حمیدرضا صراف معیری؛ حسین پور عسگری؛ اورنگ کاوسی؛ مریم راشکی
چکیده
کنۀ میوۀ خشک (L) Carpoglyphus lactisعلاوه بر اینکه از آفات مهم و اقتصادی برخی محصولات انباری به‌ویژه خشکبار به‌شمار می‌رود، به عنوان یک طعمۀ جایگزین برای پرورش انبوه کنه‌های شکارگر به‌صورت تجاری نیز کاربرد دارد. در این مطالعه پارامترهای جدول زندگی کنۀ میوۀ خشک روی مخمر نان در شرایط آزمایشگاهی و در دو دمای 20 و 25 درجۀ سلسیوس، رطوبت نسبی 5±70 ...
بیشتر
کنۀ میوۀ خشک (L) Carpoglyphus lactisعلاوه بر اینکه از آفات مهم و اقتصادی برخی محصولات انباری به‌ویژه خشکبار به‌شمار می‌رود، به عنوان یک طعمۀ جایگزین برای پرورش انبوه کنه‌های شکارگر به‌صورت تجاری نیز کاربرد دارد. در این مطالعه پارامترهای جدول زندگی کنۀ میوۀ خشک روی مخمر نان در شرایط آزمایشگاهی و در دو دمای 20 و 25 درجۀ سلسیوس، رطوبت نسبی 5±70 درصد و تاریکی مطلق بر اساس تئوری جدول زندگی دوجنسی سن- مرحله بررسی شد. نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r)، نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ) و متوسط زمان یک نسل (T) در دمای 20 درجۀ سلسیوس به‌ترتیب 287/0 روز1-، 333/1 روز1- و 7/16 روز و در دمای 25 درجۀ سلسیوس به‌ترتیب 383/0 روز1-، 467/1 روز1- و 87/11 روز محاسبه و اختلاف معناداری بین پارامترهای مذکور در دو دما مشاهده شد (01/0P<). بین مقادیر نرخ ناخالص تولید مثل (GRR) نیز اختلاف معناداری در دو دما وجود داشت (05/0P<) ولی نرخ خالص تولید مثل (R0) در دو دما اختلاف معناداری نداشت (05/0P>). اطلاعات حاصل از این پژوهش می‌تواند در زمینۀ بهینهسازی شرایط پرورش انبوه کنۀ C. lactis بهکار رود.
حسین رنجبر اقدم؛ راحله محمودیان
چکیده
در این تحقیق تأثیر ارقام مختلف برنج به‌عنوان حلقۀ اول زنجیرۀ غذایی بر فراسنجههای جدول زندگی و رشد جمعیت زنبور پارازیتوئید Trichogramma brassicaeبه‌عنوان حلقۀ سوم زنجیرۀ غذایی، بررسی شد. در این راستا، چهار رقم برنج رایج در استان مازندران شامل دو رقم زودرس طارم محلی و طارم هاشمی و دو رقم دیررس فجر و ندا به‌عنوان میزبان‌های کرم ساقه‌خوار ...
بیشتر
در این تحقیق تأثیر ارقام مختلف برنج به‌عنوان حلقۀ اول زنجیرۀ غذایی بر فراسنجههای جدول زندگی و رشد جمعیت زنبور پارازیتوئید Trichogramma brassicaeبه‌عنوان حلقۀ سوم زنجیرۀ غذایی، بررسی شد. در این راستا، چهار رقم برنج رایج در استان مازندران شامل دو رقم زودرس طارم محلی و طارم هاشمی و دو رقم دیررس فجر و ندا به‌عنوان میزبان‌های کرم ساقه‌خوار برنج انتخاب شدند. ساقه‌خوار برنج روی هر یک از ارقام ذکرشده دو نسل پرورش داده شد. تخمهای نسل دوم آفت داخل لولههای آزمایش برای پارازیتیسم در معرض زنبور قرار داده شدند. براساس اطلاعات ثبت‌شده، مهم‌ترین فراسنجههای جدول زندگی زنبور پارازیتوئید مورد بررسی شامل نرخ بقا (lx)، بارآوری ویژۀ سنی (mx)، احتمال بقا (px)، احتمال مرگ (dx)، اختلاف بین نسبت بقا در دو سن متوالی (dx) و امید به زندگی (ex) و فراسنجههای رشد جمعیت شامل نرخ خالص تولیدمثل (R0)، نرخ ذاتی افزایش جمعیت rm)) ، نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ)، متوسط مدت زمان یک نسل(T) و مدت زمان لازم برای دو برابر شدن جمعیت (DT) برآورد شد. براساس نتایج به‌دست‌آمده مشخص شد، کلیۀ فراسنجههای جدول زندگی و رشد جمعیت زنبور پارازیتوئید در حلقۀ سوم غذایی در اثر تغییر رقم برنج در حلقۀ اول غذایی تغییر کرد و تفاوت معنادار آماری داشت. بررسی برآوردهای انجام‌گرفته برای مقادیر فراسنجههای یادشده نشان داد فراسنجههای جدول زندگی و رشد جمعیت زنبور T. brassicae روی ساقهخوارانی که از ارقام دیررس تغذیه کرده بودند، نسبت به ارقام زودرس در وضعیت مطلوبتری بودند. بیشترین مقدار امید به زندگی در اولین روز ظهور زنبور بالغ مربوط به رقم دیررس ندا با مقدار عددی 14/3 و کمترین مقدار در همان سن مربوط به رقم زودرس طارم محلی 69/2 بود. به همین ترتیب بیشترین مقدار نرخ ذاتی رشد جمعیت نیز 452/0 عدد نتاج ماده / ماده / روز بود. این مقدار مربوط به زنبورهایی بود که تخمهای ساقهخواران مورد استفاده برای پارازیتیسم آنها، دورۀ رشد و نمو خود را در نسل قبل روی رقم دیررس فجر سپری کرده بودند. کمترین مقدار فراسنجۀ یادشده در رقم زودرس فجر با مقدار عددی 442/0 عدد نتاج ماده / ماده / روز بود. بر این اساس مشخص شد تغییر ارقام گیاهی در حلقۀ اول غذایی می‌تواند فراسنجههای مهم زیستی و جمعیتی موجودات زندۀ حلقۀ سوم غذایی را به‌طور مشخص متأثر سازد.
