مقاله پژوهشی
مریم شهبازی؛ سید علی اکبر بهجت‌نیا؛ محمود عالیچی؛ وحید رومی؛ کرامت‌الله ایزدپناه
چکیده
سفیدبالک پنبه (Bemisia tabaci) گونه‌ای مرکب و پیچیده با بیش از 20 بیوتیپ شناخته‌شده در جهان است. به منظور تعیین بیوتیپ‌های این آفت در استان فارس از جمعیت‌های سفیدبالک مزارع پنبه و فلفل در شیراز، کفترک، مهارلو، فسا و خیر استهبان طی سال‌های 1389-1388 نمونه‌برداری شد. بر اساس داده‌های آزمون RAPD-PCR الگوی بیشتر نمونه‌های B. tabaci با الگوی بیوتیپ B مطابقت ...
بیشتر
سفیدبالک پنبه (Bemisia tabaci) گونه‌ای مرکب و پیچیده با بیش از 20 بیوتیپ شناخته‌شده در جهان است. به منظور تعیین بیوتیپ‌های این آفت در استان فارس از جمعیت‌های سفیدبالک مزارع پنبه و فلفل در شیراز، کفترک، مهارلو، فسا و خیر استهبان طی سال‌های 1389-1388 نمونه‌برداری شد. بر اساس داده‌های آزمون RAPD-PCR الگوی بیشتر نمونه‌های B. tabaci با الگوی بیوتیپ B مطابقت داشت. الگوی بیوتیپ Cv نیز مشاهده شد و الگوی دیگری نیز مشاهده گردید که به الگوهای تعریفشده برای بیوتیپ‌های B، Q و Cv شباهت نداشت. ترادف نوکلئوتیدی سیتوکروم اکسیداز I میتوکندریایی نشان داد که همۀ نمونه‌های B. tabaci تحت مطالعه در این تحقیق در گروه بیوتیپ B قرار میگیرند که به نمونه‌های ایرانی 2/94 تا 100 درصد و به نمونه‌های بیوتیپ‌های دیگر B. tabaci موجود در بانک ژن 9/84 تا 2/93 درصد شباهت دارند. مطالعات تبارشناسی نشان داد نمونه‌های ایرانی بیوتیپ B در دو زیرگروه جدا از هم و مجزا از نمونه‌های بیوتیپ B دیگر کشورها قرار میگیرند. در بین 11 گروه اصلی و 24 زیرگروه ژنتیکی جدید که اخیراً برای B. tabaci تعریف شده، نمونه‌های ایرانی B. tabaci در گروه آفریقا/ خاورمیانه/ آسیای صغیر و در زیرگروهMiddle East/Asia Minor 1 قرار گرفتند.
مقاله پژوهشی
آیدا قدرتی؛ پرویز شیشه‌بر؛ فرحان کچیلی
چکیده
زیست‌شناسی سفیدبالک یاس، Takahashi)) Aleuroclava jasmini روی پنج گونه نارنگی، پرتقال، گریپ فروت، لیمو و نارنج در شرایط آزمایشگاهی و تحت شرایط دمایی 1±27 درجۀ سلسیوس، رطوبت نسبی 5±60 درصد و دورۀ روشنایی: تاریکی 14: 10 ساعت بررسی شد. میانگین طول دورۀ رشد پیش از بلوغ سفیدبالک یاس روی نارنگی، پرتقال، گریپ فروت و لیمو به‌ترتیب برابر با 31/0±62/25، 34/0±38/28، ...
بیشتر
زیست‌شناسی سفیدبالک یاس، Takahashi)) Aleuroclava jasmini روی پنج گونه نارنگی، پرتقال، گریپ فروت، لیمو و نارنج در شرایط آزمایشگاهی و تحت شرایط دمایی 1±27 درجۀ سلسیوس، رطوبت نسبی 5±60 درصد و دورۀ روشنایی: تاریکی 14: 10 ساعت بررسی شد. میانگین طول دورۀ رشد پیش از بلوغ سفیدبالک یاس روی نارنگی، پرتقال، گریپ فروت و لیمو به‌ترتیب برابر با 31/0±62/25، 34/0±38/28، 11/0±74/26 و 20/0±76/21 روز بود. این سفیدبالک روی نارنج تنها تا پورۀ سن یک زنده ماند. میانگین نسبت جنسی (ماده به کل) روی چهار گونۀ فوق به‌ترتیب برابر با 80/2±32/53، 04/2±45/59، 15/1±67/51 و 48/2±41/52 درصد به نفع ماده بود. میانگین میزان مرگ‌ومیر پیش از بلوغ کل روی گیاهان مذکور به‌ترتیب برابر با 08/1±59/22، 73/0±53/26، 43/0±34/12 و 58 /0±25/25 درصد محاسبه شد. میانگین طول عمر سفیدبالکهای بالغ ماده به‌ترتیب برابر با10/0±51/4، 12/0±40/3، 06/0±23/4 و 08/0±64/3 روز و میانگین زادآوری کل به‌ترتیب برابر با 41/2±67/30، 45/1±53/25، 63/2±40/31 و 09/2±47/38 روی گیاهان فوقالذکر بود. میزان نرخ ذاتی رشد (rm) روی گونههای فوق به‌ترتیب 002/0±093/0، 002/0±076/0، 001/0±091/0 و 002/0±101/0 تعداد ماده/ ماده/ روز تعیین شد. با توجه به ویژگی‌های زیستی و پارامترهای جدول زندگی، لیمو مناسبترین میزبان گیاهی برای رشد و تولید مثل سفیدبالک یاس بود.
