حسین رنجبر اقدم؛ میثم قاسمی؛ یونس کریمپور
چکیده
کرم سیب، Cydia pomonella (Linnaeus)، مهمترین آفت باغات سیب ایران است. بکارگیری روش‌های نوین پیش آگاهی به منظور کنترل موفقیت آمیز این آفت ضروری است. مدل‌های پیش‌آگاهی فنولوژیک، اساساً بر مبنای فنولوژی تابع دمای آفات تهیه می‌شوند. به منظور ارائه و بکارگیری یک مدل پیش آگاهی با کارایی و دقت بالا، برآورد مهمترین شاخص‌های اکوفیزیولوژیک آفات ضروری ...
بیشتر
کرم سیب، Cydia pomonella (Linnaeus)، مهمترین آفت باغات سیب ایران است. بکارگیری روش‌های نوین پیش آگاهی به منظور کنترل موفقیت آمیز این آفت ضروری است. مدل‌های پیش‌آگاهی فنولوژیک، اساساً بر مبنای فنولوژی تابع دمای آفات تهیه می‌شوند. به منظور ارائه و بکارگیری یک مدل پیش آگاهی با کارایی و دقت بالا، برآورد مهمترین شاخص‌های اکوفیزیولوژیک آفات ضروری است. بر این اساس، در پژوهش حاضر روند رشد و نمو تابع دمای جمعیت‌های کرم سیب مستقر در استان‌های تهران، آذربایجان غربی و اصفهان بررسی و مهمترین شاخص‌های دمایی رشد و نمو آنها با استفاده از مدل خطی روز-درجه برآورد شد. نتایج بدست آمده، تفاوت بین مقادیر برآورد شده برای هر یک از شاخص‌های دمایی مورد بررسی در جمعیت‌های مورد مطالعه را نشان داد. آستانه‌ی پایین دمای رشد و نمو کل دوره‌ی نابالغ جمعیت‌های کرم سیب در استان‌های تهران، آذربایجان غربی و اصفهان به ترتیب 32/8، 19/8 و 85/9 درجه‌ی سلسیوس تخمین زده شد. همینطور نیاز گرمایی کل دوره‌ی رشد و نمو جمعیت‌های کرم سیب مورد بررسی به ترتیب 74/622، 20/633 و 84/695 روز-درجه‌ی سلسیوس بود. نتایج این پژوهش وجود تفاوت در سازگاری‌های دمایی جمعیت‌های مختلف کرم سیب مستقر در مناطق مختلف کشور را نشان داد. دستیابی به این اطلاعات به منظور تهیه‌ی مدل پیش آگاهی دقیق بر مبنای نیاز گرمایی (روز-درجه یا ساعت-درجه) آفات کلیدی ضروری است.
حسین رنجبر اقدم؛ محمدرضا عطاران
چکیده
به منظور انتخاب گونۀ مناسبی از زنبورهای تریکوگراما برای کنترل بیولوژیک کرم سیب، تعدادی از گونه‌های زنبورهایTrichogrammaضمن نمونهبرداری مستقیم از تخم‌های کرم سیب و دیگر بال‌پولک‌داران فعال در باغ‌های سیب و استفاده از تله‌های تخم، از باغ‌های تحت مطالعه در شمال شرق استان تهران جمع‌آوری و شناسایی شدند. آزمایش‌هایی در قالب طرح کاملاً ...