حامد غباری؛ جاماسب نوذری؛ حسین الهیاری؛ مارک کالاشیان
چکیده
سوسکهای خانوادۀ Buprestidae یکی از اجزای تنوع زیستی در جنگلهای استان کردستان هستند. در این تحقیق خصوصیات مختلف تنوع زیستی این سوسکها در جنگلهای مذکور بررسی و مطالعه شد. با استفاده از تله‌های چسبندۀ رنگی، سطلی رنگی و تلۀ پنجرهای، طی سال‌های 1389 و 1390، تعداد 1205 عدد از سوسکهای مذکور متعلق به 44 گونه جمع‌آوری شد. ارزیابی ...
بیشتر
سوسکهای خانوادۀ Buprestidae یکی از اجزای تنوع زیستی در جنگلهای استان کردستان هستند. در این تحقیق خصوصیات مختلف تنوع زیستی این سوسکها در جنگلهای مذکور بررسی و مطالعه شد. با استفاده از تله‌های چسبندۀ رنگی، سطلی رنگی و تلۀ پنجرهای، طی سال‌های 1389 و 1390، تعداد 1205 عدد از سوسکهای مذکور متعلق به 44 گونه جمع‌آوری شد. ارزیابی ساختار غالب ترکیب گونهای با روش طبقهبندی Heydemann مشخص کرد که 3 گونه حالت غالب، 3 گونه حالت نیمهغالب، 12 گونه حالت نادر و 26 گونه حالت خیلی نادر را نشان دادند. نتیجۀ آزمون برازش نیکویی مربع کای شاخص‌های پارامتری نیز نشان داد که ساختار کلی تنوع گونهای در این زیستگاه از سری لگاریتمی پیروی می‌کند. علاوه بر این، بررسی تغییرات غنای گونهای و تنوع گونهای در طول فصل پیدایش حشرات بالغ نشان داد که بیشترین میزان غنای گونهای به مقدار 30 گونه در خردادماه و کمترین آن به مقدار 1 گونه در مهرماه است، همچنین بیشترین مقدار شاخص تنوع گونهای در اردیبهشت و خرداد به مقدار Bit 02/4 به ثبت رسید.
حسین صارمی؛ علی عمارلو
چکیده
خشکیدگی شاخه در درختان، نهالها و قلمههای زیتون در ایران و بسیاری از مناطق دنیا یکی از مهم‌ترین بیماری‌های زیتون محسوب می‌شود. این بیماری در بسیاری از مناطق زیتونکاری کشور از جمله زنجان (طارم)، گرگان و مشهد خسارات زیادی وارد می‌آورد و شیوع آن رو به گسترش است. به‌منظور مطالعۀ علل بیماری و کنترل آن، باغها و نهال‌های زیتون ...
بیشتر
خشکیدگی شاخه در درختان، نهالها و قلمههای زیتون در ایران و بسیاری از مناطق دنیا یکی از مهم‌ترین بیماری‌های زیتون محسوب می‌شود. این بیماری در بسیاری از مناطق زیتونکاری کشور از جمله زنجان (طارم)، گرگان و مشهد خسارات زیادی وارد می‌آورد و شیوع آن رو به گسترش است. به‌منظور مطالعۀ علل بیماری و کنترل آن، باغها و نهال‌های زیتون در دو استان زنجان و گلستان در طی سال‌های 1388،1389 و1390 بررسی شد. نمونههایی از شاخههای خشک‌شدۀ درختان زیتون (آلوده)، نهال‌های گلدانی با یک شاخۀ خشک و نیز خاک و ریشۀ گیاهان، جمع‌آوری شد و پس از ضدعفونی سطحی با هیپوکلریت سدیم نیم درصد، روی محیط کشتهای عمومی PDA وSDA انتقال یافت. خاک مزارع و باغ‌های آلوده نیز با تهیۀ محلول خاک در محیط آب آگار، نیم گرم در یک لیتر، بررسی و سپس قارچ عامل بیماری جدا شد. به استناد مشخصات ظاهری قارچ، عامل بیماری Verticillium dahliae تشخیص داده شد. برای کنترل بیماری از روش آفتاب‌دهی (Soil Solarization) در مزرعه و بهرهوری از آن در گلخانه به‌همراه کشت قلمۀ تهیه‌شده از درختان به‌نسبت مقاوم استفاده شد. اثر دو عامل، نوع بستر کشت (Solarized soil وNon-solarized soil) و منشأ قلمه یا کولتیوار (حساس به ورتیسیلیوم و نسبتاً مقاوم) با استفاده از آزمایش‌های فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در شرایط گلخانه‌ای انجام گرفت. برای این منظور، قلمههای نیمه‌خشبی مناسب هم‌اندازه از درختان آلوده و نیز نسبتاً مقاوم زیتون تهیه شد. قلمههای زیتون در شرایط گلخانۀ میست، ریشهدار شده و سپس در گلدانهای حاوی دو نوع بستر کشت شد. کاربرد آفتاب‌دهی به‌مدت دو تا شش هفته، جمعیت قارچ عامل بیماری را به‌شدت کاهش داد. متوسط جمعیت اندام‌های قارچ بعد از آفتاب‌دهی در خاک چهار ناحیۀ مطالعه‌شده در هر دو استان تا 30 درصد و بعد از شش هفته تا 75 درصد کاهش یافت. بدین ترتیب استفاده از خاک آفتاب‌دهی‌شده (Solarized soil) و همچنین تهیۀ قلمه از پایه‌های به‌نسبت مقاوم در کاهش بیماری مذکور روی قلمههای تولیدی بسیار مؤثر است.
