حمید علوانی پور؛ حشمت اله امینیان؛ خلیل عالمی سعید؛ کریم سرخه؛ رضا فرخی نژاد؛ محمد جوان نیکخواه
چکیده
خامج (Khamedj) یکی از مهمترین بیماریهای قارچی نخل به شمار می‌آید که در سال‌هایی که شرایط محیطی مساعد باشد، اپیدمی‌های خطرناک ایجاد می‌کند و تا 80 درصد خسارت اقتصادی به بار می‌آورد. تعداد 27 جدایه قارچ Mauginiella scaettae عامل این بیماری، از نقاط مختلف خرماخیز کشور، دو جدایه از کشور عراق و یک جدایه از کشور کویت از روی ارقام مختلف نخل طی سالهای ...
بیشتر
خامج (Khamedj) یکی از مهمترین بیماریهای قارچی نخل به شمار می‌آید که در سال‌هایی که شرایط محیطی مساعد باشد، اپیدمی‌های خطرناک ایجاد می‌کند و تا 80 درصد خسارت اقتصادی به بار می‌آورد. تعداد 27 جدایه قارچ Mauginiella scaettae عامل این بیماری، از نقاط مختلف خرماخیز کشور، دو جدایه از کشور عراق و یک جدایه از کشور کویت از روی ارقام مختلف نخل طی سالهای 1398-1397 جمع‌آوری شده و در این پژوهش به کار رفت. هفت نشانگرEST-SSR برای بررسی تنوع ژنتیکی این جدایه‌ها مورد استفاده قرار گرفت که از بین آنها تعداد پنج لوکوس (SNOD1،SNOD26 ،SNOD22 ، SNOD17 وSNOD21 ) دارای پلی‌مورفیسم بوده و در مجموع از آنها شانزده الل به‌دست آمد. دو نشانگر (SNOD5 و SNOD16) نیز فاقد توانایی تکثیر بودند. دندروگرام روابط خویشاوندی با استفاده از تجزیه خوشه‌ای مبتنی بر ضریب تشابه جاکارد ترسیم شد و جدایه‌ها در پنج کلاستر قرار گرفتند. دو کلاستر (V، IV) به تعدادی زیر کلاسترتقسیم شدند. بیشترین ضریب تشابه بین جدایههایIlam-sa و Behb-kh2 (75/0) و بیشترین فاصله ژنتیکی با سایر جدایه‌ها مربوط به جدایههای Kheshbid-za و Abad-sa1 بود. سیزده جدایه از بین کلاسترهای ژنتیکی شناسایی شده برای بررسی گروههای بیماریزایی روی رقم استعمران انتخاب شدند. جدایه‌ها در سطح یک درصد از نظر درصد شدت بیماریزایی اختلاف معنی‌دار داشتند. بیشترین و کمترین شدت بیماریزایی به ترتیب مربوط به جدایههای Behb-ma1 و Mehr-sa بود.
فرشاد کرمیان؛ محمد سالاری؛ مهدی پیرنیا؛ عبداله احمدپور؛ محمد جوان نیکخواه
چکیده
پوسیدگی معمولی ریشه و طوقه با عامل Bipolaris sorokiniana، به عنوان یکی از مهمترین بیماریهای گندم در بسیاری از مناطق جهان مطرح است. در طی سالهای زراعی 1396 و 1397، تعداد 147 جدایه تک اسپور قارچ از مزارع گندم استانهای البرز (کرج)، کرمانشاه (کرمانشاه)، آذربایجان غربی (میاندوآب)، گلستان (گرگان) و فارس(شیراز) به دست آمد. پس از شناسایی ریختشناختی و مولکولی ...
بیشتر
پوسیدگی معمولی ریشه و طوقه با عامل Bipolaris sorokiniana، به عنوان یکی از مهمترین بیماریهای گندم در بسیاری از مناطق جهان مطرح است. در طی سالهای زراعی 1396 و 1397، تعداد 147 جدایه تک اسپور قارچ از مزارع گندم استانهای البرز (کرج)، کرمانشاه (کرمانشاه)، آذربایجان غربی (میاندوآب)، گلستان (گرگان) و فارس(شیراز) به دست آمد. پس از شناسایی ریختشناختی و مولکولی جدایه‌ها با آغازگرهای اختصاصی گونه، آغازگرهای تیپ آمیزشی بر اساس نواحی حفاظت شده از ایدیومورف‌هایMAT-1 و MAT-2 طراحی گردید و فراوانی ایدیومورف‌های تیپ‌های آمیزشی جدایههای B. sorokiniana، به روش Multiplex PCR تعیین گردید. از مجموع 147 جدایه در پنج جمعیت، 86 جدایه به تیپ آمیزشی MAT-1 و 61 جدایه به تیپ آمیزشی MAT-2 متعلق بودند. در بین پنج جمعیت مورد آزمایش، در جمعیتهای شیراز وگرگان فراوانی جدایههای متعلق تیپ آمیزشی MAT-1 بیشتر از تیپ آمیزشیMAT-2 بود. با توجه به نتایج آزمون کای اسکوئر (X2)، جمعیتهای کرج، کرمانشاه و میاندوآب فاقد اختلاف معنی‌داری در سطح پنج درصد (P< 0.05) بودند. بنابراین، جمعیتهای کرج، کرمانشاه و میاندوآب دارای پتانسیل تولیدمثل جنسی بیشتری نسبت به جمعیتهای شیراز وگرگان می‌باشند. به‌علاوه، جدایههای همه جمعیتها جهت ارزیابی وضعیت باروری جنسی از طریق تلاقی متقابل با تیپ‌های آمیزشی مخالف روی محیط غذایی مورد مطالعه قرار گرفتند. پس از گذشت دو ماه، سودوتسیوم‌های فاقد آسک و آسکوسپور بالغ تشکیل گردید.
حبیب الله بهلول زاده؛ حسین صارمی؛ محمد جوان نیکخواه؛ مریم فلاحی؛ سید محمد باقر حسینی
چکیده
اعضای جنس Fusarium از بیمارگرهای مهم خاکزاد می‌باشند که سبب بروز خسارت جدی در تولید محصولات زراعی و باغی در دنیا می‌گردند. به‌منظور بررسی گونه‌های Fusarium آلوده کننده خاک‌های زراعی در مناطق بامیان و دایکندی با اقلیم نیمه صحرایی و مناطق قندهار و هلمند با اقلیم صحرایی افغانستان، نمونه برداری در سالهای 1398-1397 صورت گرفت. برای جداسازی جدایههای ...
بیشتر
اعضای جنس Fusarium از بیمارگرهای مهم خاکزاد می‌باشند که سبب بروز خسارت جدی در تولید محصولات زراعی و باغی در دنیا می‌گردند. به‌منظور بررسی گونه‌های Fusarium آلوده کننده خاک‌های زراعی در مناطق بامیان و دایکندی با اقلیم نیمه صحرایی و مناطق قندهار و هلمند با اقلیم صحرایی افغانستان، نمونه برداری در سالهای 1398-1397 صورت گرفت. برای جداسازی جدایههای Fusarium از نمونه های خاک، از محیط کشت اختصاصی PPA (Pepton PCNB Agar) استفاده شد. همچنین جهت شناسایی اولیه جدایه‌ها از ویژگی‌های ریخت شناختی براساس کشت جدایه ها روی محیط‌های کشت CLA، SNA و PDA استفاده شد. به منظور شناسایی مولکولی جدایه‌ها توالی یابی بر اساس ناحیه ی ژنی tef-1α صورت گرفت. در مجموع 134 جدایه Fusarium جداسازی گردید که در 11 گونه مختلف قرار گرفتند. به‌طوریکه حضور گونه‌های (FIESC) F. incarnatum-equiseti species complex (%28)، F. solani (%16)، F. acuminatum (%6)، F. verticillioides (%5)، F. oxysporum (%3)، F. coeruleum(%1) و F. compactum (%1) با فراوانی متفاوت در هر دو اقلیم مورد نمونه برداری ردیابی شد. گونهF. sambucinum (%1) در مناطقی که زمستان فوق العاده سرد و تابستان خشک داشتند و دارای اقلیم نیمه صحرایی بودند جداسازی گردید. درحالیکه گونه‌های F. proliferatum (%18)، F. culmorum (%13) و F. pseudograminearum (%1)، و در مناطقی که زمستان معتدل و تابستان فوق العاده گرم داشتند و دارای اقلیم صحرایی بودند جداسازی شدند. نتایج بدست آمده در این تحقیق در رابطه با پراکنش جغرافیایی گونه‌های مختلف Fusarium در افغانستان اطلاعات مفیدی در رابطه با مدیریت بهتر این بیمارگرهای خاکزاد در مزرعه در اختیار ما قرار می‌دهد.
سعدی کرمی؛ محمد جوان نیکخواه؛ خلیل بردی فتوحی فر؛ وحید رهجو؛ عبداله احمدپور؛ امین علیدادی
چکیده
به منظور مطالعه گونه‌های جنس‌های Bipolaris و Curvularia همراه گیاهان ذرت، سورگوم و نیشکر طی تابستان 1390 و 1391 نمونه‌برداری از اندامهای هوایی گیاهان دارای علایم لکهبرگی در مزارع مناطق مختلف کشور (استانهای مازندران، گلستان، گیلان، اردبیل، زنجان، البرز، فارس و خوزستان) به عمل آمد. شناسایی گونه‌های قارچی بر اساس خصوصیات ریخت شناختی ...