بیشتر
به منظور انتخاب گونۀ مناسبی از زنبورهای تریکوگراما برای کنترل بیولوژیک کرم سیب، تعدادی از گونه‌های زنبورهایTrichogrammaضمن نمونهبرداری مستقیم از تخم‌های کرم سیب و دیگر بال‌پولک‌داران فعال در باغ‌های سیب و استفاده از تله‌های تخم، از باغ‌های تحت مطالعه در شمال شرق استان تهران جمع‌آوری و شناسایی شدند. آزمایش‌هایی در قالب طرح کاملاً تصادفی در راستای ارزیابی و مقایسۀ میزان باروری و طول عمر زنبورها در سه دمای 22، 24 و 26 درجۀ سلسیوس با استفاده از تخم بید غلات به عنوان میزبان واسط انجام گرفت. علاوه بر این، میزان پذیرش تخم‌های کرم سیب توسط گونه‌های تحت بررسی بعد از پنج نسل پرورش روی میزبان واسط آزمایشگاهی، از نظر آماری ارزیابی شد. سه گونه زنبور انگل‌وارۀ تخم با نام‌های Trichogramma brassicae، T. pintoi و T. embryophagum از باغ‌های دماوند و رودهن جمع‌آوری و شناسایی شدند. بر اساس نتایج، باروری زنبورهای تحت بررسی در دماهای 24 و 26 درجۀ سلسیوس از نظر آماری بیشتر از دمای 22 درجۀ سلسیوس بود. بیشترین مقدار باروری زنبورهای T. pintoiو T. embryophagumبه‌ترتیب 93/30 و 46/26 تخم به ازای ماده در طول بازۀ زمانی تحت بررسی تعیین شد. در راستای ارزیابی میزان پذیرش تخم کرم سیب توسط کلنی‌های آزمایشگاهی زنبور، درصد پارازیتیسم تخم‌های کرم سیب توسط گونه‌های یادشده به‌ترتیب 70/17 و 64/73 درصد تعیین شد. با در نظر گرفتن همۀ نتایج، سوش بومی زنبور انگل‌واره T. embryophagum گزینۀ مناسبی برای توسعۀ برنامه‌های کنترل بیولوژیک کرم سیب در منطقۀ تحت مطالعه معرفی شد.
حسین رنجبر اقدم؛ راحله محمودیان
چکیده
در این تحقیق تأثیر ارقام مختلف برنج به‌عنوان حلقۀ اول زنجیرۀ غذایی بر فراسنجههای جدول زندگی و رشد جمعیت زنبور پارازیتوئید Trichogramma brassicaeبه‌عنوان حلقۀ سوم زنجیرۀ غذایی، بررسی شد. در این راستا، چهار رقم برنج رایج در استان مازندران شامل دو رقم زودرس طارم محلی و طارم هاشمی و دو رقم دیررس فجر و ندا به‌عنوان میزبانهای کرم ساقه‌خوار ...
بیشتر
در این تحقیق تأثیر ارقام مختلف برنج به‌عنوان حلقۀ اول زنجیرۀ غذایی بر فراسنجههای جدول زندگی و رشد جمعیت زنبور پارازیتوئید Trichogramma brassicaeبه‌عنوان حلقۀ سوم زنجیرۀ غذایی، بررسی شد. در این راستا، چهار رقم برنج رایج در استان مازندران شامل دو رقم زودرس طارم محلی و طارم هاشمی و دو رقم دیررس فجر و ندا به‌عنوان میزبانهای کرم ساقه‌خوار برنج انتخاب شدند. ساقه‌خوار برنج روی هر یک از ارقام ذکرشده دو نسل پرورش داده شد. تخم‌های نسل دوم آفت داخل لولههای آزمایش برای پارازیتیسم در معرض زنبور قرار داده شدند. براساس اطلاعات ثبت‌شده، مهمترین فراسنجههای جدول زندگی زنبور پارازیتوئید مورد بررسی شامل نرخ بقا (lx)، بارآوری ویژۀ سنی (mx)، احتمال بقا (px)، احتمال مرگ (dx)، اختلاف بین نسبت بقا در دو سن متوالی (dx) و امید به زندگی (ex) و فراسنجههای رشد جمعیت شامل نرخ خالص تولیدمثل (R0)، نرخ ذاتی افزایش جمعیت rm)) ، نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ)، متوسط مدت زمان یک نسل(T) و مدت زمان لازم برای دو برابر شدن جمعیت (DT) برآورد شد. براساس نتایج بهدستآمده مشخص شد، کلیۀ فراسنجههای جدول زندگی و رشد جمعیت زنبور پارازیتوئید در حلقۀ سوم غذایی در اثر تغییر رقم برنج در حلقۀ اول غذایی تغییر کرد و تفاوت معنادار آماری داشت. بررسی برآوردهای انجام‌گرفته برای مقادیر فراسنجههای یادشده نشان داد فراسنجههای جدول زندگی و رشد جمعیت زنبور T. brassicae روی ساقهخوارانی که از ارقام دیررس تغذیه کرده بودند، نسبت به ارقام زودرس در وضعیت مطلوبتری بودند. بیشترین مقدار امید به زندگی در اولین روز ظهور زنبور بالغ مربوط به رقم دیررس ندا با مقدار عددی 14/3 و کمترین مقدار در همان سن مربوط به رقم زودرس طارم محلی 69/2 بود. به همین ترتیب بیشترین مقدار نرخ ذاتی رشد جمعیت نیز 452/0 عدد نتاج ماده / ماده / روز بود. این مقدار مربوط به زنبورهایی بود که تخم‌های ساقهخواران مورد استفاده برای پارازیتیسم آنها، دورۀ رشد و نمو خود را در نسل قبل روی رقم دیررس فجر سپری کرده بودند. کمترین مقدار فراسنجۀ یادشده در رقم زودرس فجر با مقدار عددی 442/0 عدد نتاج ماده / ماده / روز بود. بر این اساس مشخص شد تغییر ارقام گیاهی در حلقۀ اول غذایی می‌تواند فراسنجههای مهم زیستی و جمعیتی موجودات زندۀ حلقۀ سوم غذایی را به‌طور مشخص متأثر سازد.