روشن محمدی؛ دوستمراد ظفری
چکیده
در طی مطالعه درباره بیماری ریزوکتونیایی سیب زمینی در سال 1385، از مزارع و انبارهای سیبزمینی استان‌های همدان و کردستان، پنجاه جدایه با مشخصات قارچ Rhizoctonia. solani از ساقه و ریشه و هشت جدایه از سختینه های موجود در سطح غده ها جداسازی شد. بعد از رنگ آمیزی هسته و بررسی های فیزیولوژیکی، تمام جدایه های تحت مطالعه با عنوان گونۀ ...
بیشتر
در طی مطالعه درباره بیماری ریزوکتونیایی سیب زمینی در سال 1385، از مزارع و انبارهای سیبزمینی استان‌های همدان و کردستان، پنجاه جدایه با مشخصات قارچ Rhizoctonia. solani از ساقه و ریشه و هشت جدایه از سختینه های موجود در سطح غده ها جداسازی شد. بعد از رنگ آمیزی هسته و بررسی های فیزیولوژیکی، تمام جدایه های تحت مطالعه با عنوان گونۀ R. solani شناسایی شدند. برای تعیین گروه‌های آناستوموزی جدایه‌ها، عمل آناستوموز با جدایه های استاندارد انجام گرفت و در مجموع 56 جدایه به‌عنوان گروه آناستوموزی 3 و یک جدایه به‌عنوان گروه آناستوموزی 4 شناسایی شد و یک جدایه با هیچ‌کدام از گروه‌های آناستوموزی موجود در این مطالعه آناستوموز نداد. آزمایش بیماریزایی 25 جدایه، آنها را در گروه بیماری‌زا قرار داد. توانایی بیوکنترلی چهار گونه از جنس تریکودرما شامل Trichoderma brevicompactum، T. koningiopsis، T. andinensis و T. virens روی دو جدایه از بیمارگر (6 و 16) که در آزمایش‌های بیماریزایی، شدیدترین بیماریزایی را داشتند، در شرایط آزمایشگاه مطالعه شد. نتایج نشان داد که به جز گونه T. andinensis، سایر گونه های تریکودرما بعد از متوقف کردن رشد بیمارگر شروع به پیشروی، استقرار و اسپورزایی روی پرگنه آن کردند و ضمن پیچش به اطراف ریسه ها سبب تخریب آنها شدند. تأثیر متابولیت های فرّار تمام گونه های تریکودرما در کاهش رشد جدایه های ریزوکتونیا در مقایسه با تیمار شاهد معنادار بود و در این میان گونه های T. virens، T. koningiopsis و T. brevicompactum به‌ترتیب دارای بیشترین تأثیر بودند. در بررسی تأثیر متابولیت های غیرفرّار نیز گونة T. brevicompactum رشد جدایه های ریزوکتونیا را به‌طور کامل متوقف کرد.
رحیم عبدالهی مصباح؛ جاماسب نوذری؛ بابک قرالی
چکیده
مگس‌های زنبورنما (bee flies) از گردهافشانهای مهم در طبیعت به‌شمار می‌روند و لاروهای آنها پارازیت یا شکارگر حشراتی از قبیل سوسکها و کپسول تخم ملخها هستند. این حشرات از لحاظ تنظیم طبیعی مهم محسوب میشوند. در این بررسی با استفاده از تور حشرهگیری و تله‌های تشتکی (pan traps)، حشرات بالغ مگس‌های Bombyliidae در استان البرز از تاریخ ...
بیشتر
مگس‌های زنبورنما (bee flies) از گردهافشانهای مهم در طبیعت به‌شمار می‌روند و لاروهای آنها پارازیت یا شکارگر حشراتی از قبیل سوسکها و کپسول تخم ملخها هستند. این حشرات از لحاظ تنظیم طبیعی مهم محسوب میشوند. در این بررسی با استفاده از تور حشرهگیری و تله‌های تشتکی (pan traps)، حشرات بالغ مگس‌های Bombyliidae در استان البرز از تاریخ فروردین تا شهریور 1391 جمع‌آوری شد. نمونه‌برداری بیشتر در ارتفاعات مختلف مناطق مرتعی گرم و خشک و نیمه‌خشک صورت گرفت. نمونه‌های جمع‌آوری‌شده از تله‌های تشتکی در الکل اتانول 96% و نمونه‌های جمع‌آوری‌شده توسط تور عمدتاً با سوزن حشرات اتاله شدند. تشخیص نمونه‌ها در سطح جنس با استفاده از کلید Greathead & Evenhuis (2001) و در سطح گونه با استفاده از کلیدهایی همچون Paramonov (1940, 1929, 1928)، Engel (1937-1932)، Linder (1975) ، Zaitzev (1966) و Gharali (2010) انجام گرفت و نمونه‌ها توسط دکتر بابک قرالی در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان قزوین تأیید شد. کلید شناسایی مناسب در سطح جنس و گونه برای استان فراهم شد. در این بررسی 18 گونه حشره از این خانواده که به 12 جنس تعلق داشتند شناسایی شد. تمامی گونه‌ها برای استان گزارش جدید بوده و دو گونه (با علامت ستاره مشخص شده‌اند) برای ایران جدید است. گونه‌های شناسایی‌شده به‌شرح زیر است:
Exoprosopa pectoralis Loew, 1862, E. grandis (Weidemann, 1820), E. amseli Oldroyd, 1961*, Caecanthrax arabicus (Macquart, 1840), Thyridanthrax. elegans (Weidemann, 1820), T. griseolus (Klug, 1832), Lomatia belzebul (Fabricius, 1794), Usia bicolor Macquart, 1855, Conophorus pseudaduncus Paramonov, 1929, Heteralonia kirgizorum (Paramonov, 1928)*, H. megerlei (Meigen, 1820), H. suffusa (Klug, 1832), Callostoma soror Loew, 1873; Veribubo misellus (loew, 1869), Hemipenthes subvelutina Zaitzev, 1966, Phthiria pulicaria Mikan, 1796, P. vagans Loew, 1846, Micomitra stupida (Rossi, 1790).