مقاله پژوهشی
نفیسه پورجواد؛ جهانگیر خواجه‌علی؛ بیژن حاتمی؛ عبدالرحمن معتمدی
چکیده
شتۀ نارون با تغذیه و ترشح مقادیر زیادی عسلک به درختان نارون و به‌ویژه به فضای سبز شهری خسارت می‌زند. برای مطالعۀ ویژگی‌های زیستی و تغییرات فصلی جمعیت این آفت در شهرکرد در دو سال متوالی و به‌صورت هفتگی از درختان آلوده در دو محل نمونه‌برداری شد. برای تعیین فراسنجه‌های مهم جدول زندگی باروری شتۀTinocallis nevskyi Remaudiere, Quednau and Heie در شرایط ...
بیشتر
شتۀ نارون با تغذیه و ترشح مقادیر زیادی عسلک به درختان نارون و به‌ویژه به فضای سبز شهری خسارت می‌زند. برای مطالعۀ ویژگی‌های زیستی و تغییرات فصلی جمعیت این آفت در شهرکرد در دو سال متوالی و به‌صورت هفتگی از درختان آلوده در دو محل نمونه‌برداری شد. برای تعیین فراسنجه‌های مهم جدول زندگی باروری شتۀTinocallis nevskyi Remaudiere, Quednau and Heie در شرایط صحرایی، از قفس برگی استفاده شد. نتایج نشان داد شته زمستان را به‌صورت تخم روی سرشاخۀ درختان بسر میبرد. اولین پورهها در دهۀ دوم فروردین و اولین مادههای بالدار در دهۀ اول اردیبهشت روی درختان مشاهده شدند. جمعیت شتههای زندهزا در ماه‌های اردیبهشت و خرداد سریعاً افزایش یافت و در تابستان روند نزولی را طی کرد. از اواسط پاییز مادههای جنسی بیبال و نرهای بالدار ظاهر شدند. نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm)، نرخ متناهی افزایش جمعیت (ʎ)، نرخ خالص تولید مثل (R0) و متوسط مدت زمان یک نسل (T) به‌ترتیب 02/0±15/0 در روز، 04/0±17/1 در روز، 54/1±89/14 پوره و 30/0±54/17 روز به‌دست آمد.
مقاله پژوهشی
هادی خاطری؛ غلامحسین مصاحبی‌محمدی؛ اشتفان وینتر؛ مینا کوهی‌حبیبی؛ اکبر دیزجی
چکیده
ویروس وای سیب‌زمینی (Potato virus Y, PVY) از مهم‌ترین عوامل خسارت‌زا در مزارع توتون مناطق مختلف استان‌های گلستان، مازندران و گیلان است. با توجه به بی‌تأثیری حشره‌کش‌ها در کاهش آلودگی به PVY، شکسته شدن منابع طبیعی مقاومت توسط سویه‌های خاص و مشکلات روش‌های سنتی اصلاحی، به‌کارگیری روش‌های جایگزین ایجاد مقاومت به PVY در توتون با به‌کارگیری ...
بیشتر
ویروس وای سیب‌زمینی (Potato virus Y, PVY) از مهم‌ترین عوامل خسارت‌زا در مزارع توتون مناطق مختلف استان‌های گلستان، مازندران و گیلان است. با توجه به بی‌تأثیری حشره‌کش‌ها در کاهش آلودگی به PVY، شکسته شدن منابع طبیعی مقاومت توسط سویه‌های خاص و مشکلات روش‌های سنتی اصلاحی، به‌کارگیری روش‌های جایگزین ایجاد مقاومت به PVY در توتون با به‌کارگیری مقاومت مشتق‌شده از بیمارگر می‌تواند راهکاری برای کاهش خسارت در نظر گرفته شود. در این پژوهش گیاهان توتون تراژنی تولید شدند که در برابر طیف گسترده‌ای از جدایه‌های PVY از سویه‌های مختلف این ویروس مقاوم‌اند. ناحیه‌ای به اندازۀ ۴۷۲ جفت‌باز از ژنوم یک جدایۀ ایرانی PVY شامل توالی نوکلئوتیدی بخش‌هایی از CP و 3'UTR به منظور تهیۀ یک سازۀ سنجاق‌سری برای مقاومت به PVY به‌کار گرفته شد و تراژن‌سازی توتون رقم Wisconsin 38 با این سازه به کمک اگروباکتریوم انجام گرفت. ۶۱ درصد از گیاهان تراژن T0 حاصل به PVY مقاوم بودند و انتقال مقاومت به نسل بعد در 9 لاین مختلف با استفاده از روش داس الایزا تأیید شد. یکی از این لاین‌ها با ۱۲ جدایۀ مختلف PVY شامل چهار جدایۀ ایرانی و هشت جدایه از کشورهای دیگر تحت آزمایش قرار گرفت و مصونیت آن بر اساس عدم ظهور علائم و نتایج آزمون‌‌های داس الایزا و RT-PCR به تأیید رسید. این پژوهش نشان داد که سازۀ سنجاق‌سری به‌کاررفته دارای کارایی بسیار زیادی برای ایجاد توتون تراژن مصون در مقابل سویه‌های مختلف PVY بوده است.
مقاله پژوهشی
صفرعلی صفوی؛ فرزاد افشاری
چکیده
زنگ زرد گندم با عاملPuccinia striiformis f. sp. triticiبیماری مهمی است که تولید گندم در سراسر جهان را تهدید می‌کند. مقاومت میزبانی، اقتصادی‌ترین روش مدیریت زنگ زرد است. برای این منظور 18 لاین امیدبخش گندم مربوط به اقلیم معتدل همراه با شاهد حساس برای بررسی مقاومت مرحلۀ گیاهچه‌ای و گیاه کامل نسبت به زنگ زرد ارزیابی شد. واکنش گیاهچه‌ای در شرایط گلخانهای ...