بیشتر
به منظور مطالعه گونه‌های جنس‌های Bipolaris و Curvularia همراه گیاهان ذرت، سورگوم و نیشکر طی تابستان 1390 و 1391 نمونه‌برداری از اندامهای هوایی گیاهان دارای علایم لکهبرگی در مزارع مناطق مختلف کشور (استانهای مازندران، گلستان، گیلان، اردبیل، زنجان، البرز، فارس و خوزستان) به عمل آمد. شناسایی گونه‌های قارچی بر اساس خصوصیات ریخت شناختی و اطلاعات توالی حاصل از نواحی ITS از DNA ریبوزومی صورت پذیرفت. بدین ترتیب تعداد 10 گونه شامل Bipolaris cynodontis (48 جدایه)، B. sorghicola (16 جدایه)، B. maydis (17 جدایه)، B. sorokiniana (هفت جدایه)، B. bicolor (چهار جدایه)، B. oryzae (دو جدایه) Curvularia spicifera (19 جدایه)، C. papendorfii (ده جدایه)، C. ellisii (دو جدایه) و C. hawaiiensis (یک جدایه) از گیاهان ذرت، سورگوم و نیشکر شناسایی شدند. آزمون بیماریزایی گونهها روی گیاهچه‌های ذرت، سورگوم و نیشکر در مرحله چهار الی ششبرگی صورت پذیرفت. در نهایت بیماریزایی گونه‌های B. sorokiniana و B. oryzae روی ذرت و گونه B. sorghicola روی سورگوم اثبات شد. گونه‌های B. sorokiniana و B. oryzae برای اولین بار به عنوان بیمارگر روی ذرت در ایران گزارش میشوند.
وحید خسروی؛ محمد جوان نیکخواه؛ حسین صارمی؛ شهرام نعیمی؛ رسول زارع
چکیده
در جریان بازدید از شالیزارهای برنج استانهای فارس و خوزستان در مرحلۀ سفت شدن دانه، 42 نمونه بذر گردآوری شد. برای جداسازی Fusariumاز نمونهها، بذرها روی محیط غذایی اختصاصی فوزاریوم (Pepton-PCNB-Agar, PPA) به دو روش ضدعفونی با محلول هیپوکلریت سدیم 1درصد و بدون ضدعفونی کشت و در انکوباتور (اتاقک رشد) با دمای 1±25 درجۀ سلسیوس و نور متناوب (روشنایی ...
بیشتر
در جریان بازدید از شالیزارهای برنج استانهای فارس و خوزستان در مرحلۀ سفت شدن دانه، 42 نمونه بذر گردآوری شد. برای جداسازی Fusariumاز نمونهها، بذرها روی محیط غذایی اختصاصی فوزاریوم (Pepton-PCNB-Agar, PPA) به دو روش ضدعفونی با محلول هیپوکلریت سدیم 1درصد و بدون ضدعفونی کشت و در انکوباتور (اتاقک رشد) با دمای 1±25 درجۀ سلسیوس و نور متناوب (روشنایی و تاریکی) نگهداری شدند. 26 جدایه بر اساس ویژگی‌های ریختشناختی روی محیط‌های کشت PDA، CLAو SNAو استفاده از منابع معتبر شناسایی شد. همچنین ارزیابی فیلوژنیک (تبارزایی) 18 و 6 جدایۀ منتخب بر اساس توالی ناحیۀ ژنی TEF1-αو توالی نوکلئوتیدی ناحیۀ ITSانجام گرفت. نتایج نشان داد، جدایههای Fusariumمورد بررسی، متعلق به دو گونۀ مرکب FIESC(Fusarium incarnatum-equiseti species complex) و GFSC(Gibberella fujikuroi species complex)، به ترتیب با فراوانی50 و 46 درصد بودند. F. fujikuroiدر استان فارس و F. semitectumدر استان خوزستان بیشترین فراوانی را داشتند. در این تحقیق دو گونۀ F. fujikuroiو F. andiyaziمتعلق به گونۀ مرکب GFSCبر اساس توالی ژن TEF1-α، در دو کلاد مجزا تفکیک شدند. توالییابی ناحیۀ ژنی TEF1-αبرای تفکیک و شناسایی اعضای گونۀ مرکب GFSCمفید است اما توالی ناحیۀ ITSنتوانست این گونهها را شناسایی و از همدیگر تفکیک کند. تک جدایۀ F. merismoidesکه بر اساس ویژگی‌های ریختشناختی شناسایی شد، توسط توالی ژن TEF1-αشناسایی نشد اما در درخت فیلوژنیک رسم‌شده بر اساس توالی ناحیۀ ITSاز جنس Fusariumتفکیک و به جنس Fusicollaو گونۀ F. acetilereaمنتقل شد.
فاطمه سلیمی؛ محمد جوان نیکخواه؛ فریدون پاداشت دهکایی؛ علیرضا علیزاده؛ حسن سلطانلو؛ ساره یوسفی راد
چکیده
به‌منظور ارزیابی پویایی قارچ Pyricularia oryzaeدر دو مرحلۀ بلاست برگی و گردن خوشه برنج، ساختار ژنتیکی جمعیتها برای 142 جدایه در یک مزرعه و در سه سطح با استفاده از نشانگر مولکولی SSR و پنج ترکیب آغازگر موردبررسی قرار گرفت. جدایههای موردپژوهش از دو مرحلۀ بلاست برگی و بلاست گردن خوشه و در سه سطح جمع‌آوری شدند. در سطح اول جدایههای به‌دست‌آمده ...
بیشتر
به‌منظور ارزیابی پویایی قارچ Pyricularia oryzaeدر دو مرحلۀ بلاست برگی و گردن خوشه برنج، ساختار ژنتیکی جمعیتها برای 142 جدایه در یک مزرعه و در سه سطح با استفاده از نشانگر مولکولی SSR و پنج ترکیب آغازگر موردبررسی قرار گرفت. جدایههای موردپژوهش از دو مرحلۀ بلاست برگی و بلاست گردن خوشه و در سه سطح جمع‌آوری شدند. در سطح اول جدایههای به‌دست‌آمده از دو مرحلۀ بلاست برگی و بلاست گردن خوشه از یک مزرعه، مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند. سطح دوم به جدایههای دو جمعیت برگ و گردن خوشه که از پنجه‌های یک بوته برنج به‌دست‌آمده بودند، تعلق داشتند و سطح سوم بررسی را نیز جدایههای سه جمعیت جداشده از سه لکۀ مجزا در سطح یک برگ از یک بوته برنج به خود اختصاص دادند. بر اساس فنوگرام تنوع ژنتیکی رسم شده، تمامی 142 جدایۀ بررسی‌شده تشابه ژنتیکی 89 تا 100درصد را نشان دادند. برآوردهای ژنتیکی در سه سطح موردبررسی به ترتیب میانگین جریان ژنی 62/57، 68/10 و 783/4 را بین جدایههای بررسی‌شده نشان دادند. ردیابی ایدیومورف‌های تیپ آمیزشی 142 جدایه با روش Multiplex PCR نشان داد که همۀ جدایه‌ها دارای ایدیومورف MAT1-1 هستند. این برآمدنشان‌دهندۀ عدم رخداد تولیدمثل جنسی و بیان‌کنندۀ این است که تکثیر جمعیتهای قارچ در سطح مزارع برنج در استان گیلان فقط به صورت غیرجنسی رخ می‌دهد. تنوع ژنتیکی کم و شباهت ژنتیکی زیاد جمعیتهای عامل بیماری بلاست برنج در استان گیلان نیز این استنتاج را تایید می‌کنند.
لیلا ابراهیمی؛ خلیل بردی فتوحی فر؛ محمد جوان نیکخواه؛ محمدرضا نقوی
چکیده
بیماری لکۀ سیاه سیب مهمترین بیماری اقتصادی این محصول است که سالیانه باعث همه‌گیری (اپیدمی)هایی در نقاط مختلف جهان میشود. این بیماری سالیانه باعث خسارتهای کمی و کیفی در مناطق مختلف کاشت سیب در کشور میشود. در این مطالعه، تنوع و ساختار ژنتیکی جمعیتهای قارچ Venturia inaequalis روی رقم‌های مختلف سیب با استفاده از 18 نشانگر ریز ...
بیشتر
بیماری لکۀ سیاه سیب مهمترین بیماری اقتصادی این محصول است که سالیانه باعث همه‌گیری (اپیدمی)هایی در نقاط مختلف جهان میشود. این بیماری سالیانه باعث خسارتهای کمی و کیفی در مناطق مختلف کاشت سیب در کشور میشود. در این مطالعه، تنوع و ساختار ژنتیکی جمعیتهای قارچ Venturia inaequalis روی رقم‌های مختلف سیب با استفاده از 18 نشانگر ریز ماهواره بررسی شد. تعداد 51 جدایۀ حاصل از نمونههای برگ و میوۀ آلوده از روی رقم‌های سیب وحشی، بومی و تجاری در استانهای شمالی کشور (مازندران، گلستان و گیلان) انتخاب و مطالعه شدند. تعداد 28 آغازگر ریزماهواره جهت بررسی تنوع ژنتیکی استفاده شدند که از بین آنها 18 آغازگر بین جدایههای مختلف چندشکل بودند. تجزیه‌وتحلیل واریانس مولکولی AMOVA نشان داد، 97درصد تنوع ژنتیکی درون جمعیتها و فقط 3درصد تنوع در بین جمعیتها پراکنده است. مقادیر به‌دست‌آمده برای شاخصهای تنوع ژنی شامل تنوع ژنی نِئی و شاخص شانون و همچنین تعداد آللهای موجود در هر جمعیت، نشان داد که تنوع درون جمعیت در جمعیت حاصل از رقم‌های بومی نسبت به رقم‌های وحشی و تجاری بیشتر است. جمعیت حاصل از رقم‌های تجاری نیز نسبت به رقم‌های وحشی تنوع بیشتری را نشان دادهاند. تنوع ژنتیکی زیاد این قارچ درون جمعیتها به دلیل تولیدمثل سالیانۀ قارچ، جریان ژنی بین جمعیتها و به‌احتمال قدمت طولانی‌مدت قارچ در این منطقه است.
رضا حیدریان؛ خلیل بردی فتوحی فر؛ امیرحسین محمدی؛ محمد جوان نیک خواه
چکیده
بیماری خشکیدگی سرشاخه‌های درختان پسته یک بیماری مهم در مناطق پسته‌کاری ایران محسوب می‌گردد. یکی از مهمترین عوامل قارچی این بیماری، از جنس Paecilomyces است که اخیراً بر اساس مطالعات فیزیولوژیکی و فیلوژنتیکی در گونه P. formosus قرار گرفته است. در این پژوهش با استفاده از توالی‌های نوکلئوتیدی ایدیومورف‌های تیپ آمیزشی شناخته‌شده در گونه P. ...
بیشتر
بیماری خشکیدگی سرشاخه‌های درختان پسته یک بیماری مهم در مناطق پسته‌کاری ایران محسوب می‌گردد. یکی از مهمترین عوامل قارچی این بیماری، از جنس Paecilomyces است که اخیراً بر اساس مطالعات فیزیولوژیکی و فیلوژنتیکی در گونه P. formosus قرار گرفته است. در این پژوهش با استفاده از توالی‌های نوکلئوتیدی ایدیومورف‌های تیپ آمیزشی شناخته‌شده در گونه P. variotii موجود در بانک ژن (NCBI)، تعداد چهار جفت آغازگر طراحی شدند و در تعدادی از جدایههای قارچ P. formosusآزمایش گردیدند و درنهایت یک جفت آغازگر شامل Mat1-1f224 و Mat1-1r224 برای تکثیر Mat1-1 و یک جفت آغازگر به نام‌های Mat1-2f165 و Mat1-2r165 برای تکثیر Mat1-2 انتخاب شدند. ایدیومورف‌های تیپ آمیزشی در 124 جدایه از گونه P. formosusکه از درخت پسته و هشت گونه دیگر شامل بنه، انار، بادام اهلی، ابریشم مصری، خرزهره، درخت گز، درختچه شوره گز، درخت تاغ و هوای باغات پسته به دست آمده بودند، نیز تکثیر شدند. درنتیجه در 50 جدایه (3/40 درصد)Mat1-1، در 59 جدایه (6/47 درصد) Mat1-2 و در 15 جدایه (1/12 درصد) نیز هر دو ایدیومورف تیپ آمیزشی تکثیر شدند. تعداد 16 جدایه از هر تیپ آمیزشی و سه جدایه که دارای هر دو ایدیومورف بودند، انتخاب شدند و روی محیط کشت PDA با حالات مختلف باهم تلاقی داده شده و در دمای 25 درجه سلسیوس و شرایط تاریکی مداوم نگهداری شدند. پس از گذشت هشت ماه، هیچ نشانه‌ای مبنی بر وقوع تولیدمثل جنسی مشاهده نشد.
سعیده جعفرپور؛ خلیل بردی فتوحی فر؛ محمد جوان نیک خواه؛ محمدرضا آصف
چکیده
در طی ماه‌های شهریور تا آذر سالهای 1389 الی 1391، شمار هفده بازیدیوکارپ از قارچ Armillaria از مناطق مختلف جنگلی واقع در استانهای گیلان، مازندران و گلستان گردآوری و از آنها 24 جدایۀ قارچی به دست آمد. سپس آزمون سازگاری جنسی با استفاده از ده جدایۀ منتخب با دوازده جدایۀ آزمایشگر از سه گونۀ اروپایی A. mellea،A. gallica و A. cepistipes انجام گرفت. آزمون تلاقی ...
بیشتر
در طی ماه‌های شهریور تا آذر سالهای 1389 الی 1391، شمار هفده بازیدیوکارپ از قارچ Armillaria از مناطق مختلف جنگلی واقع در استانهای گیلان، مازندران و گلستان گردآوری و از آنها 24 جدایۀ قارچی به دست آمد. سپس آزمون سازگاری جنسی با استفاده از ده جدایۀ منتخب با دوازده جدایۀ آزمایشگر از سه گونۀ اروپایی A. mellea،A. gallica و A. cepistipes انجام گرفت. آزمون تلاقی همچنین برای تشخیص معیارهای جداسازی درون‌گونه‌ای نیز استفاده شد. آزمون سازگاری جنسی در 360 تلاقی بین‌گونه‌ای، جدایه‌ها را در دو گروهA. mellea و A. gallica قرار داد. در 126 تلاقی درون‌گونه‌ای واکنش‌های سازگار و یا نیمه سازگار شناسایی شدند. تجزیه‌وتحلیل تلاقی‌ها، جداسازی آشکاری از فراوانی پیوند ریسه‌ای یا هیفی (MFF) و فراوانی تشکیل خطوط تیره (BLF) و همچنین تغییر ریختشناختی (مورفولوژی) پرگنه را نشان داد. همچنین آزمون تلاقی جنسی سه گونه A. mellea،A. gallica و A. cepistipes را به خوبی از هم جداسازی کرد و سازگاری جنسی گونه‌های ایرانی را با همتای اروپایی‌شان نشان داد. گونة A. gallica به‌دست‌آمده از ایران به‌رغم ارتباط تبارزایی (فیلوژنتیکی) نزدیک با گونۀ A. cepistipes، از نظر باروری به‌کلی مجزا بود. نتایج این تحقیق مشخص می‌کند که استفاده از مفهوم گونۀ بیولوژیکی در این قارچ شامل بررسی‌های سازگاری جنسی و رویشی است که با انتخاب الگوی درست از جدایه‌ها می‌تواند همچنان استفاده شود
حسین طاهری؛ محمد جوان نیکخواه؛ سید علی الهی‌نیا؛ سید اکبر خداپرست؛ مرتضی گل محمدی
چکیده
خشکیدگی سرشاخه‌ها و ریزش میوه پس از گلدهی ناشی از قارچ Colletotrichum gloeosporioides، از چالش‌های شایع تولید محصول در درختان مرکبات منطقۀ شمال کشور هستند. به علت افزایش آسیب و زیان بیماری در سالهای اخیر که می‌تواند ناشی از تغییرپذیری ژنتیکی بیمارگر باشد، ساختار ژنتیکی این قارچ در جمعیتهای شمال کشور بررسی شد. بدین منظور از چهارباغ در چهار ...
بیشتر
خشکیدگی سرشاخه‌ها و ریزش میوه پس از گلدهی ناشی از قارچ Colletotrichum gloeosporioides، از چالش‌های شایع تولید محصول در درختان مرکبات منطقۀ شمال کشور هستند. به علت افزایش آسیب و زیان بیماری در سالهای اخیر که می‌تواند ناشی از تغییرپذیری ژنتیکی بیمارگر باشد، ساختار ژنتیکی این قارچ در جمعیتهای شمال کشور بررسی شد. بدین منظور از چهارباغ در چهار منطقۀ رحیم‌آباد گیلان، رامسر، ساری و گرگان بازدید و نمونههای دارای نشانه‌های آلودگی درختان مرکبات گردآوری شد. پس از شناسایی جدایه‌ها، انگشت‌نگاری DNA برای 144 جدایۀ قارچ با استفاده از هفت نشانگر ISSR به روش PCR انجام و شاخصهای مربوط به تنوع ژنتیکی محاسبه شدند. تجزیۀ خوشه‌ای بر پایۀ ضریب همسانی جاکارد و روش UPGMA جدایه‌ها را در سیزده گروه قرار داد. میانگین تنوع ژنی و ژنوتیپی کل جمعیتها به ترتیب برابر 33/0 و 49/0 محاسبه شد. میانگین تمایز ژنتیکی کم بین جمعیتها (127/0)، توسط میزان جریان ژنی زیاد حاصل از نشانگرها (437/3) تأیید شد. بیشترین همانندی ژنتیکی بین دو جمعیت گیلان و گرگان و کمترین آن بین دو جمعیت رامسر و ساری مشاهده شد. بنابراین فاصلۀ ژنتیکی بین نمونههای مرکبات رحیم‌آباد و رامسر و بین نمونههای رامسر و ساری با توجه به مسافت کمتر رحیم‌آباد تا رامسر نسبت به فاصلۀ رامسر تا ساری منطقی بود ولی نمونههای گیلان و گرگان در این رابطه روند غیرمعمول داشتند. بنا بر این تحقیق، جمعیتهایC. gloeosporioides مرکبات شمال کشور تنوع ژنتیکی دارند و پایین بودن میزان تمایز ژنتیکی و فاصلۀ ژنتیکی بین جمعیتها مؤید وجود جریان ژنی بالا بین این جمعیتها است.
سودابه بزرگ منش؛ خلیل بردی فتوحی فر؛ محمد جوان نیکخواه
چکیده
در بررسی سازگاری میسلیومی جدایههای قارچ Valsa sordida روی دو نوع محیط کشت سیب‌زمینی- دکستروز-آگار و جو دوسر- آگار، از 91 جدایه که از استانهای مختلف کشور و از برخی درختان مثمر و غیرمثمر طی سالهای 1383 تا 1390 جمع‌آوری شده بود، استفاده شد. در الگوی تعیین‌شده، هر جدایه با خود و با دیگر جدایه‌ها تلاقی داده شد. خط واکنش تیره‌رنگ که ناسازگاری ...
بیشتر
در بررسی سازگاری میسلیومی جدایههای قارچ Valsa sordida روی دو نوع محیط کشت سیب‌زمینی- دکستروز-آگار و جو دوسر- آگار، از 91 جدایه که از استانهای مختلف کشور و از برخی درختان مثمر و غیرمثمر طی سالهای 1383 تا 1390 جمع‌آوری شده بود، استفاده شد. در الگوی تعیین‌شده، هر جدایه با خود و با دیگر جدایه‌ها تلاقی داده شد. خط واکنش تیره‌رنگ که ناسازگاری بین جدایه‌ها را نشان میداد، پس از گذشت هفت روز ایجاد گردید. بر اساس نتایج، 38 گروه سازگار رویشی تکعضوی و هشت گروه چندعضوی روی محیط کشت سیب‌زمینی- دکستروز- آگار و 25 گروه سازگار رویشی تکعضوی و 10 گروه چندعضوی روی محیط کشت جو دوسر- آگار شناسایی شدند که نشاندهندۀ وجود تنوع ژنتیکی زیاد در میان جدایههای قارچ بود. در این مطالعه، ارتباطی بین گروههای شناساییشده روی هر دو نوع محیط کشت با پراکنش جغرافیایی جدایههای قارچی و منشأ میزبانی آنها مشاهده نشد.
بهار کریمیان؛ محمد جوان نیکخواه؛ دوستمراد ظفری؛ خلیل بردی فتوحی‌فر؛ شهرام نعیمی
چکیده
استرین‌های قارچ Trichoderma harzianum به‌دلیل کاربرد در کنترل بیولوژیک بیماریهای گیاهی و تأثیر بر زندگی بشر، اهمیت فراوانی دارند. در تحقیق حاضر، ساختار فیلوژنتیکی این گونه به‌دست‌آمده از مناطق جغرافیایی مختلف و زیستگاه‌های متنوع در برخی اقلیم‌های ایران (NC، SCD و CSW) بررسی شد. به‌منظور بررسی و غربال اولیه، انگشت‌نگاری 239 جدایۀ به‌دست‌آمده ...
بیشتر
استرین‌های قارچ Trichoderma harzianum به‌دلیل کاربرد در کنترل بیولوژیک بیماریهای گیاهی و تأثیر بر زندگی بشر، اهمیت فراوانی دارند. در تحقیق حاضر، ساختار فیلوژنتیکی این گونه به‌دست‌آمده از مناطق جغرافیایی مختلف و زیستگاه‌های متنوع در برخی اقلیم‌های ایران (NC، SCD و CSW) بررسی شد. به‌منظور بررسی و غربال اولیه، انگشت‌نگاری 239 جدایۀ به‌دست‌آمده از جنس Trichoderma با استفاده از نشانگر RAPD-PCR انجام گرفت. براساس گروه‌بندی انجامگرفته، تعدادی جدایه از هر گروه به‌منظور تعیین توالی ناحیۀ ITS1-5.8 s-ITS2 از rDNA انتخاب شدند. در مجموع، 176 جدایه از گونۀ T. harzianum به‌دست آمد. از این میان، 76 جدایه که برای ناحیۀ ITS آنها تعیین توالی انجام گرفته بود، با روش ماکسیمم پارسیمونی تجزیه‌وتحلیل فیلوژنتیکی شدند. در نتیجه، این جدایه‌ها در 10 فیلوتیپ (phylotype) جای گرفتند. فیلوتیپ A با یک جدایه (4414) نمایندۀ آالل جدیدی از ITS در گونۀ T.harzianum می‌باشد، که بومی ایران است. یافتن این آلل منحصر به فرد در اقلیم CSW در شمال ایران، می‌تواند بیانگر تأثیر این شرایط اقلیمی در ظهور این آلل جدید در گونۀ T. harzianum باشد.
منصوره رحیمی؛ سید کاظم صباغ؛ محمد جوان نیکخواه؛ حسن سلطانلو؛ محمد سالاری؛ ناصر پنجه که
چکیده
بیماری برق‌زدگی با عامل Ascochyta rabiei یکی از مخرب‌ترین بیماریهای نخود است. در این تحقیق، با هدف مطالعۀ ساختار ژنتیکی قارچ عامل بیماری، نمونه‌برداری به‌صورت تصادفی از مزارع هشت منطقۀ مختلف استان لرستان (ازنا، الشتر، بروجرد، پلدختر، چگنی، خرم‌آباد، کوهدشت و نورآباد) صورت گرفت. پس از کشت نمونهها روی محیط کشت اختصاصی آرد نخود، دکستروز ...
بیشتر
بیماری برق‌زدگی با عامل Ascochyta rabiei یکی از مخرب‌ترین بیماریهای نخود است. در این تحقیق، با هدف مطالعۀ ساختار ژنتیکی قارچ عامل بیماری، نمونه‌برداری به‌صورت تصادفی از مزارع هشت منطقۀ مختلف استان لرستان (ازنا، الشتر، بروجرد، پلدختر، چگنی، خرم‌آباد، کوهدشت و نورآباد) صورت گرفت. پس از کشت نمونهها روی محیط کشت اختصاصی آرد نخود، دکستروز و آگار، جدایههای قارچی با روش نوک هیف خالص‌سازی شد و تعداد 53 جدایۀ خالص به‌دست آمد. تنوع ژنتیکی جمعیت قارچ با نشانگر توالی تکراری ساده و با استفاده از پنج جفت آغازگر اختصاصی ارزیابی شد. تعیین تشابه جدایه با استفاده از ضریب شباهت دایس و روش الگوریتم UPGMA انجام گرفت. تجزیۀ خوشه‌ای داده‌ها نشان داد که جدایه‌ها در فاصلۀ ژنتیکی برابر با سطح تشابه 3/0 درصد در 9 گروه ژنوتیپی مشخص قرار می‌گیرند. آنالیز PCOA داده‌ها با استفاده از ماتریس تشابه جاکارد در نرم‌افزار NTSYS صورت گرفت و طبق نتایج، از بین 53 مؤلفۀ به‌دست‌آمده، 15 مؤلفه دارای مقادیر ویژۀ بزرگ‌تر از 1 بودند و 49/90 درصد تنوع موجود را توجیه کردند. آنالیز واریانس مولکولی (AMOVA) نشان داد که بیشترین مقدار تنوع ژنتیکی (96درصد) در داخل جمعیت توزیع شده بود و تنوع ژنتیکی بین جدایههای مختلف 4 درصد تعیین گردید. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که بین جدایههای جمع‌آوری‌شده از مناطق مختلف استان تنوع ژنتیکی زیادی وجود دارد.
حسن مومنی؛ محمد جوان نیکخواه؛ محمد رضوی؛ محمدرضا نقوی
چکیده
بیماری لکه خرمایی با عامل Pyrenophora tritici-repentis یکی از مهمترین بیماریهای لکه برگی گندم است که از نظر اقتصادی خسارت قابل توجهی در دنیا وارد می کند. از میان 163 جدایه قارچ که از دو استان گلستان و مازندران جمع آوری شدند 58 جدایه برای بررسی ساختار ژنتیکی قارچ انتخاب گردید. این تعداد جدایه نماینده که بیانگر واقعی جمعیت باشند، بر اساس سه معیار ...
بیشتر
بیماری لکه خرمایی با عامل Pyrenophora tritici-repentis یکی از مهمترین بیماریهای لکه برگی گندم است که از نظر اقتصادی خسارت قابل توجهی در دنیا وارد می کند. از میان 163 جدایه قارچ که از دو استان گلستان و مازندران جمع آوری شدند 58 جدایه برای بررسی ساختار ژنتیکی قارچ انتخاب گردید. این تعداد جدایه نماینده که بیانگر واقعی جمعیت باشند، بر اساس سه معیار شامل نتایج حاصل از انگشت نگاری DNA جدایه ها با نشانگر مولکولی rep-PCR و با استفاده از آغازگر Box ، مناطق جمع آوری جدایه ها و مزارع نمونه برداری شده، انتخاب گردید. انتخاب جدایه های نماینده به نحوی انجام شد که تمام مناطق نمونه برداری را پوشش دهد. جهت ارزیابی ساختار ژنتیکی جمعیت های قارچ عامل بیماری از نشانگر مولکولی rep-PCR استفاده شد. بدین منظور سه پرایمر BOX، ERIC و REP به کار رفت. داده های حاصل از مرحله انتخاب جدایه های نماینده که با کمک پرایمر BOX انجام شده بود، به همراه داده های بدست آمده با دو پرایمر ERIC و REP جهت ارزیابی ساختار ژنتیکی زیرجمعیتهای قارچ در ایران بکار رفت. بررسی بین شش زیرجمعیت قارچ در کشور شامل A(a)، A(b)، A(c)، A(d)، A(e) و A(f) نشان داد که 73% از تنوع کل مربوط به تنوع موجود درون زیرجمعیت ها و 27% مربوط به تنوع بین آنها بود. میانگین تنوع ژنی 3147/. برآورد گردید. دندروگرام بدست آمده بر اساس روش UPGMA با کمک ضریب Dice نشان داد که ارتباطی بین گروه بندی نژادی و مولکولی جدایه ها وجود ندارد، ولی جدایه های زیرجمعیت های قارچ که متعلق به مناطق جغرافیایی مختلف بودند، در گروههای مجزا قرار گرفتند. بررسی وضعیت تولید مثلی جنسی قارچ نشان داد که 54% جدایه های مورد بررسی تولید سودوتسیوم به همراه آسک و آسکوسپور کردند. 17% از جدایه ها فقط تولید سودوتسیوم و 29% هیچگونه ساختار تولید مثل جنسی تولید نکردند. علاوه بر ژن MAT و برخی فاکتورهای ژنتیکی مستقل، عناصر غذایی و میزان رطوبت نیز بر تولید فرم جنسی قارچ موثرند.
مینو برگ نیل؛ محمد جوان نیکخواه؛ سیدمحمود اخوت؛ کیوان غضنفری
چکیده
تعیین تنوع ژنتیکی قارچ جدا شده از روی علفهای هرز به کمک واکنش PCR که در دانستن نوترکیبی‌های ژنتیکی احتمالی در جمعیتهای قارچ بسیار مفید خواهد بود، برای اولین بار در ایران انجام شد. جدایه های قارچ Magnaporthe grisea جدا شده از روی برخی علف های هرزگرامینه و برنج جهت تعیین تیپ آمیزشی به کمک واکنش PCR و تنوع ژنتیکی به کمک نشانگر RAPD-PCR مورد تجزیه و ...
بیشتر
تعیین تنوع ژنتیکی قارچ جدا شده از روی علفهای هرز به کمک واکنش PCR که در دانستن نوترکیبی‌های ژنتیکی احتمالی در جمعیتهای قارچ بسیار مفید خواهد بود، برای اولین بار در ایران انجام شد. جدایه های قارچ Magnaporthe grisea جدا شده از روی برخی علف های هرزگرامینه و برنج جهت تعیین تیپ آمیزشی به کمک واکنش PCR و تنوع ژنتیکی به کمک نشانگر RAPD-PCR مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. با استفاده از سه آغازگر تصادفی I ، D و H قطعات DNA در 42 جدایه با طول 220 تا 2500 جفت باز تکثیر شدند. با انجام تجزیه خوشه ای و مقایسه داده‌ها بر اساس ضریب شباهت دایس ، چهار دودمان کلونی A، B، C و D با 20 هاپلوتیپ شناسایی شدند. شباهت 20 درصدی دودمان کلونی A شامل جدایه های بدست آمده از Digitaria sp. و چند علف هرز نامشخص با دودمان‌های کلونی B ، C و D شامل جدایه های برنج و Setaria sp.، خویشاوندی دور دودمان A را با کلون‌های دیگر نشان می‌دهد. 48 جدایه خالص جهت تعیین تیپ آمیزشی، با هشت جدایه استاندارد هرمافرودیت بارور روی محیط غذایی در آزمایشگاه تلاقی داده شدند. در میان جدایه های Setaria sp. و سوروف، Mat1-1 و در میان جدایه های Digitaria sp. ، تیپ آمیزشی Mat1-2 تیپ آمیزشی غالب بود. تیپ آمیزشی جدایههای برنج نیز Mat1-1 تشخیص داده شد. جدایههای علف های هرز خصوصاً جدایههای حاصل ازSetaria sp. دارای باروری بالایی بودند به طوری که جدایههای Setaria sp. همگی تولید آسکوسپور نمودند. همچنین تیپ آمیزشی 34 جدایه با استفاده از واکنش PCR و بکارگیری دو جفت آغازگر اختصاصی L1، L2 ، T1 و T2 تعیین شد و نتایج حاصل از آزمایش‌های تلاقی در این تحقیق را تأیید نمود.
محسن فرزانه؛ مسعود احمدزاده؛ علیرضا قاسم پور؛ منصوره میر ابوالفتحی؛ محمد جوان نیکخواه؛ عباس شریفی تهرانی
چکیده
آفلاتوکسین به‌عنوان یکی از خطرناک‌ترین توکسین‌های قارچی برای انسان و دام محسوب میشود. آلودگی محصولات کشاورزی به آفلاتوکسین، سبب زیان اقتصادی در کشاورزی، صنایع غذایی و دامی میشود. در طبیعت میکروارگانیسم‌هایی وجود دارند که با مکانیسم‌های مختلف، قادر به کاهش این آلودگی در محصولات کشاورزی هستند. در این راستا نحوه تأثیر چهار ...
بیشتر
آفلاتوکسین به‌عنوان یکی از خطرناک‌ترین توکسین‌های قارچی برای انسان و دام محسوب میشود. آلودگی محصولات کشاورزی به آفلاتوکسین، سبب زیان اقتصادی در کشاورزی، صنایع غذایی و دامی میشود. در طبیعت میکروارگانیسم‌هایی وجود دارند که با مکانیسم‌های مختلف، قادر به کاهش این آلودگی در محصولات کشاورزی هستند. در این راستا نحوه تأثیر چهار جدایه از Bacillus subtilis در کاهش آفلاتوکسین Aspergillus flavus در شرایط آزمایشگاه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد جدایه BsP1 با جلوگیری کامل از تولید بیومس قارچ در محیط کشت مایع PDB بیشترین تأثیر را نشان داده و جدایههای BsP4، BsP5 و BsP38 به ترتیب با 88/58، 41/27 و 03/29 درصد کاهش بیومس قارچ و متعاقباً باعث کاهش 85/86، 80/21 و 16/26 درصدی میزان آفلاتوکسین B1 نسبت به شاهد بدون باکتری شدند و به عبارتی همبستگی منفی معنی‌داری بین میزان کاهش بیومس قارچ با مقدار آفلاتوکسین B1 تولید شده مشاهده شد. تأثیر باکتری‌ها در پاک‌سازی آفلاتوکسین اضافه شده به محیط کشت نشان داد که هیچ یک از جدایه‌ها قادر به پاک‌سازی آفلاتوکسین B1 پس از سه روز نبوده اما پس از پنج روز جدایه BsP1 باعث پاک‌سازی کامل آفلاتوکسین شد. سلول‌های هیچ یک از چهار جدایه باکتری نقشی در جذب سطحی آفلاتوکسین B1 نداشتند و فقط متابولیت‌های خارج سلولی جدایه BsP1 در تجزیه آفلاتوکسین B1 نقش قابل توجه‌ای داشت. این نتایج نشان می‌دهد که جدایههای امید بخش B. subtilis عمدتاً با دو مکانیزم آنتی‌بیوز و تجزیه در کنترل آفلاتوکسین محصولات کشاورزی مؤثر هستند.
پرستو مطلبی؛ محمد جوان نیکخواه؛ سید محمود اخوت؛ خلیل بردی فتوحی فر
چکیده
به منظور تعیین تنوع ژنتیکی Pyricularia grisea، 35 جدایه تک اسپور بر اساس انگشت‌نگاری DNA به روش rep-PCR و شناسایی گروههای سازگاری رویشی در این تحقیق استفاده شدند. جدایه‌ها در سالهای 1376-1378 از خوشه‌های آلوده به بیماری بلاست مزارع برنج استان گیلان جمع‌آوری گردید. برای تعیین تنوع ژنتیکی و شناسایی دودمان‌های کلونی پراکنده در جمعیت قارچ، از دو آغازگر ...