سمیرا قربانیان؛ حسین رنجبر اقدم؛ حمید قاجاریه
چکیده
شپشک آردآلود Planococcus citri(Risso) (Hemiptera: Pseudococcidae) یکی از رایج‌ترین آفاتی است که روی گیاهان زینتی دیده می‌شود. یکی از مهمترین گیاهان زینتی مستعد آلودگی به این آفت، حسن‌یوسف Solenostemon scutellarioides (L.)Codd است. کفشدوزک کریپتولموس Cryptolaemus montrouzieriMulsant (Coleoptera: Coccinellidae) یک شکارگر چندخوار است که برای کنترل شپشک‌های آردآلود استفاده می‌شود. پژوهش حاضر ...
بیشتر
شپشک آردآلود Planococcus citri(Risso) (Hemiptera: Pseudococcidae) یکی از رایج‌ترین آفاتی است که روی گیاهان زینتی دیده می‌شود. یکی از مهمترین گیاهان زینتی مستعد آلودگی به این آفت، حسن‌یوسف Solenostemon scutellarioides (L.)Codd است. کفشدوزک کریپتولموس Cryptolaemus montrouzieriMulsant (Coleoptera: Coccinellidae) یک شکارگر چندخوار است که برای کنترل شپشک‌های آردآلود استفاده می‌شود. پژوهش حاضر به منظور بررسی کارایی این کفشدوزک در کنترل بیولوژیک شپشک آردآلود P. citri روی گیاه زینتی حسن‌یوسف (واریتۀ قرمز) و تعیین بهترین نسبت رهاسازی آن در شرایط گلخانه‌ای انجام گرفت. ابتدا بوته‌های هم‌سن گیاه حسن‌یوسف به‌صورت دستی با پوره‌های سنین 2 و 3 شپشک آردآلود آلوده شدند. پس از تثبیت کلونی شپشک آردآلود روی بوته‌ها، رهاسازی کفشدوزک روی بوته‌ها در قالب 4 تیمار کنترل بیولوژیک رهاسازی 1، 2، 3 و 4 کفشدوزک بالغ به ازای هر بوتۀ حسن‌یوسف هم‌سن انجام گرفت. یک تیمار هم بدون رهاسازی کفشدوزک به عنوان شاهد در نظر گرفته شد. درصد تأثیر هر تیمار در کنترل جمعیت شپشک‌های آردآلود با استفاده از فرمول هندرسون - تیلتون در فاصلۀ زمانی یک تا 15 روز بعد از رهاسازی محاسبه شد. پس از تجزیۀ واریانس و مقایسۀ درصد تأثیر تیمارهای مورد ارزیابی در کنترل آفت، مشخص شد تیمارهای رهاسازی 2، 3 و4 کفشدوزک به ازای هر بوته در فاصلۀ زمانی ۱۰ - ۵ روز بعد از رهاسازی کفشدوزک از نظر آماری بیشترین تأثیر داشتند و در یک گروه قرار داشتند. در روز پانزدهم نیز بین رهاسازی 3 و 4 کفشدوزک اختلاف معناداری نبود. در کل مشخص شد رهاسازی 2 کفشدوزک به ازای هر بوتۀ حسن‌یوسف می‌تواند بیش از 92 درصد از جمعیت آفت را تا 15 روز بعد کنترل کند.