بیشتر
زنگ زرد گندم با عاملPuccinia striiformis f. sp. triticiبیماری مهمی است که تولید گندم در سراسر جهان را تهدید می‌کند. مقاومت میزبانی، اقتصادی‌ترین روش مدیریت زنگ زرد است. برای این منظور 18 لاین امیدبخش گندم مربوط به اقلیم معتدل همراه با شاهد حساس برای بررسی مقاومت مرحلۀ گیاهچه‌ای و گیاه کامل نسبت به زنگ زرد ارزیابی شد. واکنش گیاهچه‌ای در شرایط گلخانهای با استفاده از نژاد 6E150A+,Yr27ارزیابی شد. واکنش گیاه کامل نیز با اندازه‌گیری شدت نهایی بیماری (FRS) و ضریب آلودگی (CI) تحت شرایط آلودگی طبیعی با دوبار آلودگی مصنوعی ارزیابی گردید. آلودگی مصنوعی با مایه‌زنی اینوکلوم زنگ زرد که دارای ویرولانس بر روی ژن‌هایYr2، Yr6،Yr7،Yr9، Yr22، Yr23، Yr24، Yr25،Yr26، Yr27، YrAو YrSU بود، انجام گرفت. آزمایش مزرعه‌ای بر پایۀ طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اردبیل طی سال زراعی 91-1390 انجام گرفت. نتایج این بررسی نشان داد که لاین‌های M-90-15و M-90-18 همراه با شاهد حساس بیشترین مقدار FRS و CI را داشتند. لاین‌های M-90-2،M-90-4 ،M-90-5 ،M-90-7 ، M-90-8، M-90-13 وM-90-17 در مرحلۀ گیاهچه‌ای حساس و در مرحلۀ گیاه کامل مقادیر پایین FRS و CI را نشان دادند. بنابراین، این لاین‌ها بر اساس نتایج این تحقیق و اطلاعات شجره‌ای آنها درجات متفاوتی از مقاومت پایدار دارند. بقیۀ لاین‌ها که در مرحلۀ گیاه کامل و گیاهچه‌ای مقادیر پایین آلودگی را نشان دادند، به عنوان لاین‌های نیمه‌مقاوم یا مقاوم انتخاب شدند.
مقاله پژوهشی
روح انگیز قنبرنژاد؛ محمد قدمیاری؛ رضا ساجدی
چکیده
Epilachna chrysomelinaیکی از مهم‌ترین آفات گیاهان تیرۀ کدوئیان است. ویژگی‌های بیوشیمیایی آلفا- آمیلاز در حشرات کامل کفشدوزک خربزه بررسی و فعالیت بهینۀ این آنزیم در pH 4 و دمای 50 درجۀ سلسیوس به‌دست آمد. فعالیت ویژۀ آلفا- آمیلاز در رودۀ جلویی، میانی و عقبی ولولۀ گوارش سنین مختلف لارویو حشرات کامل نر و ماده بررسی شد. بیشترین فعالیت این آنزیم ...
بیشتر
Epilachna chrysomelinaیکی از مهم‌ترین آفات گیاهان تیرۀ کدوئیان است. ویژگی‌های بیوشیمیایی آلفا- آمیلاز در حشرات کامل کفشدوزک خربزه بررسی و فعالیت بهینۀ این آنزیم در pH 4 و دمای 50 درجۀ سلسیوس به‌دست آمد. فعالیت ویژۀ آلفا- آمیلاز در رودۀ جلویی، میانی و عقبی ولولۀ گوارش سنین مختلف لارویو حشرات کامل نر و ماده بررسی شد. بیشترین فعالیت این آنزیم در لاروهای سن سوم مشاهده شد و فعالیت آن در حشرات نر و ماده اختلاف معناداری با هم نداشت. فعالیت ویژۀ آلفا- آمیلاز در رودۀ میانی به‌ترتیب 5 و 3/8- برابر فعالیت ویژۀ آن در رودههای جلویی و عقبی بود. ثابت میکائیلیس- منتن (Km) 69/0 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر به‌دست آمد. نتایج زایموگرام آلفا-آمیلاز یک ایزوفرم از این آنزیم را در دستگاه گوارش این حشره نشان داد. همچنین اثر بازدارندههای استخراج‌شده از بذور گیاهان خلر (Lathyrus sativus)، شبدر (Trifolium alexandrium)، ذرت (Zea mays)، باقلا (Faba vulgaris)، عدس (Lentis culinaris)، لوبیا چشم‌بلبلی (Vigna unguiculata)، لوبیا (Phaseolus vulgaris) و ماش (V. radiata) روی این آنزیم نشان داد که بازدارندههای استخراجی از لوبیا و ماش قادر به مهار آن بودند.
مقاله پژوهشی
حمیدرضا پوریان؛ رضا طلایی حسنلویی؛ احمد عاشوری؛ حسین لطفعلی زاده؛ جاماسب نوذری
چکیده
فراوانی و پارازیتیسم پارازیتوییدهای لاروی و شفیرگی شب‌پرۀ پشت‌الماسی،Plutella xylostella L. (Lepidoptera: Plutellidae) در مزارع کشت چلیپاییان چهار منطقۀ زیستی شامل استان‌های گلستان، البرز، اصفهان و خوزستان طی سال‌های 1389 و 1390 تعیین شد. در مجموع شش گونه پارازیتویید لاروی شامل (Kurdjumov, 1912) Cotesia vestalis (=plutellae) (در هر چهار منطقۀ زیستی)،Apanteles sp. (کرج و اصفهان)، ...
بیشتر
فراوانی و پارازیتیسم پارازیتوییدهای لاروی و شفیرگی شب‌پرۀ پشت‌الماسی،Plutella xylostella L. (Lepidoptera: Plutellidae) در مزارع کشت چلیپاییان چهار منطقۀ زیستی شامل استان‌های گلستان، البرز، اصفهان و خوزستان طی سال‌های 1389 و 1390 تعیین شد. در مجموع شش گونه پارازیتویید لاروی شامل (Kurdjumov, 1912) Cotesia vestalis (=plutellae) (در هر چهار منطقۀ زیستی)،Apanteles sp. (کرج و اصفهان)، Bracon hebetor Say (کرج) هر سه از خانوادۀ Braconidae، Microplitis sp. (دزفول) و Diadegma semiclausum (Hellen) (کرج، اصفهان و دزفول) از خانوادۀ Ichneumonidae و Oomyzus sokolowskii (Kurdjumov) (کرج و اصفهان) از خانوادۀ Eulophidae، یک گونۀ پارازیتویید شفیرگی Diadromus subtilicornis (Gravenhorst) (اصفهان و دزفول) از خانوادۀ Ichneumonidae و دو هیپرپارازیتویید شفیره از جنس‌هایMokrzeckia (دزفول) و Pteromalus (کرج و اصفهان) هر دو از خانوادۀ Pteromalidae جمع‌آوری شد. گونۀ C. vestalis تنها گونه‌ای بود که در همۀ مناطق زیستی تحت بررسی حضور داشت و فراوانی عمدۀ آن مربوط به ماه‌های گرم سال بود. برخلاف تحقیقات قبلی حضور و فعالیت خوب این گونه در نواحی با ارتفاع کم (حدود 140 متر از سطح دریا) نیز مشاهده شد. گونۀ D. semiclausum به عنوان فراوان‌ترین زنبور پارازیتویید در مناطق زیستی البرز، اصفهان و خوزستان ثبت شد، اما در گلستان یافت نشد. با توجه به نرخ بالای پارازیتیسم شب‌پرۀ پشت‌الماسی به‌وسیلۀ این گونه، D. semiclausum گزینۀ مناسبی برای استفاده در برنامههای بیوکنترل شب‌پرۀ پشت‌الماسی است.
مقاله پژوهشی
مهرناز تنخواهی؛ شهزاد ایرانی پور؛ اسماعیل علیزاده؛ منیژه جمشیدی؛ ناهید واعظ
چکیده
کرم میوۀ گوجه‌فرنگی (Lep.: Noctuidae) Helicoverpa armigera Hubner از مهم‌ترین آفات گوجه‌فرنگی در ایران و جهان است که به طیف گسترده‌ای از گیاهان زراعی و علف‌های هرز حمله می‌کند. تفاوت بین گونه‌ها یا ارقام گیاهی می‌تواند در مدیریت انبوهی این آفت به‌کار رود. در این بررسی، آنتی‌بیوز و تحمل چهار رقم سوپربتا، سوپرلونا، سوپرچیف و کی‌جی‌ان 3 در برابر کرم ...
بیشتر
کرم میوۀ گوجه‌فرنگی (Lep.: Noctuidae) Helicoverpa armigera Hubner از مهم‌ترین آفات گوجه‌فرنگی در ایران و جهان است که به طیف گسترده‌ای از گیاهان زراعی و علف‌های هرز حمله می‌کند. تفاوت بین گونه‌ها یا ارقام گیاهی می‌تواند در مدیریت انبوهی این آفت به‌کار رود. در این بررسی، آنتی‌بیوز و تحمل چهار رقم سوپربتا، سوپرلونا، سوپرچیف و کی‌جی‌ان 3 در برابر کرم میوۀ گوجه‌فرنگی در کنار شاهد مطالعه شد. در تیمار آلوده در مرحلۀ میوه‌دهی 10 لارو سن سوم آفت هم‌زمان رهاسازی شد. در نهایت تعداد میوه و میوۀ آلوده، وزن هر میوه، عملکرد هر بوته، به عنوان شاخص‌های تحمل و تعداد شفیرۀ زنده مانده، مدت نشو و نما از سن سوم لاروی تا شفیره و وزن شفیره به عنوان شاخص‌های آنتی‌بیوز اندازه‌گیری شدند. در رقم سوپرچیف تا حدودی تحمل به لارو کرم میوه دیده شد، منتها به دلیل عملکرد پایین، این رقم در نبود آفت قابل توصیه نیست. آلودگی بر وزن میوه‌ها و عملکرد بوته‌ها اثر گذاشت. در میان ارقام، سوپرلونا و سوپربتا بیشترین کاهش وزن را داشتند و رقم کم‌تحمل شناخته شدند. بااین‌حال، حتی در حضور آفت بیشترین عملکرد را داشتند. آنتی‌بیوز در بین ارقام دیده نشد. در مجموع، برتری قاطعی بین چهار رقم تحت بررسی از نظر مقاومت و تحمل در برابر آفت دیده نشد.
مقاله پژوهشی
ندا فلاح نژاد مجرد؛ یعقوب فتحی پور؛ کریم کمالی؛ امین صدارتیان جهرمی
چکیده
کرم غوزۀ پنبهHelicoverpa armigera (Hübner) آفتی با دامنۀ میزبانی وسیع است که هرساله خسارت زیادی به انواع محصولات زراعی در بسیاری از کشورهای جهان وارد می‌کند. در پژوهش حاضر شاخص‌های تغذیه‌ای لاروهای سنین سوم تا ششم این آفت روی رژیم غذایی تهیه‌شده از بذور چهار رقم نخود (آرمان، آزاد، بینیویچ و هاشم) و یک رقم لوبیا چشم‌بلبلی (مشهد) در شرایط ...
بیشتر
کرم غوزۀ پنبهHelicoverpa armigera (Hübner) آفتی با دامنۀ میزبانی وسیع است که هرساله خسارت زیادی به انواع محصولات زراعی در بسیاری از کشورهای جهان وارد می‌کند. در پژوهش حاضر شاخص‌های تغذیه‌ای لاروهای سنین سوم تا ششم این آفت روی رژیم غذایی تهیه‌شده از بذور چهار رقم نخود (آرمان، آزاد، بینیویچ و هاشم) و یک رقم لوبیا چشم‌بلبلی (مشهد) در شرایط آزمایشگاهی با دمای 1±25 درجۀ سلسیوس، رطوبت نسبی 5±65 درصد و دورۀ نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی مطالعه شد. نتایج نشان داد که شاخص‌های تغذیه‌ای لاروهای سنین مختلف این آفت به‌طور معناداری تحت تأثیر میزبان‌های مورد مطالعه قرار گرفتند. بر همین اساس، بیشترین و کمترین مقادیر شاخص بازدهی تبدیل غذای خورده‌شدۀ ((ECI مجموع سنین لاروی به‌ترتیب روی ارقام آرمان (427/0) و آزاد (027/0) به‌دست آمد. علاوه بر این، بیشترین شاخص بازدهی تبدیل غذای هضم‌شده ((ECD در کل سنین لاروی نیز روی رقم بینیویج (567/0) و کمترین مقدار این شاخص نیز روی رقم آزاد (030/0) ثبت شد. مقادیر شاخص مصرف (CI) مجموع سنین لاروی نیز روی ارقام مختلف از نظر آماری متفاوت بود و بیشترین و کمترین مقادیر این شاخص به‌ترتیب مربوط به لاروهای تغذیه‌شده با ارقام هاشم (902/3 میلی‌گرم/ میلی‌گرم/ روز) و آرمان (977/1 میلی‌گرم/ میلی‌گرم/ روز) بود. بیشترین مقدار شاخص تقریبی هضم‌شوندگی غذا (AD) برای لاروهای سنین سوم تا ششم نیز روی رقم هاشم محاسبه شد (933/0). بیشترین مقادیر نرخ رشد نسبی (RGR) و نرخ مصرف نسبی (RCR) در مجموع سنین لاروی شب‌پرۀ H. armigera به‌ترتیب روی ارقام هاشم (599/0 میلی‌گرم/ میلی‌گرم/ روز) و مشهد (051/2 میلی‌گرم/ میلی‌گرم/ روز) به‌دست آمد. نتایج این پژوهش می‌تواند در ارزیابی میزان مقاومت ارقام مختلف نخود و لوبیا چشم‌بلبلی نسبت به شب‌پرۀ H. armigera و همچنین طراحی برنامههای مدیریت تلفیقی به منظور کنترل این آفت در مزارع حبوبات کشور به‌کار رود.
مقاله پژوهشی
حمیدرضا علیزاده؛ خدیجه سالاری
چکیده
القای مقاومت در گیاهان یکی از روش‌های جدید در مدیریت بیماری‌های گیاهی است. بتا آمینوبوتیریک اسید (BABA) از ترکیباتی است که قادر به القای مقاومت در گیاهان است. در این تحقیق القای مقاومت توسط این ترکیب علیه قارچ Fusarium oxysporum f. sp. radices-cucumerinum F42 در گیاه خیار بررسی شده است. این ترکیب قادر به کاهش معناداری در شدت بیماری از طریق القای مقاومت گردید. ...
بیشتر
القای مقاومت در گیاهان یکی از روش‌های جدید در مدیریت بیماری‌های گیاهی است. بتا آمینوبوتیریک اسید (BABA) از ترکیباتی است که قادر به القای مقاومت در گیاهان است. در این تحقیق القای مقاومت توسط این ترکیب علیه قارچ Fusarium oxysporum f. sp. radices-cucumerinum F42 در گیاه خیار بررسی شده است. این ترکیب قادر به کاهش معناداری در شدت بیماری از طریق القای مقاومت گردید. بررسی کمی بیان ژن‌های pr1 و lox1 با روش QPCR بیانگر افزایش بیان ژن pr1 بود که دلالت بر القای مسیر مقاومت وابسته به سالیسیلیک اسید دارد. بررسی بیان ژن‌های کیتیناز و بتا-1 و 3-گلوکاناز نشان داد که BABA باعث ایجاد حالت آمادهباش در بیان این ژنها می‌شود که پس از تلقیح بیمارگر بیان این ژنها افزایش معناداری نسبت به شاهد نشان داد.
مقاله پژوهشی
فاطمه تابع بردبار؛ سعید محرمی پور
چکیده
امروزه بررسی‌‌ها برای استفاده از عصارههای گیاهی مانند اکدیستروئید‌‌های گیاهی، به دلیل توانایی بالا در کنترل آفات در حال افزایش است. گزارش‌‌هایی از وجود ترکیبات اکدیستروئیدی در برخی گونههای سرخس وجود دارد، اما تاکنون گزارشی از اثر چنین ترکیباتی در سرخس شترمرغی در دست نیست. در این پژوهش، اثر غلظتهای زیرکشندۀ عصارۀ متانولی ...