قاسم فدوی خلاجلو؛ عصمت مهدیخانی مقدم؛ حمید روحانی
چکیده
به منظور شناسایی نماتدهای انگل گیاهی مزارع گوجه‌فرنگی استان خراسان شمالی، طی سال‌های 1388و 1389 تعداد 120 نمونه خاک از فراریشۀ گوجه‌فرنگی جمع‌آوری شد. نماتدهای موجود در خاک با استفاده از روش الک و سانتریفیوژ استخراج گردید. سپس نماتدهای استخراج‌شده به گلیسیرین منتقل شد و پس از تهیۀ اسلایدهای دائمی با استفاده از میکروسکوپ نوری بررسی ...
بیشتر
به منظور شناسایی نماتدهای انگل گیاهی مزارع گوجه‌فرنگی استان خراسان شمالی، طی سال‌های 1388و 1389 تعداد 120 نمونه خاک از فراریشۀ گوجه‌فرنگی جمع‌آوری شد. نماتدهای موجود در خاک با استفاده از روش الک و سانتریفیوژ استخراج گردید. سپس نماتدهای استخراج‌شده به گلیسیرین منتقل شد و پس از تهیۀ اسلایدهای دائمی با استفاده از میکروسکوپ نوری بررسی شد. نماتدهای انگل گیاهی بر اساس صفات ریختشناسی و ریختسنجی و با استفاده از منابع مختلف شناسایی گردیدند. در بین جنسهای شناسایی‌شده، تنوع زیادی در نماتدهای مربوط به جنس Ditylenchus مشاهده شد. در این تحقیق سه گونه از جنس Ditylenchus شامل گونه‌های D. acutatus، D. medicaginis و D. tenuidens شناسایی شد که دو گونۀ D.acutatusوD. tenuidens برای اولین بار از ایران گزارش میشوند.
آتوسا فرحپور حقانی؛ رضا حسینی؛ علی اکبر عبادی؛ علی اعلمی؛ فرزاد مجیدی شیل‌سر
چکیده
به‌منظور بررسی وجود تفاوت‌های ژنتیکی جمعیت‌های کرم ساقه‌خوار نواری برنج Chilo supperssalis در استان‌گیلان، 37 نمونه لارو (لارهای سن 4 تا 6) از 17 شهرستان انتخاب شدند. نمونه‌های جمع‌آوری شده در سه جمعیت شرق، مرکز و غرب دسته‌بندی شدند. DNA استخراج شده از نمونه‌ها با استفاده از 12 آغازگر تصادفی تکثیر شد. محصولات PCR روی ژل آگارز 5/1 درصد الکتروفورز ...
بیشتر
به‌منظور بررسی وجود تفاوت‌های ژنتیکی جمعیت‌های کرم ساقه‌خوار نواری برنج Chilo supperssalis در استان‌گیلان، 37 نمونه لارو (لارهای سن 4 تا 6) از 17 شهرستان انتخاب شدند. نمونه‌های جمع‌آوری شده در سه جمعیت شرق، مرکز و غرب دسته‌بندی شدند. DNA استخراج شده از نمونه‌ها با استفاده از 12 آغازگر تصادفی تکثیر شد. محصولات PCR روی ژل آگارز 5/1 درصد الکتروفورز شدند و از آنها عکس‌برداری گردید. پس از امتیاز‌دهی نوارها، تحلیل داده‌ها نشان داد که این 12 آغازگر در مجموع 112 نوار چند شکل تولید کرده‌اند. نتایج نشان داد که جمعیت فعال در غرب استان با دو جمعیت فعال در مرکز و شرق تفاوت دارد. دو جمعیت مستقر در شرق و مرکز گیلان دارای شباهت‌های بیشتری با یکدیگر هستند. می‌توان این‌طور پیشنهاد کرد که جریان‌های ژنی موجود بین این دو جمعیت می‌تواند عامل بروز این شباهت‌ها باشد. جمعیت مستقر در مرکز گیلان به دلیل منطقۀ وسیع‌تر فعالیت و تعداد بیشتر نمونه‌های بررسی شده، بیشترین تنوع ژنتیکی داخل جمعیتی را نشان داد. این نتایج مشخص کرد که جمعیت‌های فعال کرم ساقه‌خوار نواری برنج در استان از نظر ژنتیکی یکنواخت نیستند و احتمالاً از دو بیوتیپ متفاوت تشکیل شده‌اند. به این ترتیب، این نتایج می‌توانند به عنوان توضیحی دربارۀ تفاوت‌های مرفولوژیک و بیوشیمیایی یافت شده بین بیوتیپ‌های فعال آفت در مناطق بررسی شده، محسوب شوند.
سید رضا فانی؛ محمد مرادی قهدریجانی؛ مهدیه علیپور مقدم؛ عبدالحمید شرافتی؛ مهدی محمدی مقدم؛ ابراهیم صداقتی؛ پژمان خدایگان
چکیده
طی سال‌های 1387 تا 1390، 100 نمونه خاک از ریزوسفر گیاه، چاله کودی و سطح باغ‌های پستۀ استان‌های کرمان، یزد، خراسان رضوی و سمنان با هدف یافتن سویه‌های مناسب تریکودرما، به منظور کنترل بیماری گموز پسته، جمع‌آوری و بررسی شد. با استفاده از محیط‌های اختصاصی و عمومی، 32 سویه Trichoderma harzianum غالباً از ناحیۀ ریزوسفر به‌دست آمد. پس از تعیین میزان کارایی ...