بیشتر
به منظور تعیین تنوع ژنتیکی Pyricularia grisea، 35 جدایه تک اسپور بر اساس انگشت‌نگاری DNA به روش rep-PCR و شناسایی گروههای سازگاری رویشی در این تحقیق استفاده شدند. جدایه‌ها در سالهای 1376-1378 از خوشه‌های آلوده به بیماری بلاست مزارع برنج استان گیلان جمع‌آوری گردید. برای تعیین تنوع ژنتیکی و شناسایی دودمان‌های کلونی پراکنده در جمعیت قارچ، از دو آغازگر طراحی شده بر اساس توالی نوکلئوتیدهای قطعه ERIC و BOX، استفاده گردید. قطعات DNA با طولی بین 400 تا 2500 جفت باز تکثیر شدند. چهار دودمان کلونی در بین جدایه‌ها شناسایی و با حروف A، B، C و D مشخص شدند. دودمان کلونی A با فراوانی حدود 28/74% دودمان کلونی غالب را تشکیل داد. برای شناسایی گروههای سازگاری رویشی، جهش یافتگان nit در محیط حداقل حاوی 5% کلرات جداسازی و آزمونهای مکمل سازی جهش یافته‌های nit در تمام حالات ممکن روی محیط حداقل انجام شد. چهار گروه سازگاری رویشی VCG1، VCG2، VCG3 و VCG4 در بین جدایه‌ها تشخیص داده شد. گروه VCG3 با 14 جدایه، گروه غالب بود. در این تحقیق نشان داده شد که نتایج جدایههای به دست آمده از برنج که چهار گروه سازگاری رویشی تشکیل دادند، در تعیین تنوع ژنتیکی به روش مولکولی از یکدیگر با بیش از 80 % شباهت تفکیک شدند و بیشترین تعداد جدایههای VCG3 در دودمان کلونی A قرار داشتند. هر دو روش نشان داد که تنوع ژنتیکی کمی در درون جمعیت قارچ بر روی برنج وجود دارد.
عبداله احمدپور؛ یوبرت قوستا؛ محمد جوان نیکخواه؛ محمدرضا فتاحی مقدم؛ کیوان غضنفری
چکیده
به منظور تعیین تخصص‌یافتگی و دامنه میزبانی جدایههای قارچ Wilsonomyces carpophilus، عامل لکه غربالی، تعدادی از نهال‌های بذری درختان میوه هسته‌دار شامل زردآلو، بادام، آلوچه، آلو، هلو، گیلاس و آلبالو، درختان میوه دانه‌دار (سیب، گلابی، زالزالک و ولیک) و گیاهان زینتی (رز، گل محمدی و نسترن) در شرایط گلخانه تحت آزمونهای بیماریزایی قرار گرفتند. ...
بیشتر
به منظور تعیین تخصص‌یافتگی و دامنه میزبانی جدایههای قارچ Wilsonomyces carpophilus، عامل لکه غربالی، تعدادی از نهال‌های بذری درختان میوه هسته‌دار شامل زردآلو، بادام، آلوچه، آلو، هلو، گیلاس و آلبالو، درختان میوه دانه‌دار (سیب، گلابی، زالزالک و ولیک) و گیاهان زینتی (رز، گل محمدی و نسترن) در شرایط گلخانه تحت آزمونهای بیماریزایی قرار گرفتند. پنج جدایه از پنج میزبان مختلف (زردآلو، بادام، آلوچه، هلو و گیلاس) جهت بررسی تخصص‌یافتگی و دامنه میزبانی استفاده شد. آزمون بیماریزایی روی گیاهان مذکور در مرحله 10 برگی و با استفاده از سوسپانسیون اسپور با غلظت 105 کنیدی در هر میلی‌لیتر آب مقطر سترون و تحت شرایط دمایی C?2±20 و رطوبت نسبی بیش از 75 درصد انجام شد. نتایج نشان داد که تمامی نهال‌های بذری درختان میوه هسته‌دار در مقابل هر پنج جدایه حساس بودند و بین جدایه‌ها تخصص‌یافتگی میزبانی دیده نشد. به علاوه، روی برخی از برگ‌ها و سرشاخه‌های جوان گلابی و برگ‌های سیب و زالزالک بعد از چهار روز نشانه های بیماری به صورت لکه‌های قهوه‌ای کمرنگ تا تیره مشاهده گردید، اما لکه‌ها گسترش نیافته و ریزش نکردند و تا بعد از 20 روز هیچ اسپورودوکیومی روی این لکه‌ها تشکیل نشد. همچنین، نشانه‌ای روی ولیک و گیاهان زینتی مشاهده نگردید. به نظر می‌رسد که قارچ عامل بیماری محدود به درختان میوه هسته‌دار باشد. ظهور نشانه‌های بیماری روی میوه‌های بادام، آلوچه، آلو، هلو، شلیل و سرشاخه‌های زردآلو در شرایط طبیعی و نیز آلودگی سرشاخه‌های آلو، آلوچه و زردآلو در شرایط گلخانه و جداسازی عامل بیماری از این اندام‌ها برای اولین بار از ایران گزارش می‌گردد. مقاومت نسبی نه رقم هلو نسبت به سه جدایه قارچ W. carpophilus در طرح کاملاً تصادفی در قالب فاکتوریل در سه تکرار و در شرایط گلخانه با دمای C?2 20 و رطوبت نسبی بیش از 75 درصد انجام شد. نتایج نشان داد که تفاوت معنی‌داری بین مقاومت نسبی ارقام هلو و بیماریزایی جدایه‌ها وجود دارد. رقم دیکسی‌رد حساس‌ترین و ارقام ردتاپ، اسپرینگ کرست و آلبرتای پیش‌رس مقاوم‌ترین ارقام بودند. ارقام انجیری، جی اچ هیل، آلبرتای دیررس و سان کرست متحمل‌ترین ارقام شناخته شدند.
فریبرز لطفی میری؛ محمد جوان نیکخواه؛ حمیدرضا زمانی زاده؛ فریدون پاداشت دهکایی
دوره 42، شماره 1 ، خرداد 1390، ، صفحه 61-74
چکیده
به منظور مطالعه ساختار جمعیت گونه کمپلکس Gibberella fujikuroi، عامل پوسیدگی طوقه برنج، نمونه‌برداری از مزارع نقاط مختلف استان گیلان در سال 1383 صورت گرفت. از بین 41 جدایه به دست آمده از ارقام مختلف، به غیر از سه جدایه، بقیه دارای زنجیره میکروکنیدیوم بودند. برای مطالعه باروری جنسی و تعیین جمعیت و تیپ آمیزشی جدایه‌ها، هر یک از آنها با شش جدایه ...
بیشتر
به منظور مطالعه ساختار جمعیت گونه کمپلکس Gibberella fujikuroi، عامل پوسیدگی طوقه برنج، نمونه‌برداری از مزارع نقاط مختلف استان گیلان در سال 1383 صورت گرفت. از بین 41 جدایه به دست آمده از ارقام مختلف، به غیر از سه جدایه، بقیه دارای زنجیره میکروکنیدیوم بودند. برای مطالعه باروری جنسی و تعیین جمعیت و تیپ آمیزشی جدایه‌ها، هر یک از آنها با شش جدایه ماده بارور نماینده استاندارد از سه جمعیت آمیزشیA ، C و D روی محیط غذایی هویج آگار در آزمایشگاه تلاقی داده شدند. به ازای هر جمعیت آمیزشی دو جدایه نماینده از دو تیپ آمیزشی مخالف شامل MATA-1 و MATA-2 برای جمعیت آمیزشی A، MATC-1 و MATC-2 برای جمعیت آمیزشی C و MATD-1 و MATD-2 برای جمعیت آمیزشی D مورد استفاده قرار گرفتند. در نتیجه، ده جدایه در جمعیت آمیزشی A (Fusarium verticillioides)، دو جدایه در جمیعت آمیزشی (F. fujikuroi) C و 29 جدایه در جمعیت آمیزشی (F. proliferatum) D گروه‌بندی شدند. تمام جدایههای F. verticillioides متعلق به تیپ آمیزشی MATA-1 و تمام جدایههای F. fujikuroi متعلق به تیپ آمیزشی MATC-1 بودند. در حالی که، هر دو تیپ آمیزشی MATD-1 و MATD-2 برای جدایههای
F. proliferatum شناسایی شدند. به علت وجود هر دو تیپ آمیزشی در جدایههای جمعیت آمیزشی D، امکان تلاقی بین آنها مطالعه گردید که از 36 تلاقی تنها دو تلاقی منجر به تشکیل پریتسیوم واجد آسک و آسکوسپور شدند. در آزمون سازگاری رویشی با استفاده از جهش یافته‌های nit نیز مشخص شد که ده جدایه F. verticillioides در نه گروه سازگاری رویشی، دو جدایه F. fujikuroi هر کدام در یک گروه سازگاری رویشی جداگانه و 29 جدایه
F. proliferatum نیز در بیست گروه سازگاری رویشی قرار گرفتند. تلاقی جدایههای متعلق به سه جمعیت آمیزشی با هم نیز منجر به تشکیل هتروکاریون نگردید. آزمون بیماریزایی 41 جدایه روی رقم خزر انجام گردید و همه جدایه‌ها نشانه پوسیدگی طوقه همراه با کلنی‌های سفید رنگ روی ساقه‌ها را ایجاد کردند. در این تحقیق معلوم شد که جمعیتهای آمیزشی A، C و D از گونه کمپلکس G. fujikuroi در گیلان وجود دارند که در بین آنها جمعیت آمیزشی D غالب است. همچنین براساس آزمون شناسایی گروههای سازگاری رویشی تنوع زیادی در دو جمعیت آمیزشی A و D مشاهده شد.