بیشتر
امروزه بررسی‌‌ها برای استفاده از عصارههای گیاهی مانند اکدیستروئید‌‌های گیاهی، به دلیل توانایی بالا در کنترل آفات در حال افزایش است. گزارش‌‌هایی از وجود ترکیبات اکدیستروئیدی در برخی گونههای سرخس وجود دارد، اما تاکنون گزارشی از اثر چنین ترکیباتی در سرخس شترمرغی در دست نیست. در این پژوهش، اثر غلظتهای زیرکشندۀ عصارۀ متانولی گیاه سرخس شترمرغی Matteuccia struthiopteris (L.) (Onocleaceae) روی شب‌پرۀ پشت‌الماسی Plutella xylostella (L.)(Lepidoptera:Plutellidae) بررسی شد. لاروهای سن سوم شب‌پرۀ پشت‌الماسی به مدت دو روز از غذای تیمارشده با عصارۀ متانولی تغذیه کردند. سپس روی برگ‌‌های تیمارنشده پرورش داده شدند تا حشرات کامل خارج شدند. از تخم‌های حاصل از جفت‌گیری حشرات کامل برای انجام آزمایشهای دموگرافی استفاده شد. آزمایشها در شرایط دمایی 1 ± 27 درجۀ سلسیوس و رطوبت 5 ± 65 درصد و شرایط نوری 8:16 (روشنایی و تاریکی) بررسی شد. لاروهای خارج‌شده از تخم در نسل جدید روی برگ‌‌های تیمارنشده پرورش یافتند. نتایج نشان داد که نرخ خالص تولید مثل (R0)، نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm)، نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ) با افزایش عصاره کاهش یافت. بیشترین نرخ ذاتی افزایش جمعیت و نرخ متناهی جمعیت به‌ترتیب 002/0 ±19/0 (روز) و 06/0 ± 21/1 (روز) در غلظت 69/0درصد بود. پژوهش حاضر نشان داد که با افزایش غلظت عصاره، مدت زمان یک نسل (T) و مدت زمان دو برابر شدن جمعیت (DT) افزایش یافته است. با توجه به نتایج فوق، عصارۀ متانولی سرخس شترمرغی به عنوان یک ترکیب کم‌خطر توانایی زیادی در کنترل شب‌پرۀ پشت‌الماسی دارد و می‌توان از عصارۀ متانولی سرخس شترمرغی به عنوان ترکیب مؤثر در برنامههای مدیریت تلفیقی آفات استفاده کرد.
مقاله پژوهشی
فرزانه نوروزی؛ اورنگ کاوسی؛ خلیل طالبی جهرمی؛ شهره محبی؛ مرتضی موحدی فاضل
چکیده
ایمیداکلوپرید از جمله حشره‌کش‌های رایج برای آفات مکنده در گلخانه‌ها است و به همین دلیل اطلاع از باقی‌ماندة آن روی محصولات ضروری است. در این پژوهش تأثیر مدت زمان انبارمانی بر روند کاهش باقی‌ماندة حشره‌کش ایمیداکلوپرید در میوۀ توت‌فرنگی بررسی شد. سم‌پاشی بوته‌های توت‌فرنگی با محلول ایمیداکلوپرید (SC35) با غلظت یک در هزار انجام ...
بیشتر
ایمیداکلوپرید از جمله حشره‌کش‌های رایج برای آفات مکنده در گلخانه‌ها است و به همین دلیل اطلاع از باقی‌ماندة آن روی محصولات ضروری است. در این پژوهش تأثیر مدت زمان انبارمانی بر روند کاهش باقی‌ماندة حشره‌کش ایمیداکلوپرید در میوۀ توت‌فرنگی بررسی شد. سم‌پاشی بوته‌های توت‌فرنگی با محلول ایمیداکلوپرید (SC35) با غلظت یک در هزار انجام گرفت. آماده‌سازی نمونه به روش QuEChERS انجام شد که شامل استخراج باقی‌ماندة آفت‌کش با استونیتریل و خالص‌سازی با استفاده از فاز جامد پخش‌شونده بود. برای اندازه‌گیری باقی‌ماندة ایمیداکلوپرید در نمونۀ استخراج‌شده از دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) مجهز به آشکارساز فرابنفش (UV) استفاده شد. حد تشخیص دستگاهی 12/0 میکروگرم بر میلی‌لیتر بود و میانگین بازیابی روش 80/94 درصد محاسبه شد. داده‌ها در دو مدل کینتیکی، مرتبۀ اول و دونمایی برازش داده شد. نتایج نشان داد بهترین مدل برای توصیف روند کاهشی ایمیداکلوپرید مدل کینتیک مرتبۀ اول است. نیمه‌عمر ایمیداکلوپرید در دمای 4-5 درجۀ سلسیوس 48/10 روز محاسبه گردید. میزان باقی‌ماندة حشره‌کش ایمیداکلوپرید در اولین روز پس از سم‌پاشی در این محصول 31/5 میلی‌گرم بر کیلوگرم اندازه‌گیری شد که این مقدار 62/10 برابر بیشتر از حداکثر غلظت باقی‌ماندة مجاز برای این حشره‌کش در توت‌فرنگی (5/0 میلی‌گرم بر کیلوگرم) تعیین‌شده توسط سازمان کدکس غذایی است. میزان باقی‌ماندة حشره‌کش ایمیداکلوپرید در میوۀ توت‌فرنگی پس از 20 روز انبارمانی نیز 36/3 برابر (68/1 میلی‌گرم بر کیلوگرم) حد مجاز بود. بر این اساس، اگرچه نگهداری در یخچال ماندگاری میوه را بیشتر می‌کند، اما روند کاهش باقی‌مانده بسیار کند می‌شود.
مقاله پژوهشی
حمیدرضا صراف معیری؛ حسین پور عسگری؛ اورنگ کاوسی؛ مریم راشکی
چکیده
کنۀ میوۀ خشک (L) Carpoglyphus lactisعلاوه بر اینکه از آفات مهم و اقتصادی برخی محصولات انباری به‌ویژه خشکبار به‌شمار می‌رود، به عنوان یک طعمۀ جایگزین برای پرورش انبوه کنه‌های شکارگر به‌صورت تجاری نیز کاربرد دارد. در این مطالعه پارامترهای جدول زندگی کنۀ میوۀ خشک روی مخمر نان در شرایط آزمایشگاهی و در دو دمای 20 و 25 درجۀ سلسیوس، رطوبت نسبی 5±70 ...
