. Moradi, P., Haghnazarib, B. A., Bozorgipour, R. & Sharmad, D. B. (2009). Development of yellow rust resistant doubled haploid lines of wheat through wheat maize. Crosses International Journal of Plant Production, 3(3), 77-88.
  19. Omrani, A., Khodarahmi, M. & Afshari, F. (2014). Reaction of some wheat cultivars and breeding lines to Puccinia striiformis f. sp. tritici hot races in Iran. Archives of Phytopathology and Plant Protection, 47(9), 1136-1145.
  20. Roelfs, A. P., Singh, R. P. & Saari, E. E. (1992). Rust diseases of wheat: concepts and methods of disease management. Mexico, DF: CIMMYT. pp 81.
  21. Saari, E. E. & Prescott, J. M. (1985). World distribution in relation to economic loss. pp. 259 -289. In: Roelfs, A.P., Bushnell, W.R (ed). The cereal rusts. Vol. 2: Diseases, distribution, epidemiology and control. Academic Press, Orlando, FL., USA.
  22. Safavi, S. A. & Afshari, F. (2012). Quantitative resistance of some Elite wheat lines to Puccinia striiformis f. sp. tritici. Archives of Phytopathology and Plant Protection, 45(6), 740-749.
  23. Sharma, R. C., Rajaram, S., Alikulov, S., Ziyaev, Z., Hazratkulova, S., Khodarahami, M., Nazeri, S. M., Belen, S., Khalikulov, Z. & Mosaad, M. (2013). Improved winter wheat genotypes for Central and West Asia. Euphytica, 190, 19-31.
  24. Schultz, T. R. & Line, R. F. (1992). High–temperature, adult plant resistances to wheat stripe rust and effects on yield components. Agronomy Journal, 84, 170-175.
  25. Singh, R. P., Huerta-Espino, J. & William, H. M. (2005). Genetics and breeding for durable resistance to leaf and stripe rusts in wheat. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 29, 121-127.
  26. Sitch, L. A. & Snape, J. W. (1986). Factors affecting haploid l production in wheat (Triticum   aestivum). Theoretical Applied Genetics, 70, 309-314.
  27. Snape, J. W. (1989). Doubled haploid breeding. Theoretical basis and practical application. PP. 19-31. In: Mujeeb-kazi, A and L. A. Stich, (eds). Review of Advances in Plant Biotechnology, 1985-1988. CIMMYT. Mexico.
  28. Torabi, M., Mardoukhi, V., Nazari, K., Afshari, F., Forootan, A. R., Ramai, M. A., Golzar, H. & Kashani, A. (1995). Effectiveness of wheat yellow rust resistance genes in different parts of Iran. Cereal Rusts and Powdery Mildews Bulletin, 23, 9-12.
  29. Wellings, C. R. (2011). Global status of stripe rust: a review of historical and current threats. Euphytica, 179, 129-141.
  30. Zadoks, J. C., Chang, T. T. & Konzak, C. F. (1974). A decimal code for the growth stages of cereals. Weed Research, 14, 415-21.
  31. Ziyaev, Z. M., Sharma, R. C., Nazari, K., Morgounov, A. L., Amanov, A. A., Ziyadullaev, Z. F., Khalikulov, Z. I. & Alikulov, S. M. (2011). Improving wheat stripe rust resistance in Central Asia and the Caucasus. Euphytica, 179, 197-207.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 13 تیر 1395
  • تاریخ بازنگری: 14 اسفند 1395
  • تاریخ پذیرش: 16 اسفند 1395

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار