مقاله پژوهشی
اکبر جاهدی؛ ابراهیم محمدی گل تپه؛ ناصر صفایی
چکیده
گونههای مختلف فوزاریوم یک گروه از بیمارگرها هستند که سبب خسارت اقتصادی کمی و کیفی به پیاز میشوند. آلودگی‌های فوزاریومی معمولاً از کشتزار شروع و تا مرحلۀ انبارداری ادامه مییابد. بیماری پوسیدگی فوزاریومی ریشه و طبق پیاز در سراسر جهان وجود دارد و در چند سال اخیر در مناطق عمدۀ کشت پیاز و بهخصوص در استانهای آذربایجانشرقی ...
بیشتر
گونههای مختلف فوزاریوم یک گروه از بیمارگرها هستند که سبب خسارت اقتصادی کمی و کیفی به پیاز میشوند. آلودگی‌های فوزاریومی معمولاً از کشتزار شروع و تا مرحلۀ انبارداری ادامه مییابد. بیماری پوسیدگی فوزاریومی ریشه و طبق پیاز در سراسر جهان وجود دارد و در چند سال اخیر در مناطق عمدۀ کشت پیاز و بهخصوص در استانهای آذربایجانشرقی و غربی گسترش زیادی پیدا کرده است و در حال حاضر مهمترین بیماری پیاز در کشور است. بهمنظور شناسایی تکمیلی عامل بیماری در مناطق عمدۀ کشت این محصول از آذربایجانشرقی (ایلخچی، آذرشهر، عجبشیر، بناب، ملکان، مرند، مراغه) و آذربایجانغربی (میاندوآب، خوی، سلماس) در تابستان 1391 از مزارع متعددی نمونه‌برداری به عمل آمد. پس از انجام جداسازی و خالصسازی، درمجموع 140 جدایه خالصسازی گردید. از جدایههای خالص‌شده 80 جدایه جهت انجام آزمون بیماریزایی روی غده پیاز انتخاب شدند که 42 تا از جدایهها بیماری‌زا بودند. بر اساس ویژگی‌های ریخت‌شناختی (مورفولوژیکی) و دادههای مولکولی ناشی از تکثیر قطعۀ موردنظر بر اساس آغازگرهای اختصاصی گونهای درمجموع 9 گونه، F. oxysporum، F. proliferatum، F. redolens،F. subglutinans ، F. culmorum، F. avenaceum، F. crookwellens، F.nygamaiوF. solani شناسایی شدند. از بین 42 جدایۀ مورد بررسی 28/14درصد جدایهها پرآزاری شدید (بالای 60%)، 19/26درصد پرآزاری به‌نسبت شدید (بین60-50%)، 48/40% پرآزاری متوسط (50-40%) و در نهایت 05/19درصد جدایهها پرآزاری ضعیف (40-30%) از خود نشان دادند. از 42 جدایۀ مورد مطالعه گونۀ Fusarium subglutinans، با فراوانی 38/2 درصد و پرآزاری درصد 43 در گروه C، گونهF. culmorum ، با فراوانی 14/7 درصد و پرآزاری 50درصد در گروه B قرار گرفتند که برای اولین بار از روی پیاز از این مناطق گزارش میشوند.
مقاله پژوهشی
نرگس کرمی؛ صمد جمالی؛ روح الله شریفی
چکیده
بهمنظور شناسایی عامل‌های قارچی دخیل در سرخشکیدگی درختان کاج در شهر کرمانشاه، در فصل‌های مختلف سالهای 1395-1394 از درختان کاج دارای نشانه‌های بیماری،نمونه‌برداری و جداسازی قارچها صورت گرفت. در نتیجه 169 جدایۀ قارچی شامل گونههای مختلف جنس Aspergilusبا 41 جدایه (فراوانی 26/24 درصد)، گونههای مختلف جنس Peniciliumبا 25 جدایه (فراوانی 79/14 درصد)، ...
بیشتر
بهمنظور شناسایی عامل‌های قارچی دخیل در سرخشکیدگی درختان کاج در شهر کرمانشاه، در فصل‌های مختلف سالهای 1395-1394 از درختان کاج دارای نشانه‌های بیماری،نمونه‌برداری و جداسازی قارچها صورت گرفت. در نتیجه 169 جدایۀ قارچی شامل گونههای مختلف جنس Aspergilusبا 41 جدایه (فراوانی 26/24 درصد)، گونههای مختلف جنس Peniciliumبا 25 جدایه (فراوانی 79/14 درصد)، Microsphaeropsis olivaceaبا 16 جدایه (فراوانی 46/9 درصد)، Trichoderma harzianum با 15 جدایه (فراوانی 87/8 درصد)، جنس Rhizopusبا 15 جدایه (فراوانی 87/8 درصد)، Paecilomyces variotii با 9 جدایه (فراوانی 32/5 درصد)، Microsphaeropsis protea با هشت جدایه (فراوانی 73/4 درصد)، Neoscytalidium dimidiatum با هشت جدایه (فراوانی 73/4 درصد)، جنس Eupenicillium با هشت جدایه (فراوانی 73/4 درصد)، Kalmusia variispora با هفت جدایه (فراوانی 14/4 درصد)، Cladosporium sphaerospermum با شش جدایه (فراوانی 55/3 درصد)، Pithomyces sp. با شش جدایه (فراوانی 55/3 درصد) و Alternaria sp. با پنج جدایه (فراوانی 95/2 درصد) به دست آمد. در بررسی آزمون بیماریزایی روی شاخههای بریدۀ درختان کاج، در بین همۀ جدایههای قارچی تنها 16 جدایه از Microsphaeropsis olivacea، هشت جدایه از Microsphaeropsis protea و هفت جدایه از Kalmusia variispora روی شاخههای بریدۀ درختان کاج شانکر ایجاد کردند و بیماری‌زا بودن آنها به اثبات رسید. آزمون بیماریزایی در گلخانه روی نهالهای دوسالۀ درختان کاج نیز صورت گرفت که جدایههای این سه قارچ همگی قادر به ایجاد شانکر روی نهالها بودند. از درختان مایهزنی شده که نشانه‌های بیماری داشتند دوباره قارچ جداسازی و شناسایی شد. درستی جدایههای شناسایی‌شده با توالی یابی ITS-rDNA تأیید شد.
مقاله پژوهشی
لیلا ابراهیمی؛ خلیل بردی فتوحی فر؛ محمد جوان نیک‌خواه؛ محمدرضا نقوی
چکیده
بیماری لکۀ سیاه سیب مهمترین بیماری اقتصادی این محصول است که سالیانه باعث همه‌گیری (اپیدمی)هایی در نقاط مختلف جهان میشود. این بیماری سالیانه باعث خسارتهای کمی و کیفی در مناطق مختلف کاشت سیب در کشور میشود. در این مطالعه، تنوع و ساختار ژنتیکی جمعیتهای قارچ Venturia inaequalis روی رقم‌های مختلف سیب با استفاده از 18 نشانگر ریز ...
بیشتر
بیماری لکۀ سیاه سیب مهمترین بیماری اقتصادی این محصول است که سالیانه باعث همه‌گیری (اپیدمی)هایی در نقاط مختلف جهان میشود. این بیماری سالیانه باعث خسارتهای کمی و کیفی در مناطق مختلف کاشت سیب در کشور میشود. در این مطالعه، تنوع و ساختار ژنتیکی جمعیتهای قارچ Venturia inaequalis روی رقم‌های مختلف سیب با استفاده از 18 نشانگر ریز ماهواره بررسی شد. تعداد 51 جدایۀ حاصل از نمونههای برگ و میوۀ آلوده از روی رقم‌های سیب وحشی، بومی و تجاری در استانهای شمالی کشور (مازندران، گلستان و گیلان) انتخاب و مطالعه شدند. تعداد 28 آغازگر ریزماهواره جهت بررسی تنوع ژنتیکی استفاده شدند که از بین آنها 18 آغازگر بین جدایههای مختلف چندشکل بودند. تجزیه‌وتحلیل واریانس مولکولی AMOVA نشان داد، 97درصد تنوع ژنتیکی درون جمعیتها و فقط 3درصد تنوع در بین جمعیتها پراکنده است. مقادیر به‌دست‌آمده برای شاخصهای تنوع ژنی شامل تنوع ژنی نِئی و شاخص شانون و همچنین تعداد آللهای موجود در هر جمعیت، نشان داد که تنوع درون جمعیت در جمعیت حاصل از رقم‌های بومی نسبت به رقم‌های وحشی و تجاری بیشتر است. جمعیت حاصل از رقم‌های تجاری نیز نسبت به رقم‌های وحشی تنوع بیشتری را نشان دادهاند. تنوع ژنتیکی زیاد این قارچ درون جمعیتها به دلیل تولیدمثل سالیانۀ قارچ، جریان ژنی بین جمعیتها و به‌احتمال قدمت طولانی‌مدت قارچ در این منطقه است.
مقاله پژوهشی
مهناز کهنسال؛ جهانگیر خواجه علی؛ بیژن حاتمی
چکیده
زنجرک مو Arboridia kermanshah Dlabola از نظر اقتصادی از آفات مهم مو در تاکستانهای اصفهان بهشمار میرود. در این پژوهش ترجیح تخمریزی حشرات کامل و دورۀ رشدونمو مرحلۀ پورگی زنجرک مو، روی نه رقم مو شامل یاقوتی سفید، ریش‌بابا، عسکری، خلیلی، رطبی، سیاه، کشمشی سفید، کشمشی قرمز و یاقوتی سیاه در شرایط مزرعهای و نیمه مزرعهای تاکستان ...
بیشتر
زنجرک مو Arboridia kermanshah Dlabola از نظر اقتصادی از آفات مهم مو در تاکستانهای اصفهان بهشمار میرود. در این پژوهش ترجیح تخمریزی حشرات کامل و دورۀ رشدونمو مرحلۀ پورگی زنجرک مو، روی نه رقم مو شامل یاقوتی سفید، ریش‌بابا، عسکری، خلیلی، رطبی، سیاه، کشمشی سفید، کشمشی قرمز و یاقوتی سیاه در شرایط مزرعهای و نیمه مزرعهای تاکستان دانشگاه صنعتی اصفهان ارزیابی شد. نتایج حاصل از تخمریزی غیرانتخابی با استفاده از قفسهای برگی در شرایط طبیعی نشان داد، بیشترین نسبت تعداد تخم گذاشته‌شده توسط زنجرک مادۀ مربوط به رقم ریش‌بابا و کمترین مقدار مربوط به رقم یاقوتی سیاه بود. بر اساس نتایج حاصل از تخمریزی انتخابی با استفاده از گلدان در شرایط نیمه مزرعهای بیشترین میزان تخمریزی به ازای هر زنجرک ماده روی رقم یاقوتی سفید و کمترین میزان روی رقم یاقوتی سیاه ثبت شد. همچنین دورۀ رشدونمو سنین مختلف پورگی زنجرک A. kermanshah روی رقم‌های مختلف مو در شرایط طبیعی تعیین شد. بیشترین طول کل دورۀ پورگی (3/0±33/29 روز) روی رقم یاقوتی سیاه و کمترین آن (88/0 ±33/26روز) روی رقم یاقوتی سفید مشاهده شد. بر اساس نتایج ترجیح تخم‌گذاری و دورۀ پورگی، رقم یاقوتی سفید مناسب‌ترین و رقم یاقوتی سیاه نامطلوب‌ترین میزبان در بین رقم‌های مو مطالعه شده برای زنجرک A. kermanshah هستند. در این مطالعه همبستگی معنیداری بین میزان تخمریزی زنجرک مو A. kermanshahو تراکم پرز سطح برگ رقم‌های مختلف مو (r 2=0.18, P>0.05) مشاهده نشد.
مقاله پژوهشی
علی ملیحی پور؛ محمدعلی دهقان؛ کمال شهبازی؛ محسن اسماعیل زاده مقدم
چکیده
بیماری بلایت فوزاریومی سنبله ناشی از گونههای مختلف قارچ Fusarium بهویژه Fusarium graminearum، یکی از مهمترین بیماریهای گندم در اقلیم گرم و مرطوب کشور است. این بیماری از اقلیم گرم و خشک جنوب کشور نیز گزارش شده و در چند مورد آسیب و زیان آن به گندم قابل توجه بوده است. در این بررسی، 32 نژادگان (ژنوتیپ) گندم مربوط به آزمایش مقایسه عملکرد امیدبخش ...
بیشتر
بیماری بلایت فوزاریومی سنبله ناشی از گونههای مختلف قارچ Fusarium بهویژه Fusarium graminearum، یکی از مهمترین بیماریهای گندم در اقلیم گرم و مرطوب کشور است. این بیماری از اقلیم گرم و خشک جنوب کشور نیز گزارش شده و در چند مورد آسیب و زیان آن به گندم قابل توجه بوده است. در این بررسی، 32 نژادگان (ژنوتیپ) گندم مربوط به آزمایش مقایسه عملکرد امیدبخش اقلیم گرم و خشک جنوب در سال 1392 (ERWYT-S-1392) با هدف شناسایی ژنوتیپهای مقاوم به بیماری، طی دو سال زراعی 93-1392 و 94-1393در شرایط مزرعه در دو منطقۀ گرگان و مغان و نیز در شرایط گلخانه نسبت به بیماری آزمایش شدند. تجزیۀ مرکب دادههای مربوط به میزان وقوع، شدت و شاخص بیماری و میزان آلودگی دانه در شرایط مزرعه نشان داد، برای هر چهار صفت یادشده، تفاوت معنیداری بین این ژنوتیپها وجود دارد. همچنین، تجزیۀ سادۀ دادههای مربوط به پیشرفت بیماری در سنبله (شدت بیماری) در گلخانه نشان داد، تفاوت معنیداری بین ژنوتیپها وجود دارد. نتایج این تحقیق نشان داد، از بین 32 ژنوتیپ مورد آزمایش، دو رگۀ (لاین) آزمایشی S-92-6 و S-92-7به علت پایین بودن همۀ متغیرهای مرتبط با مقاومت به بیماری در شرایط مزرعه و گلخانه و احتمال وجود سه نوع مقاومت I، II و IV در آنها میتوانند برای جایگزینی رقم‌های قدیمیتر در اقلیم گرم و خشک در نظر گرفته شوند. در اولویت بعد، سه لاین S-92-2، S-92-3و S-92-4 قرار داشتند که از بیشتر جنبه‌ها مقاومت مطلوبی در برابر بیماری داشتند.
مقاله پژوهشی
سمانه غلامی مقدم؛ ناصر معینی نقده؛ لیلا ندرلو
چکیده
پسیل معمولی پسته (Agonoscena pistaciae)، یکی از آفات کلیدی پستهکاریهای ایران است. نمونه‌برداری از سه باغ شامل رقم‌های سفید، اکبری و کله قوچی صورت گرفت. واحد نمونه‌برداری پورهها برگ پسته و حشرات کامل یک کارت چسبندۀ زردرنگ انتخاب شد. تعداد پورهها و حشرات کامل به‌صورت هفتگی شمارش و ثبت شد. تفاوت تراکم پورهها و حشرات کامل روی ...