بیشتر
کنۀ میوۀ خشک (L) Carpoglyphus lactisعلاوه بر اینکه از آفات مهم و اقتصادی برخی محصولات انباری به‌ویژه خشکبار به‌شمار می‌رود، به عنوان یک طعمۀ جایگزین برای پرورش انبوه کنه‌های شکارگر به‌صورت تجاری نیز کاربرد دارد. در این مطالعه پارامترهای جدول زندگی کنۀ میوۀ خشک روی مخمر نان در شرایط آزمایشگاهی و در دو دمای 20 و 25 درجۀ سلسیوس، رطوبت نسبی 5±70 درصد و تاریکی مطلق بر اساس تئوری جدول زندگی دوجنسی سن- مرحله بررسی شد. نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r)، نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ) و متوسط زمان یک نسل (T) در دمای 20 درجۀ سلسیوس به‌ترتیب 287/0 روز1-، 333/1 روز1- و 7/16 روز و در دمای 25 درجۀ سلسیوس به‌ترتیب 383/0 روز1-، 467/1 روز1- و 87/11 روز محاسبه و اختلاف معناداری بین پارامترهای مذکور در دو دما مشاهده شد (01/0P<). بین مقادیر نرخ ناخالص تولید مثل (GRR) نیز اختلاف معناداری در دو دما وجود داشت (05/0P<) ولی نرخ خالص تولید مثل (R0) در دو دما اختلاف معناداری نداشت (05/0P>). اطلاعات حاصل از این پژوهش می‌تواند در زمینۀ بهینهسازی شرایط پرورش انبوه کنۀ C. lactis به‌کار رود.
مقاله پژوهشی
الهام یوسفی لفورکی؛ معصومه شایان مهر
چکیده
گونههای خانوادۀ Isotomidae بدنی باریک، پوشیده از مو و بدون پولک دارند و در انواع مختلفی از زیستگاه‌ها یافت می‌شوند. به دنبال مطالعۀ فون این خانواده در استان مازندران، نمونه‌برداری‌هایی از مناطق مختلف استان، طی سال‌های 1391 و 1392 صورت گرفت. جانوران تحت مطالعه به کمک قیف برلیز جمع‌آوری شدند و برای شناسایی جنس و گونه‌ها از آنها اسلاید ...
بیشتر
گونههای خانوادۀ Isotomidae بدنی باریک، پوشیده از مو و بدون پولک دارند و در انواع مختلفی از زیستگاه‌ها یافت می‌شوند. به دنبال مطالعۀ فون این خانواده در استان مازندران، نمونه‌برداری‌هایی از مناطق مختلف استان، طی سال‌های 1391 و 1392 صورت گرفت. جانوران تحت مطالعه به کمک قیف برلیز جمع‌آوری شدند و برای شناسایی جنس و گونه‌ها از آنها اسلاید میکروسکوپی تهیه شد. در مجموع 9 جنس و 13 گونه از خانوادۀ Isotomidae شناسایی شد. جنس Pseudisotoma و گونههای P.sensibilis، Isotomurus afghanicusوFolsomiaksenemani برای اولین بار از ایران و جنس Anurophorus و گونۀ Proisotomasubminuta برای اولین بار از استان مازندران گزارش می‌شوند.
مقاله پژوهشی
احسان قائم مقامی؛ مرتضی موحدی فاضل؛ علیرضا واعظی
چکیده
در این پژوهش، تأثیر تغذیۀ سن گندم بر میزان جذب سه عنصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم در گندم رقم فلات در محیط کشت بدون خاک بررسی شد. تراکم‌های صفر (شاهد)، یک، دو و سه عدد سن از نسل زمستان‌گذران در مراحل پنجه‌زنی و ساقه‌دهی به مدت ده روز روی هر بوته گندم قرار داده شد. آزمایشها در گلخانهای با شرایط دمایی 3±26 درجۀ سلسیوس، رطوبت نسبی بیش ...
بیشتر
در این پژوهش، تأثیر تغذیۀ سن گندم بر میزان جذب سه عنصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم در گندم رقم فلات در محیط کشت بدون خاک بررسی شد. تراکم‌های صفر (شاهد)، یک، دو و سه عدد سن از نسل زمستان‌گذران در مراحل پنجه‌زنی و ساقه‌دهی به مدت ده روز روی هر بوته گندم قرار داده شد. آزمایشها در گلخانهای با شرایط دمایی 3±26 درجۀ سلسیوس، رطوبت نسبی بیش از 45 درصد و در نور طبیعی انجام گرفت. نتایج تجزیۀ عناصر گیاهان تیمارشده با سنهای زمستان‌گذران نشان داد که میزان جذب نیتروژن گیاهان تحت تأثیر مراحل فنولوژیکی گیاه (001/0p<)، اثر متقابل جنسیت و تراکم سنها (001/0p<) و اثر متقابل مرحلۀ فنولوژیکی گیاه و جنسیت سنها (05/0p<) است. بیشترین میزان تأثیر در جهت کاهش میزان جذب در مرحلۀ ساقه‌دهی و تراکم دو عدد سنهای نر مشاهده شد. مرحلۀ فنولوژیکی، تراکم حشرات کامل و جنسیت سنها روی مصرف فسفر تأثیر معناداری داشت (05/0p<). بیشترین تأثیر کاهش در تراکم 2 عدد سن ماده در مرحلۀ ساقه‌دهی مشاهده شد. مصرف پتاسیم تحت تأثیر هیچکدام از اثرات متقابل قرار نگرفت. با توجه به تغییرات قابل توجه نیتروژن، به نظر میرسد پارامتر بهتری برای ارزیابی تأثیرات تغذیۀ سن گندم بر مصرف مواد غذایی باشد.
مقاله پژوهشی
معصومه ثمره فکری؛ محمد امین سمیع؛ بیداله شاهوزهی؛ سهراب ایمانی؛ مهدی ضرابی
چکیده
در این پژوهش تأثیر عصارۀ گیاهان شاترهFumaria parviflora (Lam.) ، کلپورهTeucrium polium (L) و آفت‌کش پی‌متروزین روی کشندگی و فعالیت آنزیم استراز عمومی حشرات کامل سفیدبالک پنبه Bemisia tabaci (Genn.) (Hem.: Aleyrodidae) در دمای 2±27 درجۀ سلسیوس، رطوبت نسبی 5±50 درصد و دورۀ نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی ارزیابی شد. برای آزمایشهای زیست‌سنجی، بوته‌های دو ...