بیشتر
طی سال‌های 1387 تا 1390، 100 نمونه خاک از ریزوسفر گیاه، چاله کودی و سطح باغ‌های پستۀ استان‌های کرمان، یزد، خراسان رضوی و سمنان با هدف یافتن سویه‌های مناسب تریکودرما، به منظور کنترل بیماری گموز پسته، جمع‌آوری و بررسی شد. با استفاده از محیط‌های اختصاصی و عمومی، 32 سویه Trichoderma harzianum غالباً از ناحیۀ ریزوسفر به‌دست آمد. پس از تعیین میزان کارایی سویه‌های تریکودرما در آزمایشگاه به روش کشت متقابل با Phytophthora melonis، 11 سویه انتخاب شدند و برهم‌کنش آنها با قارچ بیمارگر در آزمایشگاه با ارزیابی تداخل فیزیکی هیف، ترشحات فرار و غیرفرار و آزمایش‌های گلخانه‌ای با استفاده از سویه‌های منتخب با مایه‌زنی نهال‌های پسته در قالب طرح بلوک‌های کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام گرفت و صفاتی همچون ارتفاع نهال، طول و وزن خشک ریشه و اندام‌های هوایی و درصد مرگومیر بررسی شد. در برهم‌کنش با تریکودرما، رشد رویشی قارچ melonis .Pدر سطوح مختلف تحت تأثیر قرار گرفت و در سطح معناداری کاهش یافت. میزان بازدارندگی از رشد P. melonis در کشت متقابل هم‌زمان، از 1/38 تا 6/63 درصد، کشت متقابل غیرهم‌زمان از 4/25 تا 7/58 درصد، ترشحات خارج سلولی از 50 تا 6/89 درصد و ترکیبات فرار از 7/44 تا 7/71 درصد متغیر بود. در آزمایشات گلخانه‌ای، مایه‌زنی با سویه‌های تریکودرما سبب افزایش 5/1 تا 7/2 برابر در طول ریشه و 4/1 تا 1/2 برابر در ارتفاع نهالها در مقایسه با گیاهان مایه‌زنی شده با عامل بیماری‌زا به تنهایی و 1 تا 9/1 برابر طول ریشه و 1 تا 6/1 برابر در ارتفاع نهالها در مقایسه با نهال‌های شاهد بدون مایه‌زنی گردید. درصد مرگومیر نهالها در مایه‌زنی قبل سویه‌های تریکودرما، از صفر تا 31 درصد، مایه‌زنی هم‌زمان از صفر تا 56 درصد و مایه‌زنی پس از P. melonis از 5/12 تا 75 درصد متغیر بود. این اولین گزارش دربارۀ پراکندگی سویه‌های تریکودرما در باغ‌های پستۀ کشور و برهم‌کنش آن با بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه است.
منصوره رحیمی؛ سید کاظم صباغ؛ محمد جوان نیکخواه؛ حسن سلطانلو؛ محمد سالاری؛ ناصر پنجه که
چکیده
بیماری برق‌زدگی با عامل Ascochyta rabiei یکی از مخرب‌ترین بیماری‌های نخود است. در این تحقیق، با هدف مطالعۀ ساختار ژنتیکی قارچ عامل بیماری، نمونه‌برداری به‌صورت تصادفی از مزارع هشت منطقۀ مختلف استان لرستان (ازنا، الشتر، بروجرد، پلدختر، چگنی، خرم‌آباد، کوهدشت و نورآباد) صورت گرفت. پس از کشت نمونه‌ها روی محیط کشت اختصاصی آرد نخود، دکستروز ...
بیشتر
بیماری برق‌زدگی با عامل Ascochyta rabiei یکی از مخرب‌ترین بیماری‌های نخود است. در این تحقیق، با هدف مطالعۀ ساختار ژنتیکی قارچ عامل بیماری، نمونه‌برداری به‌صورت تصادفی از مزارع هشت منطقۀ مختلف استان لرستان (ازنا، الشتر، بروجرد، پلدختر، چگنی، خرم‌آباد، کوهدشت و نورآباد) صورت گرفت. پس از کشت نمونه‌ها روی محیط کشت اختصاصی آرد نخود، دکستروز و آگار، جدایه‌های قارچی با روش نوک هیف خالص‌سازی شد و تعداد 53 جدایۀ خالص به‌دست آمد. تنوع ژنتیکی جمعیت قارچ با نشانگر توالی تکراری ساده و با استفاده از پنج جفت آغازگر اختصاصی ارزیابی شد. تعیین تشابه جدایه با استفاده از ضریب شباهت دایس و روش الگوریتم UPGMA انجام گرفت. تجزیۀ خوشه‌ای داده‌ها نشان داد که جدایه‌ها در فاصلۀ ژنتیکی برابر با سطح تشابه 3/0 درصد در 9 گروه ژنوتیپی مشخص قرار می‌گیرند. آنالیز PCOA داده‌ها با استفاده از ماتریس تشابه جاکارد در نرم‌افزار NTSYS صورت گرفت و طبق نتایج، از بین 53 مؤلفۀ به‌دست‌آمده، 15 مؤلفه دارای مقادیر ویژۀ بزرگ‌تر از 1 بودند و 49/90 درصد تنوع موجود را توجیه کردند. آنالیز واریانس مولکولی (AMOVA) نشان داد که بیشترین مقدار تنوع ژنتیکی (96درصد) در داخل جمعیت توزیع شده بود و تنوع ژنتیکی بین جدایه‌های مختلف 4 درصد تعیین گردید. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که بین جدایه‌های جمع‌آوری‌شده از مناطق مختلف استان تنوع ژنتیکی زیادی وجود دارد.
لیلا رمضانی؛ نوشین زندی سوهانی
چکیده
دینامیسم جمعیت و پراکنش فضایی دو گونۀ بال‌ریشکدار رایج روی غلات، Thrips tabaci Lindeman, 1888 و Haplothrips tritici Kurdjomov, 1912 طی سال‌های 1388-1390 بررسی شد. یک مزرعۀ گندم به وسعت یک هکتار در محوطۀ دانشگاه رامین خوزستان، واقع در جنوب غرب اهواز انتخاب شد و از بال‌ریشکداران موجود نمونه‌برداری هفتگی به‌عمل آمد. با استفاده از شاخص‌های تیلور و آیوائو، پراکنش ...