بیشتر
پسیل معمولی پسته (Agonoscena pistaciae)، یکی از آفات کلیدی پستهکاریهای ایران است. نمونه‌برداری از سه باغ شامل رقم‌های سفید، اکبری و کله قوچی صورت گرفت. واحد نمونه‌برداری پورهها برگ پسته و حشرات کامل یک کارت چسبندۀ زردرنگ انتخاب شد. تعداد پورهها و حشرات کامل به‌صورت هفتگی شمارش و ثبت شد. تفاوت تراکم پورهها و حشرات کامل روی سه رقم (سفید، اکبری و کله قوچی) معنی‌دار بود. الگوی توزیع فضایی پورهها با استفاده از روش واریانس به میانگین و مدلهای رگرسیونی تیلور و آیوائو مشخص شد. در روش واریانس به میانگین، توزیع فضایی پورهها در سال1394 روی هر سه رقم از نوع تصادفی و در سال 1395 روی رقم سفید تصادفی و روی رقم‌های اکبری و کله قوچی تجمعی تعیین شد. شیب‌خط رگرسیون در هر دو مدل رگرسیونی روی هر سه رقم و در هر دو سال به‌طور معنی‌دار بزرگتر از یک بود. در مدل تیلور توزیع فضایی پورهها روی رقم سفید در سال 1394 تصادفی و روی دیگر رقم‌ها تجمعی بود. در مدل آیوائو توزیع فضایی روی رقم سفید در دو سال 1394 و 1395 تصادفی و در سایر موارد تجمعی تعیین شد. بیشتر بودن مقدار R2 در مدل Iwao نشان‌دهندۀ کارایی بهتر این مدل در توجیه رابطۀ میان واریانس و میانگین انبوهی حشره بود. نتایج حاصل از این پژوهش در تدوین برنامههای نمونه‌برداری برای مدیریت تلفیقی پسیل پسته اهمیت زیادی دارد.
مقاله پژوهشی
مسعود حکیمی تبار؛ علیرضا صبوری؛ جواد نوعی؛ سمیه محمدی؛ مهسا سامانی پور
چکیده
در بررسی و ارزیابی‌های که در سالهای 1389 و 1390 در منطقۀ مهریز و تفت استان یزد و سالهای 1390 و 1391 در مناطق شرقی استان مازندران انجام گرفت، به ترتیب نه و هفت گونه از مرحلۀ لاروی کنههای پارازیتنگونای خشکیزی از استانهای یزد و مازندران گردآوری شد. گونۀ Atractothrombium sylvaticum (C.L. Koch, 1835) از استان یزد برای نخستین بار از آسیا گزارش میشود ...
بیشتر
در بررسی و ارزیابی‌های که در سالهای 1389 و 1390 در منطقۀ مهریز و تفت استان یزد و سالهای 1390 و 1391 در مناطق شرقی استان مازندران انجام گرفت، به ترتیب نه و هفت گونه از مرحلۀ لاروی کنههای پارازیتنگونای خشکیزی از استانهای یزد و مازندران گردآوری شد. گونۀ Atractothrombium sylvaticum (C.L. Koch, 1835) از استان یزد برای نخستین بار از آسیا گزارش میشود و گونههای Charletonia terianae Hakimitabar, Saboori & Seiedy, 2013، Cicaditrombium weni Saboori & Lazarboni, 2008، Erythraeus (Erythraeus) garmsaricus Saboori, Goldarazena & Khajeali, 2004، Erythraeus (Zaracarus) rajabii Saboori, 2000، Allothrombium triticium Zhang, 1995، Willmannella kazerunica Zhang & Saboori, 1997، Nagoricanella bella(Zhang, 1996) و Charletonia krendowskyi (Feider, 1954) برای فون (جانورگان) استان یزد جدیدند. همچنین در بررسی فون کنههای شرق مازندران گونۀ Eatoniana gonabadensis (Ahmadi, Hajiqanbar & Saboori, 2012) برای دومین بار در جهان گزارش میشود و گونههای Erythraeus (Zaracarus) ueckermanni Saboori, Nowzari & Bagheri-Zenouz, 2004، Eutrombidium sorbasiensis Mayoral & Barranco, 2004، Montenegtrombium milicae Saboori & Pešić, 2006 برای استان مازندران گزارش جدید هستند و گونههای Charletonia behshahriensis Hakimitabar & Saboori, 2014، Allothrombium pulvinum Ewing, 1917 و Ralphaudyna iranensis Zhang & Saboori, 1995 نیز از منطقۀ شرق مازندران گردآوری شد.
مقاله پژوهشی
سارا عفتی لاکه؛ فریدون پاداشت دهکایی؛ حسین صارمی
چکیده
پوسیدگی طوقۀ برنج از مهمترین بیماریهای این گیاه در مناطق برنجکاری است. قدکشیدگی از علائم بارز این بیماری است که در اثر تولید هورمون جیبرلین توسط بیمارگر ظاهر میشود. این تحقیق بهمنظور شناسایی مجدد گونههای بیمارگر باکانه، ترکیب جمعیتی گونهای بیمارگر، شدت بیماریزایی، تولید هورمون جیبرلین و ارتباط دو صفت اخیر با ...
بیشتر
پوسیدگی طوقۀ برنج از مهمترین بیماریهای این گیاه در مناطق برنجکاری است. قدکشیدگی از علائم بارز این بیماری است که در اثر تولید هورمون جیبرلین توسط بیمارگر ظاهر میشود. این تحقیق بهمنظور شناسایی مجدد گونههای بیمارگر باکانه، ترکیب جمعیتی گونهای بیمارگر، شدت بیماریزایی، تولید هورمون جیبرلین و ارتباط دو صفت اخیر با جمعآوری 50 نمونۀ گیاهی و سواسازی 23 جدایه از بیمارگر انجام شد. تعیین شدت بیماریزایی به روش مایهزنی ساقهی رقم گوهر در مرحلۀ گیاهچهای صورت گرفت. نتایج شناسایی جدایهها منجر به تشخیص گونههای Fusarium fujikuroi و Fusarium verticillioides به ترتیب با ترکیب جمعیتی 4/88 و 6/11 درصد شد. نتایج آزمون بیماریزایی نشان داد، مایهزنی باعث ایجاد آلودگی در تمام گیاهان میشود، هرچند جدایهها از جهت شدت بیماریزایی در میزبان متفاوت بودند. تعیین میزان جیبرلین به روشهای اسپکتروفتومتری(طیف‌سنج نوری) و HPLC نشان داد، همۀ جدایهها قادر به تولید جیبرلین میباشند ولی میزان آن در جمعیت مورد مطالعه متفاوت بود. آنالیز دادهها مشخص کرد که بین شاخص میزان تولید جیبرلین در بیمارگر و درصد افزایش ارتفاع ساقه (شدت بیماریزایی) در گیاه از لحاظ آماری ارتباط معنیداری وجود ندارد. احتمالاً حضور بیمارگر در گیاه و تأثیر قدرت بیماریزایی آن بیشتر و یا سریعتر از تأثیر جیبرلین در گیاه واقع شده است. این موضوع منجر به عدم درک رابطۀ بین میزان جیبرلین تولید و شدت بیماریزایی بیمارگر شد.
مقاله پژوهشی
نرگس کرم کیانی؛ علی اصغر سراج؛ بهزاد حبیب پور؛ معصومه ضیایی
چکیده
مینوز برگ مرکبات (Phyllocnistis citrella Stainton (Lepidoptera: Gracillaridae یکی از آفات محدودکنندۀ کشت و کار مرکبات در خوزستان است. در این بررسی، خسارت شش گونه مرکبات نسبت به این آفت در شرایط باغی مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور، شاخههای 10 سانتی‌متری آلوده به سن اول لاروی از هرگونه به‌طور تصادفی انتخاب و با استفاده از تلۀ آستینی پوشانده شد. سپس به‌صورت ...
بیشتر
مینوز برگ مرکبات (Phyllocnistis citrella Stainton (Lepidoptera: Gracillaridae یکی از آفات محدودکنندۀ کشت و کار مرکبات در خوزستان است. در این بررسی، خسارت شش گونه مرکبات نسبت به این آفت در شرایط باغی مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور، شاخههای 10 سانتی‌متری آلوده به سن اول لاروی از هرگونه به‌طور تصادفی انتخاب و با استفاده از تلۀ آستینی پوشانده شد. سپس به‌صورت روزانه تاریخ آلودگی، تعداد تخم، لارو، شفیره، حشرات بالغ و طول دورۀ لاروی و شفیرگی ثبت گردید. در این آزمایش تفاوت معنیداری بین صفات مورد بررسی مشاهده شد، به‌طوری‌که بیشترین میانگین طول دورۀ لاروی در پرتقال (47/0±75/11 روز) و کمترین میانگین در نارنگی (28/0±50/6 روز) مشاهده شد. همچنین بیشترین میانگین طول دورۀ شفیرگی در لیموترش (88/0±66/12 روز) و گریپ‌فروت (67/0±60/11 روز) به دست آمد و پرتقال (70/0±00/5 روز) کمترین میانگین طول دورۀ شفیرگی را داشت. از نظر میانگین تعداد مراحل مختلف زیستی آفت، پرتقال بیشترین تعداد (تخم: 75/10، لارو: 25/10، شفیره: 75/9 و بالغ: 25/9) و لیموشیرین کمترین تعداد (تخم: 75/4، لارو: 00/4، شفیره: 50/3 و بالغ: 50/3) را داشت. نتایج بررسی‌ها نشان داد، بیشترین میانگین سطح آلودۀ برگ در پرتقال (05/0±82/0) و کمترین سطح آلوده در لیموشیرین (05/0±35/0) اندازه‌گیری شد. با توجه به ویژگی‌های مورد بررسی پرتقال بیشترین خسارت و لیموشیرین و گریپ‌فروت کمترین خسارت را از حملۀ آفت متحمل شدند.
مقاله پژوهشی
رقیه مرادی؛ داود کولیوند؛ امید عینی گندمانی؛ محمد حاجی زاده
چکیده
بهمنظور بررسی وضعیت ویروسهای مهم متعلق به جنس نپوویروس از تاکستانهای استان زنجان، نمونه‌برداری در سالهای زراعی 95-۹4 به‌صورت انتخابی از گیاهان دارای نشانه‌های مشکوک به بیماریهای ویروسی انجام و درمجموع 168 نمونۀ گیاهی دارای نشانه و بدون نشانه گردآوری شد. استخراج آر.ان.ای کل از بافتهای برگی و آوندی 57 نمونه بر اساس ...