بیشتر
در این پژوهش تأثیر عصارۀ گیاهان شاترهFumaria parviflora (Lam.) ، کلپورهTeucrium polium (L) و آفت‌کش پی‌متروزین روی کشندگی و فعالیت آنزیم استراز عمومی حشرات کامل سفیدبالک پنبه Bemisia tabaci (Genn.) (Hem.: Aleyrodidae) در دمای 2±27 درجۀ سلسیوس، رطوبت نسبی 5±50 درصد و دورۀ نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی ارزیابی شد. برای آزمایشهای زیست‌سنجی، بوته‌های دو تا چهار برگی گوجه‌فرنگی رقم مقاوم کال‌جی‌ان‌تری و حساس ارگون در غلظتهای مختلف عصاره‌ها غوطه‌ور گردید و 72 ساعت بعد از تیمار کردن، مرگ‌ومیر محاسبه شد. این آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار برای هر تیمار انجام گرفت و آب مقطر و متانول به عنوان شاهد استفاده شد. برای ارزیابی اثر تیمارها بر فعالیت آنزیم استراز، بوته‌های دو تا چهار برگی گوجه‌فرنگی ارقام ذکرشده آغشته به غلظت LC25 عصاره‌ها و حشره‌کش شد. نتایج نشان داد که میزان LC50 عصارۀ گیاهان شاتره و کلپوره و آفت‌کش پی‌متروزین برای حشرات کامل پرورش‌یافته روی رقم حساس به‌ترتیب 26/17، 88/93 و 026/0 و برای رقم مقاوم به‌ترتیب 26/13، 36/68 و 019/0 گرم بر لیتر بود. آثار زیرکشندگی عصاره‌ها و آفت‌کش روی میزان فعالیت آنزیم استراز نسبت به شاهد معنادار بود. میزان آنزیم استراز، برای شاهد و حشرات کامل تیمارشده با عصارۀ گیاهان شاتره و کلپوره، آفت‌کش پی‌متروزین روی رقم حساس به‌ترتیب 00161/0، 0086/0، 009/0 و 0038/0 و روی رقم مقاوم 027/0، 0068/0، 0097/0 و 0043/0 میکروگرم آلفانفتیل استات در دقیقه بر میلی‌گرم پروتئین بود؛ بنابراین میزان سمیت عصاره‌ها و آفت‌کش در حشرات پرورش‌یافته روی رقم مقاوم بیشتر از رقم حساس به‌دست آمد. آفت‌کش پی‌متروزین بیشترین سمیت را به خود اختصاص داد و از میان عصاره‌ها سمیت شاتره بیشتر از کلپوره تعیین گردید. میزان فعالیت آنزیم استراز در حشرات تیمارشده روی رقم مقاوم کمتر از رقم حساس به‌دست آمد. با توجه به این نتایج، کاربرد توأم رقم مقاوم گیاهی با عصارههای گیاهی یا آفت‌کش می‌تواند به عنوان راهکار مناسب علیه سفیدبالک پنبه در برنامههای IPM به‌کار رود.
مقاله پژوهشی
امیر مدرسی چهاردهی؛ لیلا موسوی؛ طه بخت خواه ارده جانی؛ یونس رضایی دانش؛ داراه ابراهیم
چکیده
همزیستی قارچ‌ریشه‌های آربوسکولار وزیکولار سبب بهبود رشد و نمو گیاهان به‌وسیلۀ افزایش میزان جذب عناصر و همچنین بهبود رابطۀ آبی گیاهان و حفاظت از آنان در برابر بیمارگرها می‌گردد. نمونه‌برداری در بهار 1390 از منطقۀ جنگلی کیاسر در بخش شمالی شهرستان دامغان استان سمنان که دارای تنوع گونههای گیاهی فراوان است صورت گرفت. تعداد 56 نمونه ...
بیشتر
همزیستی قارچ‌ریشه‌های آربوسکولار وزیکولار سبب بهبود رشد و نمو گیاهان به‌وسیلۀ افزایش میزان جذب عناصر و همچنین بهبود رابطۀ آبی گیاهان و حفاظت از آنان در برابر بیمارگرها می‌گردد. نمونه‌برداری در بهار 1390 از منطقۀ جنگلی کیاسر در بخش شمالی شهرستان دامغان استان سمنان که دارای تنوع گونههای گیاهی فراوان است صورت گرفت. تعداد 56 نمونه خاک مرکب از این منطقه جمع‌آوری گردید. بر این اساس، 14 گونۀ گیاهی از درختان این منطقه بررسی شدند و همچنین درصد فراوانی نسبی، درصد تراکم قارچ-ریشه، درصد فراوانی قارچ-ریشه، غنای گونه‌ای و شاخص یکنواختی آنها محاسبه گردید. بیشترین میانگین جمعیت اسپوری مربوط به درخت سپیدار با میانگین 35/1382 اسپور در 300 گرم نمونه خاک تحت بررسی بود و پس از آن به‌ترتیب درختان توسکای قشلاقی با میانگین 69/1372، گوجهسبز (آلو) با میانگین 31/1354 و راش با میانگین 35/1338 قرار داشتند. بیشترین میزان فراوانی قارچ-ریشهای (%F) و میانگین تراکم قارچ-ریشهای (%M) مربوط به گوجهسبز به‌ترتیب 35/66 و 79/46 درصد به‌دست آمد؛ درحالیکه نارون کمترین میزان فراوانی قارچ-ریشهای و میزان تراکم قارچ-ریشهای با میزان به‌ترتیب 69/37 و 63/58 درصد را نشان داد.