بیشتر
دینامیسم جمعیت و پراکنش فضایی دو گونۀ بال‌ریشکدار رایج روی غلات، Thrips tabaci Lindeman, 1888 و Haplothrips tritici Kurdjomov, 1912 طی سال‌های 1388-1390 بررسی شد. یک مزرعۀ گندم به وسعت یک هکتار در محوطۀ دانشگاه رامین خوزستان، واقع در جنوب غرب اهواز انتخاب شد و از بال‌ریشکداران موجود نمونه‌برداری هفتگی به‌عمل آمد. با استفاده از شاخص‌های تیلور و آیوائو، پراکنش فضایی مراحل بالغ و نابالغ این گونه‌ها برآورد و تغییرات جمعیت آنها محاسبه شد. بررسی نوسان‌های جمعیت نشان داد که اوج جمعیت هر دو گونه در اواخر اسفند و اوایل تا اواسط فروردین ماه به‌ترتیب برای جمعیت بالغ و لارو است. بررسی ارتباط بین نوسان‌های جمعیتی مراحل لاروی و بالغ هر دو گونه با دما و رطوبت نشان داد که تغییرات جمعیت با دما ارتباط مثبت دارد؛ در صورتی که هیچ‌گونه ارتباط مثبت و معناداری بین رطوبت با نوسان‌های جمعیت وجود ندارد. همچنین بر اساس مقادیر ضرایب تبیین و F، مدل آیوائو برای برآورد پراکنش فضایی هر دو گونه مناسب‌تر از مدل تیلور ارزیابی شد، لذا بر اساس این مدل پراکنش لارو و مجموع مراحل (لارو و بالغین) در هر دو گونه به‌صورت تجمعی بوده است. در صورتی که هر کدام از مراحل بالغ ماده و نر پراکنش تصادفی دارند. از آنجا که افزایش جمعیت این دو گونه تابع افزایش دما و هم‌زمان با دورۀ خوشه‌دهی گندم است، این مرحله از رشد گیاه بهترین مرحله در نمونه‌برداری به منظور بررسی تغییرات جمعیت این دو گونه آفت روی گندم محسوب می‌شود.
کیومرث میره کی؛ محمد عبدالهی؛ اشکبوس دهداری
چکیده
این مطالعه با هدف ارزیابی واکنش هفت رقم گلخانه‌ای اصلاح‌شدۀ گوجه‌فرنگی موجود در بازار شامل دو رقم از انگلستان (GH1 و GH12)، دو رقم از تایلند (Karina و Ajeet)، سه رقم از هندوستان (Manisha، Tolstoi و Cluster5) و رقم بومی مزرعه‌ای درتوم (که به میزان چشمگیری در استان کهگیلویه و بویراحمد کشت می‌گردد)، در برابر نماتد ریشه گرهی، M. javanica، در شرایط گلخانه صورت ...
بیشتر
این مطالعه با هدف ارزیابی واکنش هفت رقم گلخانه‌ای اصلاح‌شدۀ گوجه‌فرنگی موجود در بازار شامل دو رقم از انگلستان (GH1 و GH12)، دو رقم از تایلند (Karina و Ajeet)، سه رقم از هندوستان (Manisha، Tolstoi و Cluster5) و رقم بومی مزرعه‌ای درتوم (که به میزان چشمگیری در استان کهگیلویه و بویراحمد کشت می‌گردد)، در برابر نماتد ریشه گرهی، M. javanica، در شرایط گلخانه صورت گرفت. آزمایش به‌صورت فاکتوریل با دو فاکتور رقم گوجه‌فرنگی و تلقیح به نماتد در قالب طرح کاملاً تصادفی در پنج تکرار انجام گرفت. به ازای هر کیلوگرم خاک، گیاهچه‌های 6 برگی گوجه‌فرنگی با 2000 لارو سن دوم نماتد M. javanica مایه‌زنی شدند. هشت هفته پس از مایه‌زنی، صفات رویشی رقم‌های تحت آزمایش گوجه‌فرنگی (طول ساقه و ریشه، وزن تر و خشک ساقه و ریشه) و صفات تولیدمثلی نماتد (تعداد گره، تعداد تخم و تعداد کیسۀ تخم در گرم و کل ریشه، تعداد لارو در گرم و کل خاک، جمعیت نهایی نماتد و ضریب تکثیر نماتد) ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که رقم‌های تحت بررسی درجات مختلفی از حساسیت در برابر این نماتد دارند. در صفات رویشی، رقم‌های GH12، Ajeet، Manisha و Karina نسبت به بقیۀ رقم‌ها دارای تفاوت معناداری در سطح یک درصد بوده و کمترین تأثیرپذیری را از آلودگی به نماتد از خود نشان دادند. از طرف دیگر، رقم بومی و Tolstoi از نظر صفات رویشی به عنوان رقم‌های حساس شناخته شدند. از لحاظ صفات تکثیری نماتد، رقم‌های GH12 و Ajeet با شاخص گره 2 و فاکتور تولیدمثلی کمتر از یک به عنوان رقم‌های نیمه‌مقاوم، رقم‌های Manisha و GH1 به لحاظ شاخص گره 2 و فاکتور تولیدمثلی بیشتر از یک به عنوان رقم‌های متحمل و رقم‌های Cluster5، Tolstoi، Karina و رقم بومی به لحاظ شاخص گره 4 و فاکتور تولیدمثلی بیشتر از یک، به عنوان رقم‌های حساس مشخص گردیدند.
سلیمان قاسمی؛ مسعود احمد زاده؛ سیاوش ترابی
چکیده
میوه‌های گوجه‌فرنگی هم در مزرعه و هم در انبار در معرض پوسیدگی‌های میکروبی پس از برداشت قرار دارند. در این پژوهش پس از جداسازی عوامل پوسیدگیگوجه‌فرنگی، دو باکتری بیوکنترل Bacillus subtilis UTB96 و Pseudomonas fluorescens UTPf68 که تولید نیمه‌انبوه آنها در بیوراکتور صنعتی با موفقیت به انجام رسیده بود، در دو حالت کشت متقابل و بررسی روی میوه‌ها، بر این بیمارگرها ...
بیشتر
میوه‌های گوجه‌فرنگی هم در مزرعه و هم در انبار در معرض پوسیدگی‌های میکروبی پس از برداشت قرار دارند. در این پژوهش پس از جداسازی عوامل پوسیدگیگوجه‌فرنگی، دو باکتری بیوکنترل Bacillus subtilis UTB96 و Pseudomonas fluorescens UTPf68 که تولید نیمه‌انبوه آنها در بیوراکتور صنعتی با موفقیت به انجام رسیده بود، در دو حالت کشت متقابل و بررسی روی میوه‌ها، بر این بیمارگرها بررسی شدند.طبق نتایج به‌دست‌آمده از کشت متقابل، باکتری B. subtilis UTB96 توانست به‌ترتیب به میزان 7/68 و 7/81 درصد از رشد قارچهای Alternaria alternata و Penicillium sp. جلوگیری کند. همچنین باکتری P. fluorescens UTPf68 نیز به‌ترتیب به میزان 2/62 و 3/24 درصد از رشد میسلیوم قارچهای A. alternata و Penicillium sp.جلوگیری کرد. همچنین نتایج نشان داد که این باکتریها تأثیر خوبی در جلوگیری از رشد قارچ A. alternata روی گوجه‌فرنگی دارند. تا آنجا که باکتری B. subtilis UTB96 توانست 5/92 درصد از رشد قارچ A. alternataجلوگیری کند. باکتری P. fluorescens UTPF68 نیز به میزان 5/76 درصد از رشد میسلیوم قارچ A. alternata و ایجاد پوسیدگی روی گوجه‌فرنگی جلوگیری کرد. نتایج این پژوهش به همراه تحقیقات تکمیلی دربارۀ این باکتریهای مفید می‌تواند به توسعه و کاربردی شدن کنترل بیولوژیک بیماری‌های پس از برداشت کمک کند.
فریدون پاداشت دهکایی؛ لای تیتیا ویلکویت؛ علی اکبر عبادی؛ محسن قدسی؛ سمیه داریوش؛ ابراهیم دودابی نژاد؛ حسن پورفرهنگ
چکیده
بیماری سوختگی غلاف برنج ناشی از قارچRhizoctonia solani AG1- IA دومین بیماری مهم برنج از لحاظ اقتصادی در بیشتر مناطق کشت برنج دنیا از جمله ایران است. این بیماری اساساً به کمک قارچ‌کش‌ها کنترل می‌شود. تحقیق حاضر به منظور شناسایی رقم یا ارقام برنج به عنوان منبع مقاومت به این بیمارگر در شرایط مزرعه‌ای شمال ایران انجام گرفت. 37 رقم برنج محلی و ...
بیشتر
بیماری سوختگی غلاف برنج ناشی از قارچRhizoctonia solani AG1- IA دومین بیماری مهم برنج از لحاظ اقتصادی در بیشتر مناطق کشت برنج دنیا از جمله ایران است. این بیماری اساساً به کمک قارچ‌کش‌ها کنترل می‌شود. تحقیق حاضر به منظور شناسایی رقم یا ارقام برنج به عنوان منبع مقاومت به این بیمارگر در شرایط مزرعه‌ای شمال ایران انجام گرفت. 37 رقم برنج محلی و 23 رقم اصلاح‌شدۀ ایرانی به همراه 10 رقم خارجی در مؤسسۀ تحقیقات برنج کشور کشت شدند. کلیۀ ارقام 45 روز پس از نشاکاری با استفاده از تودۀ میسلیومی یک جدایۀ پرآزار G309 بیمارگر مایه‌زنی شدند. برای تأمین رطوبت مناسب جهت توسعۀ بیماری همۀ بوته‌ها تا زمان ارزیابی به کمک یک سیستم افشانۀ آب روزانه 2 تا 5 بار آب‌پاشی گردیدند. برای ارزیابی، شاخص‌های شدت بیماری روی غلاف، تعداد لکه‌های روی غلاف، ارتفاع نسبی آلودگی، درصد پنجه‌های آلوده، تعداد برگ‌های سبز و مرده، ارتفاع بوته، تعداد پنجه، زاویۀ پنجه و قطر ساقه اندازه‌گیری شدند. نتایج حاصل از تجزیۀ واریانس داده‌ها نشان داد که گروه ارقام خارجی با شدت بیماری و تعداد لکۀ کمتر روی غلاف، تعداد برگ مردۀ کمتر و تعداد برگ سبز بیشتر به‌طور معناداری از گروه‌های ارقام محلی و اصلاح‌شدۀ ایرانی متفاوت بود. همۀ ارقام تحت مطالعه در تجزیۀ خوشه‌ای به روش UPGMA و بر اساس ارتفاع نسبی آلودگی، شدت بیماری روی غلاف و تعداد برگ مرده به چهار گروه تفکیک شدند. گروه مقاوم شامل Jasmine 85، Teqing، Pecos و Tetep و گروه حساس شامل Swarna (حساس خارجی) و موسی‌طارم، حسن‌سرایی، جمشیدجو، خزر، شیرودی، D4 (ارقام محلی و اصلاح‌شدۀ ایرانی) و فوجی‌مینوری بودند. بررسی ارتباط بین شاخص‌های مورفولوژیکی با واکنش به بیماری نشان داد که در ارقام خارجی هیچ‌گونه هم‌بستگی معناداری بین ارتفاع نسبی آلودگی و شدت بیماری روی غلاف با صفات مورفولوژیکی اندازه‌گیری‌شده وجود نداشت. درحالی‌که در ارقام محلی یک هم‌بستگی مثبت و معنادار بین شدت بیماری روی غلاف با زاویۀ پنجه (033/0= P. value،20/0 =r ) و یک هم‌بستگی منفی و معنادار بین ارتفاع نسبی آلودگی با ارتفاع بوته (002/0 = P.value ، 29/0- = r) به‌دست آمد.