وحید زرین نیا؛ محمد جوان نیکخواه؛ حمیدرضا زمانی زاده؛ رحیم مهرابی؛ وحید خسروی
دوره 42، شماره 1 ، خرداد 1390، ، صفحه 179-190
چکیده
سی و هفت جدایه Magnaporthe grisea جمع‌آوری شده از میزبان‌های مختلف از تیرهPoaceae شامل پنجه کلاغی (Digitaria singuinalis)، چسبک (Setaria italica) و سوروف (Echinochloa sp.) به منظور تعیین بیماریزایی آنها روی برنج آزمایش شدند. برای این منظور از دو رقم حساس محلی به نام‌های طارم و بینام استفاده گردید. خصوصیات بیماریزایی جدایههای مذکور روی گیاهچه‌های این دو رقم در ...
بیشتر
سی و هفت جدایه Magnaporthe grisea جمع‌آوری شده از میزبان‌های مختلف از تیرهPoaceae شامل پنجه کلاغی (Digitaria singuinalis)، چسبک (Setaria italica) و سوروف (Echinochloa sp.) به منظور تعیین بیماریزایی آنها روی برنج آزمایش شدند. برای این منظور از دو رقم حساس محلی به نام‌های طارم و بینام استفاده گردید. خصوصیات بیماریزایی جدایههای مذکور روی گیاهچه‌های این دو رقم در مرحله 4 و 5 برگی بررسی شد. برای این منظور غلظت زاد مایه به میزان 104×5 اسپور در میلی‌لیتر به وسیله لام هماسیتومتر تعیین و اسپورپاشی در دمای 25 درجه سانتی‌گراد و رطوبت 95 درصد در حجمی معادل 50 میلی‌لیتر از سوسپانسیون مورد نظر که با Tween 20 به نسبت یک درصد مخلوط شده بود، انجام گرفت. همچنین برای اسپورپاشی به ازای هر جدایه 60 گیاهچه از هر کدام از ارقام ذکر شده استفاده گردید. اولین ارزیابی علایم 10 روز پس از تلقیح انجام شد و دو ارزیابی دیگر نیز با فواصل 5 روز جهت جلوگیری از خطا در یادداشت‌برداری از علایم انجام گرفت. ارقام مورد بررسی یا در مقابل جدایههای قارچ M. grisea مقاوم بودند و یا لکه‌هایی با تعداد و شدت خسارت کمتر نسبت به شاهد مثبت که یک جدایه بیماری‌زا روی برنج بود، ایجاد نمودند. پس از تعیین جدایه‌هایی که علایم تیپ حساس تا نیمه حساس را در میزبان مورد بررسی بروز دادند، تعداد 5 جدایه از بین آنها به وسیله هشت رقم افتراقی استاندارد بین‌المللی و 5 لاین near- isogenic تعیین نژاد شدند. بر اساس واکنش هشت رقم افتراقی استاندارد بین‌المللی و5 لاین near- isogenic در مقابل جدایههای مذکور، به ترتیب 4 نژاد به نام‌هایIB-58 ,IA-27, IA-127, IA-17 از دو گروه نژادی IA و IB و چهار نژاد تحت عنوان A، B، C، D شناسایی گردید.
خشنود نوراللهی؛ محمد جوان نیکخواه؛ محمدرضا نقوی؛ سید محمود اخوت
دوره 41، شماره 2 ، اسفند 1389، ، صفحه 187-193
چکیده
تنوع بیماریزایی قارچ Didymella rabiei در استانهای ایلام و کرمانشاه با هدف شناسایی پاتوتیپها در این قارچ مورد ارزیابی قرار گرفت. یکصد جدایه از این قارچ در مناطق مختلف کشت نخود طی سال 1386جداسازی گردید. جدایه‌ها بر اساس محل نمونه‌برداری در 10 گروه قرار داده شدند. سپس از هر کدام از ده گروه یک جدایه به عنوان نماینده گروه انتخاب و بیماریزایی آنها ...
بیشتر
تنوع بیماریزایی قارچ Didymella rabiei در استانهای ایلام و کرمانشاه با هدف شناسایی پاتوتیپها در این قارچ مورد ارزیابی قرار گرفت. یکصد جدایه از این قارچ در مناطق مختلف کشت نخود طی سال 1386جداسازی گردید. جدایه‌ها بر اساس محل نمونه‌برداری در 10 گروه قرار داده شدند. سپس از هر کدام از ده گروه یک جدایه به عنوان نماینده گروه انتخاب و بیماریزایی آنها بر روی 7 رقم افتراقی در شرایط گلخانه مورد آزمایش قرار گرفت. نوع عکسالعمل ارقام افتراقی یک ماه بعد از مایهزنی بر اساس شاخص نه درجهای برای بیماری برق‌زدگی نخود مورد مطالعه قرار گرفت و مطابق الگوی واکنش بیماریزایی در ایکاردا (ICARDA)، سه پاتوتیپ شامل پاتوتیپ یک از مناطق مهران، ایوان در استان ایلام، گیلانغرب، قصر شیرین، سرارود و صحنه در استان کرمانشاه، پاتوتیپ سه فقط از درهشهر در استان ایلام و پاتوتیپ شش از آبدانان، شیروان چرداول در ایلام و سرپل ذهاب در استان کرمانشاه تشخیص داده شد.
مونا خوانساری عتیق؛ محمد جوان نیکخواه؛ اکبر خداپرست؛ ماریه ببری؛ کیوان غضنفری
دوره 41، شماره 1 ، شهریور 1389
چکیده
قارچ Glomerella cingulataعامل بیماری آنتراکنوز درختان مرکبات در شمال و جنوب ایران است. 67 جدایه تک اسپور شده به دست آمده از درختان مرکبات استان مازندران برای این بررسی استفاده شد. تشخیص هموتال و هتروتال بودن قارچ در این آزمایش روی محیط اختصاصی YPSS انجام شد. برای تشخیص هموتال بودن، ابتدا جدایه‌ها به تنهایی روی این محیط کشت شدند و در نور متناوب ...
بیشتر
قارچ Glomerella cingulataعامل بیماری آنتراکنوز درختان مرکبات در شمال و جنوب ایران است. 67 جدایه تک اسپور شده به دست آمده از درختان مرکبات استان مازندران برای این بررسی استفاده شد. تشخیص هموتال و هتروتال بودن قارچ در این آزمایش روی محیط اختصاصی YPSS انجام شد. برای تشخیص هموتال بودن، ابتدا جدایه‌ها به تنهایی روی این محیط کشت شدند و در نور متناوب و دمای ?C21 به مدت 21-15 روز قرار گرفتند. ارزیابی‌ها نشان دادند که 8/8% جدایه‌ها در کشت منفرد تولید پریتسیوم کردند و هموتال می‌باشند و سایر جدایه‌ها در کشت‌های منفرد تولید پریتسیوم نکردند. در تلاقی بین جدایه‌ها تحت شرایط فوق، تنها برای 12 تلاقی پریتسیوم بارور تولید گردید و 25% از جدایه‌ها به عنوان هتروتال تشخیص داده شدند. پریتسیوم‌های حاصل گرد با گردن دراز و دیواره صاف بودند. آسک‌ها به صورت مجتمع داخل پریتسیوم‌ها قرار گرفته و هر آسک دارای هشت آسکوسپور تک سلولی بود. از بین 67?جدایه 41 جدایه برای شناسایی گروههای سازگاری رویشی مورد آزمایش قرار گرفتند. جدایه‌ها برای به دست آمدن جهش یافتگان nit روی محیط واجد کلرات پنج درصد کشت شدند. تشخیص فنوتیپ جهش یافتگان nit به کمک محیط های افتراقی واجد نیتروژن انجام شد. سه جهش یافته nit 1، nit 3و nit M به ترتیب با فراوانی 66%، 56% و53% شناسایی شدند. برای گروه‌بندی جدایه‌ها، تلاقی جهش یافتگان nit جدایههای مختلف روی محیط MM انجام شد که ابتدا تلاقی‌های درون جدایه‌ای انجام شد تا جدایههای HSI حذف شوند که دو جدایه خود ناسازگار بودند. در آزمایش‌های سازگاری رویشی تمامی کشت‌ها و تلاقی‌ها در دمای ?C25 و در تاریکی قرار گرفتند. در تلاقی جهش یافتگان nit جدایههای مختلف، به جز سه تلاقی از کل، سایر تلاقی‌ها نتوانستند هتروکاریون تشکیل دهند. با بررسی‌ها دو گروه دو عضوی به دست آمد ولی سایر جدایه‌ها نتوانستند در تلاقی‌های بین جدایه‌ای هتروکاریون تشکیل دهند، اما با این حال نامگذاری شدند. جدایه‌هایی که در آزمایش باروری جنسی توانایی تشکیل پریتسیوم را داشتند (هموتال و هتروتال) با جدایه‌هایی که در بررسی گروههای سازگاری رویشی تشکیل هتروکاریون دادند، متفاوت بودند. در این آزمایش اکثر جدایه‌ها نتوانستند در تلاقی‌های بین جدایه‌ای هتروکاریون تشکیل دهند و به صورت تک عضوی باقی ماندند که بیانگر تنوع در بین جدایه‌ها می‌باشد. عامل ایجاد تنوع را می‌توان وجود چرخه جنسی و جهش دانست که در این تحقیق وجود باروری جنسی اثبات شد.