بیشتر
بهمنظور بررسی وضعیت ویروسهای مهم متعلق به جنس نپوویروس از تاکستانهای استان زنجان، نمونه‌برداری در سالهای زراعی 95-۹4 به‌صورت انتخابی از گیاهان دارای نشانه‌های مشکوک به بیماریهای ویروسی انجام و درمجموع 168 نمونۀ گیاهی دارای نشانه و بدون نشانه گردآوری شد. استخراج آر.ان.ای کل از بافتهای برگی و آوندی 57 نمونه بر اساس نشانه‌ها و مناطق نمونه‌برداری شده انجام گرفت و cDNA آنها ساخته شد و سپس، آزمون پیسیآر توسط آغازگرهای اختصاصی برای تکثیر (افزونش) بخشی از ژنگان (ژنوم) نپوویروسهای موزاییک آرابیس (Arabis mosaic virus, ArMV)، بدشکلی انگور (Grapevine deformation virus, GDeV)، برگ بادبزنی انگور (Grapevine fanleaf virus, GFLV) و لکۀ حلقوی گوجهفرنگی (Tomato ring spot virus, ToRSV) انجام گرفت. نتایج واکنش زنجیرهای پلمیراز گویای تکثیر قطعه‌های مورد انتظار از ویروسهای ArMV، GDeV، GFLV و ToRSV به ترتیب از 7/15، 7/15، 5/10 و 14 درصد نمونهها بود. پس از تعیین توالی، همردیف‌سازی ترادف نوکئوتیدی قطعه‌های تکثیرشده با دیگر توالیهای موجود در بانک ژن و تحلیل تبارزائی توسط برنامۀ MEGA6، با روش Neighbor-Joining انجام شد. بررسی رابطه‌های تبارزائی بر اساس توالیهای نوکلئوتیدی نشان داد، جدایههای ردیابیشده در این تحقیق با جدایههایی از کشورهای مختلف همگروه‌اند که در بیشتر موارد ارتباط جغرافیایی بین جدایههای ردیابی شده و دیگر جدایهها را نشان می‌دهد. این نخستین تحقیق جامع بر اساس دادههای مولکولی از نپوویروسهای مهم انگور در استان زنجان و نخستین گزارش ویروس بدشکلی انگور از این منطقه است.
مقاله پژوهشی
سید محمد احسائی؛ خلیل طالبی جهرمی؛ قاسم عموعابدینی؛ ماریا خوزه کوسرو
چکیده
شپشۀ آرد یکی از آفات مهم محصولات انباری در سراسر جهان است. در پژوهش حاضر، ابتدا اسانس اندام‌های هوایی گیاه رزماری (Rosmarinus officinalis) میکروکپسوله‌شده و پس از بررسی ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی، سمّیت تدخینی آن روی حشرات بالغ شپشۀ آرد Tribolium confusum ارزیابی شد. کلیه زیستسنجیها در دمای 3±27 درجۀ سلسیوس، رطوبت نسبی 5±70 درصد و تاریکی انجام ...
بیشتر
شپشۀ آرد یکی از آفات مهم محصولات انباری در سراسر جهان است. در پژوهش حاضر، ابتدا اسانس اندام‌های هوایی گیاه رزماری (Rosmarinus officinalis) میکروکپسوله‌شده و پس از بررسی ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی، سمّیت تدخینی آن روی حشرات بالغ شپشۀ آرد Tribolium confusum ارزیابی شد. کلیه زیستسنجیها در دمای 3±27 درجۀ سلسیوس، رطوبت نسبی 5±70 درصد و تاریکی انجام شد. تأثیر حشره‌کشی اسانس خالص و اسانس میکروکپسولهشدۀ رزماری در غلظتهای 84/115، 24/142، 28/163، 52/187 و 44/203 میکرولیتر اسانس بر لیتر هوا در مدت 24 و 72 ساعت تیمار بررسی شد. نتایج نشان داد، سمّیت تدخینی اسانس میکروکپسول به‌طور معنیداری کمتر از اسانس خالص است. نرخ مرگومیر اسانس خالص در غلظت 44/203 میکرولیتر اسانس بر لیتر هوا 24 ساعت پس از تیمار به 6/76 درصد رسید و 72 ساعت پس از تیمار به 6/86 درصد افزایش یافت. درحالیکه اسانس میکروکپسول در همین غلظت در 24 و 72 ساعت تیمار به ترتیب موجب مرگ 9/44 و 3/48 درصد از حشرات تیمارشده بود. نتایج این پژوهش نشان داد، روش میکروکپسوله کردن میتواند راهبردی مناسب بهمنظور دستیابی به فرمولاسیونی (ترکیببندی) با خاصیت رهایش کنترل (مهار)شده برای اسانس رزماری به‌عنوان حشره‌کشی گیاهی باشد.
مقاله پژوهشی
مینا درمیانی؛ بهزاد حبیب پور؛ پیمان حسیبی
چکیده
موریانۀ Microcerotermes diversus Silvesteri یکی از مهمترین آفات محصولات چوبی و سلولزی در مناطق مختلف کشور از جمله استان خوزستان به شمار می‌آید. از سموم سازگار با محیط‌زیست که از طریق اختلال در فیزیولوژی و متابولیسم (سوخت‌وساز) حشرات تأثیر گذارند می‌توان به بورات‌ها از جمله بوراکس اشاره کرد. هدف از این بررسی تعیین نشانگرهای زیستی با استفاده از ...
بیشتر
موریانۀ Microcerotermes diversus Silvesteri یکی از مهمترین آفات محصولات چوبی و سلولزی در مناطق مختلف کشور از جمله استان خوزستان به شمار می‌آید. از سموم سازگار با محیط‌زیست که از طریق اختلال در فیزیولوژی و متابولیسم (سوخت‌وساز) حشرات تأثیر گذارند می‌توان به بورات‌ها از جمله بوراکس اشاره کرد. هدف از این بررسی تعیین نشانگرهای زیستی با استفاده از اندازه‌گیری فعالیت آنزیمهای آنتی‌اکسیدانی (پاداکسندگی) و میزان پراکسیداسیون لیپید (چربی) در ایجاد تنش اکسیداتیو (اکسایشی) تحت تأثیر حشره‌کش است. بدین منظور تأثیر چهار غلظت 5/1 ، 2، 3 و 4 درصد بوراکس بر شاخصهای مهم تنش اکسیداتیو از جمله مالون دی‌آلدهاید (MDA) و فعالیت آنزیمهای آنتی‌اکسیدانی مانند سوپراکسید دیسموتاز (SOD)، کاتالاز (CAT)، پراکسیداز (POX)، آسکوربات پراکسیداز (APX) و گلوتاتیون ردوکتاز (GR) در طبقۀ کارگر بررسی شد. همۀ آزمایش‌ها در چهار تکرار انجام شد. نتایج حاصل نشان داد، با افزایش غلظت حشره‌کش، میزان غلظت MDA در همولنف نسبت به شاهد به‌صورت معناداری افزایش و فعالیت دو آنزیم GR و APX با افزایش غلظت کاهش مییابد، بیشترین و کمترین میزان فعالیت آنزیم SOD به ترتیب در تیمارهای 2 و 3 درصد، آنزیم CAT در تیمارهای 3 و 4 درصد و آنزیم POX در تیمارهای 4 و 3 درصد مشاهده شد. نتایج همچنین نشان داد، تیمار موریانه‌ها با غلظتهای مختلف مورد نظر از بوراکس بر شاخص تنش مالون‌دی‌آلدهاید و فعالیت آنزیمهای آنتی‌اکسیدانی POX، CAT، GR، APX و SOD تأثیرگذار است و می‌توان از آنها به‌عنوان یک نشانگر زیستی برای تعیین تأثیر حشره‌کش در بدن موریانه استفاده کرد.
مقاله پژوهشی
قدیر نوری قنبلانی؛ مژگان مردانی طلایی؛ منیژه پناهی خانقاه؛ جبرائیل رزمجو؛ علی اصغر فتحی
چکیده
شتۀ سبز گندم، Sitobion avenae (Fabricius)، یکی از آفات مهم غلات دانهریز بهویژه گندم است. پارامتر (فراسنجه)های زیستی شته درون اتاقک رشد تنظیمشده در دمای 2±25 درجۀ سلسیوس، رطوبت نسبی 5±60 درصد و دورۀ نوری14:10 (روشنایی: تاریکی) در قالب طرح کامل تصادفی و آزمایش کرتهای خردشده تعیین شد. عامل اصلی شامل دو رقم گندم (سایسونز و شیرودی) و عامل ...
بیشتر
شتۀ سبز گندم، Sitobion avenae (Fabricius)، یکی از آفات مهم غلات دانهریز بهویژه گندم است. پارامتر (فراسنجه)های زیستی شته درون اتاقک رشد تنظیمشده در دمای 2±25 درجۀ سلسیوس، رطوبت نسبی 5±60 درصد و دورۀ نوری14:10 (روشنایی: تاریکی) در قالب طرح کامل تصادفی و آزمایش کرتهای خردشده تعیین شد. عامل اصلی شامل دو رقم گندم (سایسونز و شیرودی) و عامل فرعی عبارت از مدتزمانهای پیشآلودگی (0، 2، 4، 6، 8 روز) بود. نتایج نشان داد، بین تیمارها از نظر پارامترهای نرخ خالص تولیدمثل (R0)، نرخ ذاتی افزایش جمعیت(rm) ، نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ)، مدتزمان دو برابر شدن جمعیت (DT) و میانگین مدتزمان یک نسل (T)S. avenae اختلاف معنیداری وجود دارد.بیشترین و کمترین مقدار rmدر رقم سایسونز به ترتیب در شاهد (092/0 بر روز) و تیمار 6 روز پیشآلودگی (063/0 بر روز) مشاهده شد. همچنین، در رقم شیرودی بیشترین و کمترین مقدار rm شته به ترتیب در شاهد (216/0 بر روز) و تیمار شش روز پیشآلودگی (157/0 بر روز) به دست آمد. بنابراین، می‌توان نتیجه گرفت که آلودگی‌های پیشین گندم به مدت شش روز ضمن القای مقاومت، نرخ رشد جمعیت شته را کاهش می‌دهد و در برنامۀ مدیریت تلفیقی یا IPM این آفت میتواند مفید واقع شود.