روژین احمدی؛ سید علی صفوی؛ علیرضا عیوضی
چکیده
شتۀ معمولی گندم، (Hem.: Aphididae) Schizaphis graminum (Rondani)، یکی از آفات مهم غلات به‌ویژه جو است که در سال‌های اخیر جمعیت رو به رشدی داشته است. یکی از مناسب‌ترین روش‌های کنترل این آفت با در نظر گرفتن آثار سوء ناشی از کاربرد آفت‌کش‌ها، استفاده از ژنوتیپ‌های مقاوم جو است. در این تحقیق، 47 لاین پیشرفته و 13 رقم جو در مرحلۀ گیاهچه غربالگری شد و دو مکانیسم ...
بیشتر
شتۀ معمولی گندم، (Hem.: Aphididae) Schizaphis graminum (Rondani)، یکی از آفات مهم غلات به‌ویژه جو است که در سال‌های اخیر جمعیت رو به رشدی داشته است. یکی از مناسب‌ترین روش‌های کنترل این آفت با در نظر گرفتن آثار سوء ناشی از کاربرد آفت‌کش‌ها، استفاده از ژنوتیپ‌های مقاوم جو است. در این تحقیق، 47 لاین پیشرفته و 13 رقم جو در مرحلۀ گیاهچه غربالگری شد و دو مکانیسم آنتی‌زنوز و تحمل در آنها بررسی شد. آزمایش در گلخانه‌ای با شرایط دمایی ºC 2±25، رطوبت نسبی 10±55% و دورۀ نوری 16:8 انجام گرفت. غربالگری بر اساس میانگین تعداد شته (بعد از 14 روز آلودگی با شته) انجام گرفت و ارقام ریحان، نصرت و لاین 20(Mall-4-3094- 2//Alpha/Cum/3/Victoria/…ICB01-1368-0AP) با کمترین و لاین 13 (Legia/CWB117-5-9-5)، لاین 44 (Sls/Bda//Sararood-1) و رقم زرجو با بیشترین میانگین تعداد شته برای اجرای آزمایش‌های آنتی‌زنوز و تحمل انتخاب شدند. در آزمایش آنتی‌زنوز، بر اساس تعداد شتۀ جلب شده (24، 48 و 72 ساعت پس از رهاسازی) نتایج نشان داد در مجموع هر سه زمان رقم زرجو و ریحان به‌ترتیب کمترین و بیشترین آنتی‌زنوز را داشتند. در آزمایش تحمل (که بر اساس تأثیر تغذیۀ شته روی ارتفاع گیاهان آلوده بررسی شد)، نتایج نشان داد رقم ریحان بیشترین افزایش ارتفاع ثانویه (در مقایسه با شاهد) و کمترین درصد کاهش ارتفاع (09/2%) را داشت. درحالی‌که، رقم زرجو با کمترین افزایش ارتفاع ثانویه (در مقایسه با شاهد) و بیشترین درصد کاهش ارتفاع (96/65%) کمترین سطح تحمل را داشت.
پگاه نظری؛ حسن رحمانی؛ اورنگ کاوسی؛ علی سلیمانی؛ زهرا زارعی
چکیده
زیتونPalpita unionalis Hübner یکی از آفات مهم نهالستان‌ها، باغ‌های جوان زیتون و همین‌طور پاجوش‌های درختان مسن زیتون است. این آفت به میزبان‌های دیگر از جمله زبان‌گنجشک، یاسمن و برگ‌نو هم خسارت وارد می‌کند. انجام هرگونه اقدام مدیریتی برای کنترل هرگونه آفت مستلزم شناخت ویژگی‌های زیستی و پارامترهای جدول زندگی است. ویژگی‌های زیستی، ...
بیشتر
زیتونPalpita unionalis Hübner یکی از آفات مهم نهالستان‌ها، باغ‌های جوان زیتون و همین‌طور پاجوش‌های درختان مسن زیتون است. این آفت به میزبان‌های دیگر از جمله زبان‌گنجشک، یاسمن و برگ‌نو هم خسارت وارد می‌کند. انجام هرگونه اقدام مدیریتی برای کنترل هرگونه آفت مستلزم شناخت ویژگی‌های زیستی و پارامترهای جدول زندگی است. ویژگی‌های زیستی، پارامترهای جدول زندگی و پیش‌بینی جمعیت شب‌پرۀ جوانه‌خوار زیتون روی سه رقم کرونایکی، روغنی و زرد در دمای 1 ± 25 درجۀ سلسیوس، رطوبت نسبی 5 ± 65 درصد و دورۀ نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی در آزمایشگاه مطالعه شد. برای مطالعۀ جدول زندگی از نظریۀ جدول زندگی سن – مرحله، دوجنسی استفاده شد. مدت زمان نشو و نمای مراحل نابالغ (از تخم تا زمان ظهور حشرات بالغ) در رقم‌های کرونایکی، روغنی و زرد به‌ترتیب 05/35، 78/33 و 08/36 روز و طول عمر شب‌پره‌های بالغ ماده و نر به‌ترتیب ارقام ذکر شده (33/9، 00/7)، (64/10، 60/10) و (21/10، 10/8) روز به‌دست آمد. پارامترهای جدول زندگی روی سه رقم تحت استفاده اختلاف معناداری با هم نداشتند. نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r) به‌ترتیب 044/0، 049/0، 047/0 بر روز در کرونایکی، روغنی و زرد مشاهده شد. بیشترین مقدار نرخ خالص تولیدمثل (R0) (61/8 نتاج به ازای هر فرد) مربوط به رقم روغنی به‌دست آمد. طول مدت زمان یک نسل (T) در کرونایکی 56/43 روز، در روغنی 12/42 روز و در زرد 04/42 روز بود. به‌طور کلی رقم کرونایکی میزبان نامناسب‌‌تری برای رشد این شب‌پره ارزیابی شد و برای کاهش خسارت این آفت کاشت آن با مدنظر قراردادن ویژگی‌های دیگر و نیز شرایط آفات دیگر قابل توصیه است.