الهام محمدیان؛ محمد جوان نیکخواه؛ سید محمود اخوت؛ کیوان غضنفری
دوره 41، شماره 1 ، شهریور 1389
چکیده
به منظور بررسی وضعیت باروری جنسی و تیپ آمیزشی گونه‌های Gibberella moniliformis و G. intermedia، عوامل پوسیدگی طوقه یا باکانه برنج و پوسیدگی خوشه و ساقه ذرت از گونه مرکب G. fujikuroi به کمک واکنش زنجیره‌ای پلیمراز، از 128 جدایه تک اسپور بدست آمده از مزارع برنج استانهای گیلان و مازندران و مزارع ذرت استانهای مختلف ایران شامل 16 جدایه G. moniliformis از برنج و 54 جدایه ...
بیشتر
به منظور بررسی وضعیت باروری جنسی و تیپ آمیزشی گونه‌های Gibberella moniliformis و G. intermedia، عوامل پوسیدگی طوقه یا باکانه برنج و پوسیدگی خوشه و ساقه ذرت از گونه مرکب G. fujikuroi به کمک واکنش زنجیره‌ای پلیمراز، از 128 جدایه تک اسپور بدست آمده از مزارع برنج استانهای گیلان و مازندران و مزارع ذرت استانهای مختلف ایران شامل 16 جدایه G. moniliformis از برنج و 54 جدایه از ذرت، 28 جدایه G. intermedia از برنج و 30 جدایه از ذرت استفاده شد. از بین این جدایه‌ها 30 جدایه G. intermedia از ذرت، 12 جدایه از برنج و پنج جدایه G. moniliformis از برنج در مطالعه وضعیت باروری جنسی به کمک جدایههای آزمایشگر استاندارد روی محیط غذایی هویج آگار استفاده گردید. جهت تعیین تیپ آمیزشی و وضعیت باروری جدایه‌ها از روش multiplex PCR و دو جفت آغازگر اختصاصی به نام‌های GFmat1a،GFmat1b و Gfmat2c، Gfmat2d استفاده شد و وجود و فراوانی هریک از ایدیومورف‌های تیپ آمیزشی در تمام جدایه‌ها ردیابی و تعیین گردید. از مجموع 68 جدایه G. moniliformis از برنج و ذرت، 47 جدایه (69 درصد) متعلق به MAT-1 و 21 جدایه (31 درصد) متعلق به MAT-2 بودند. از مجموع 53 جدایه G. intermedia از برنج و ذرت، 33 جدایه (62 درصد) متعلق به تیپ آمیزشی MAT-1 و 20 جدایه (38 درصد) متعلق به تیپ آمیزشی MAT-2 بودند. از 42 جدایه G. intermedia حاصل از برنج و ذرت که در تلاقی با جدایه های استاندارد استفاده گردیدند، 26 جدایه (62 درصد) دارای تیپ آمیزشی MAT-1 و 16 جدایه (38 درصد) دارای تیپ آمیزشی MAT-2 بودند. نتایج حاصل از تلاقی جدایههای مورد مطالعه با جدایههای استاندارد با نتایج حاصل از واکنش زنجیره‌ای پلیمراز مشابه بود. همچنین جدایههای مزرعه‌ای دارای تیپ آمیزشی مخالف (سازگار) با یکدیگر تلاقی داده شدند و پریتسیومی مشاهده نشد که نشان‌دهنده نربارور بودن جدایه‌ها می‌باشد. برای بروز نوترکیبی جنسی و تنوع ژنتیکی درون یک جمعیت وجود هر دو آلل از تیپ‌های آمیزشی مختلف با فراوانی مناسب و اینکه حداقل یکی از دو والد ماده بارور یا هرمافرودیت باشد، ضروری می باشد. در این تحقیق، هر دو تیپ آمیزشی در جمعیت هر دو گونه قارچ شناسایی شدند که البته فراوانی تیپ آمیزشی MAT-1 نسبتا بیشتر بود ولی با توجه به کم بودن افراد ماده بارور در جمعیت، بروز تنوع ژنتیکی در جمعیت قارچ‌های G. moniliformis و G. intermedia بدست آمده از برنج و ذرت می‌تواند از طریق مکانیسم‌های دیگر تغییرپذیری باشد.
ماریه ببری؛ محمد جوان نیکخواه؛ حسین طاهری؛ یعقوب محمد علیان
دوره 40، شماره 2 ، بهمن 1388
چکیده
در سالهای اخیر بیماری آنتراکنوز مرکبات، در استان مازندران روی تعدادی از ارقام تجاری مرکبات خسارت قابل توجهی ایجاد کرده است. این بیماری به صورت گسترده‌ای در باغات مرکبات این استان شیوع دارد. طی سالهای 1383 و 1384 از درختان مرکبات باغات آلوده به صورت تصادفی نمونه‌برداری شد. با کشت 119 نمونه جمع‌آوری شده روی محیط کشت PDA، 96 جدایه از جنس ...
بیشتر
در سالهای اخیر بیماری آنتراکنوز مرکبات، در استان مازندران روی تعدادی از ارقام تجاری مرکبات خسارت قابل توجهی ایجاد کرده است. این بیماری به صورت گسترده‌ای در باغات مرکبات این استان شیوع دارد. طی سالهای 1383 و 1384 از درختان مرکبات باغات آلوده به صورت تصادفی نمونه‌برداری شد. با کشت 119 نمونه جمع‌آوری شده روی محیط کشت PDA، 96 جدایه از جنس Colletotrichum جداسازی گردید. بر اساس خصوصیات مورفولوژیکی و بعضی ویژگی‌های فیزیولوژیکی، تمام جدایه‌ها به عنوان گونه
C. gloeosporioides شناسایی شدند. آزمونهای شدت بیماریزایی جدایه‌ها روی شاخههای بریده شده و نهال‌های دو ساله ارقام پرتقال والنسیا و نارنگی انشو به ترتیب در آزمایشگاه و گلخانه انجام گرفت. نتایج در هر دو آزمایش نشان داد که تمام جدایه‌ها روی این دو رقم مهم و تجاری مرکبات بیماری‌زا هستند. ولی از نظر شدت بیماریزایی بین جدایه‌ها اختلاف وجود داشت. جدایه‌ها بر اساس بیماریزایی روی والنسیا به 15 گروه و روی نارنگی رقم انشو به 17 گروه در آزمایشگاه طبقهبندی شدند و در گلخانه به ترتیب به 8 و 7 گروه تقسیم گردید.
شهرام نعیمی؛ سید محمود اخوت؛ محمد جوان نیکخواه؛ لاسلو کردیچ؛ وحید خسروی
دوره 40، شماره 2 ، بهمن 1388
چکیده
نمونه‌برداری از مزارع برنج در مناطق مختلف استان مازندران انجام شد. نمونههای خاک و اندامهای هوایی برنج به آزمایشگاه منتقل گردید و جدایههای Trichodermaبا استفاده از محیط کشت انتخابی RBSF از آنها جداسازی شدند. 202 جدایه به روش تک اسپور خالص‌سازی و DNA ژنومی آنها با استفاده از کیت استخراج شد. برای شناسایی جدایههای مذکور،
صفات مورفولوژیکی ...
بیشتر
نمونه‌برداری از مزارع برنج در مناطق مختلف استان مازندران انجام شد. نمونههای خاک و اندامهای هوایی برنج به آزمایشگاه منتقل گردید و جدایههای Trichodermaبا استفاده از محیط کشت انتخابی RBSF از آنها جداسازی شدند. 202 جدایه به روش تک اسپور خالص‌سازی و DNA ژنومی آنها با استفاده از کیت استخراج شد. برای شناسایی جدایههای مذکور،
صفات مورفولوژیکی و نیز صفات ملکولی آنها مورد بررسی قرار گرفتند. صفات مورفولوژیکی جدایههای Trichoderma با استفاده از کلیدهای شناسایی معتبر مطابقت داده شدند و
به منظور شناسایی بر پایه مشخصه‌های ملکولی، منطقه ITSاز rDNA شامل ITS1، ژن 5.8Sو ITS2 با استفاده از آغازگرهای ITS1 و ITS4 تکثیر شد. با داشتن توالی ITS، جدایه‌ها
با استفاده از برنامه TrichOKEY 2 شناسایی شدند. جدایههای شناسایی شده به شش گونة Trichoderma harzianum، T. virens،T. atroviride ، T. hamatum، T. brevicompactum و T. asperellum تعلق دارند. بیش از 90 درصد جدایههای Trichoderma به گونه‌های T. harzianum و T. virens تعلق دارند. بنابراین این دو گونه که از نظر کنترل بیولوژیک بیماریهای گیاهی حائز اهمیت هستند، فراوان‌ترین گونه‌های Trichoderma در مزارع برنج می‌باشند. T. harzianum گونه غالب خاک و اندامهای هوایی گیاه برنج بوده و گونه T. virens بیشتر در خاک شالیزار به سر می‌برد. هیچکدام از جدایه-های مربوط به بقیه گونهها از اندامهای هوایی جدا نشدند. همچنین جدایههای T. atroviride، به جز یک جدایه، همگی از مزارع شرق مازندران جدا شدند.