مقاله پژوهشی
سمیرا مشایخی؛ حمیدرضا علیزاده؛ امیررضا امیرمیجانی؛ خدیجه سالاری
چکیده
بیماری سفیدک داخلی خیار یکی از مهمترین بیماریهای خیار در ایران و جهان است. در این پژوهش از ترکیب بتا آمینوبوتریک اسید (BABA) برای کاهش آسیب و زیان این بیماری به‌صورت غرقاب خاک و محلول‌پاشی برگ استفاده شد. برگ‌های گیاهان 24 ساعت پس از تیمار با BABA جدا و پس از مایهزنی با بیمارگر درون جعبههای پلاستیکی با شرایط رطوبتی مطلوب بیمارگر ...
بیشتر
بیماری سفیدک داخلی خیار یکی از مهمترین بیماریهای خیار در ایران و جهان است. در این پژوهش از ترکیب بتا آمینوبوتریک اسید (BABA) برای کاهش آسیب و زیان این بیماری به‌صورت غرقاب خاک و محلول‌پاشی برگ استفاده شد. برگ‌های گیاهان 24 ساعت پس از تیمار با BABA جدا و پس از مایهزنی با بیمارگر درون جعبههای پلاستیکی با شرایط رطوبتی مطلوب بیمارگر قرار داده شدند. ارزیابی بیماری شش روز پس از تلقیح با بیمارگر انجام شد. نتایج نشان داد، کاربرد BABA به روش محلول‌پاشی برگ تأثیر معنیداری در کاهش بیماری نداشته و کاربرد خاک مصرف آن با 62 درصد کاهش بیماری همراه بوده و به لحاظ آماری با شاهد اختلاف معنیداری نشان داد. در مرحلۀ دوم آزمایش تأثیر این ترکیب در شرایط گلخانه علیه بیماری و تغییر در فعالیت آنزیمهای گلوکاناز، پلی فنل اکسیداز (PPO)، پراکسیداز (POX) و فنیل آلانین آمونیالیاز (PAL) در زمان‌های مختلف بررسی شد. نتایج نشان داد، فعالیت آنزیمها 48 ساعت پس از مایهزنی با بیمارگر به‌سرعت افزایش داشته و پس از آن فعالیت آنزیمهای گلوکاناز، PAL و POX به‌تدریج کاهش یافت. درصورتی‌که فعالیت آنزیم PPO، پس از 48 ساعت افزایش، با سرعت بیشتری کاهش پیدا کرد. این موضوع بیانگر ایجاد حالت آماده‌باش در گیاه درنتیجۀ کاربرد این ترکیب است.
مقاله پژوهشی
افشین رستمی؛ حسین صارمی
چکیده
امتزاج پروتوپلاست یکی از سیستمهای تراریختی مؤثر در ایجاد تغییرهای ژنتیکی به منظور بهبود عملکرد میکروارگانیسم (ریزجانداران) است که امروزه در جهت رسیدن به یک عامل بیوکنترل (مهار زیستی) موفق در کنترل علف هرزهای مختلف استفاده میشود. در روشهای معمول تراریختی قارچهای رشتهای مانند گونههای فوزاریوم، تهیۀ پروتوپلاست نخستین ...
بیشتر
امتزاج پروتوپلاست یکی از سیستمهای تراریختی مؤثر در ایجاد تغییرهای ژنتیکی به منظور بهبود عملکرد میکروارگانیسم (ریزجانداران) است که امروزه در جهت رسیدن به یک عامل بیوکنترل (مهار زیستی) موفق در کنترل علف هرزهای مختلف استفاده میشود. در روشهای معمول تراریختی قارچهای رشتهای مانند گونههای فوزاریوم، تهیۀ پروتوپلاست نخستین گام است. در این پژوهش، پس از جداسازی قارچ Fusarium oxysporum (عامل پژمردگی آوندی) از گیاه گل جالیز Orobanche sp.، بررسی‌های لازم برای شناسایی ریخت‌شناسی و مولکولی آن انجام شد. سپس تأثیر عامل‌های مختلف مانند تأثیر نوع محیط کشت در مقدار اسپور تولید شده، بهترین زمان برای جوانهزنی بیشینه‌ای اسپورها، غلظتهای مختلف آنزیمهای تجزیه‌کنندۀ دیوارۀ سلولی، زمان در معرض قرارگیری با آنزیم در تعداد پروتوپلاستهای تولیدشده و نیز نوع و غلظت تثبیت‌کنندۀ اسمزی در ایجاد و میزان زندهمانی پروتوپلاست‌ها ارزیابی شد. نتایج به‌دست‌آمده از تجزیۀ آماری دادهها، محیط Spezieller Nährstoffarmer Agar بهترین محیط کشت و زمان 16 ساعت را بهترین زمان برای ایجاد و جوانهزنی اسپورها معرفی کرد. همچنین ترکیب آنزیمی Glucanex (15 Mm) و Driselase (20 Mm) در زمان پنج ساعت با فاصلۀ معنیداری از دیگر تیمارها بیشترین پروتوپلاست را تولید کرده و تثبیت‌کنندۀ KCl (6/0 مولار) نیز به عنوان بهترین تثبیت‌کننده معرفی شد.
